Tre vjet më parë, një rekruti të ri në një milici besnike siriane iu dorëzua një laptop, i cili i përkiste një prej krahëve më të frikshëm të sigurisë të Bashar al-Assad, dhe iu kërkua ta riparonte atë.
Ai hapi ekranin dhe klikoi me kureshtje në një skedar video – një lëvizje e guximshme duke pasur parasysh pasojat.
Kështu e nis artikullin kushtuar masakrës në Tadamon e përditshmja britanike “The Guardian”, përcjell Albanian Post.
Pamjet ishin të shumta. Por, ajo që do të vinte më pas do ta shokonte milicin: ato përmbylleshin me imazhet e një gropë të sapohapur në tokë midis predhave të dy ndërtesave.
Një oficer i inteligjencës me veshje ushtarake dhe kapelë peshkimi, të cilin ai e njihte, mbante në dorë një pushkë gjahu dhe lëshonte një breshëri me urdhra.
Milici ngriu nga tmerri kur u shpalos skena: një burrë me sy të lidhur u drejtua gropës gjigante dhe pas shpinës së tij u lëshuan një mori plumbash. Ai ra mbi grumbullin e kufomave të vdekura.
Të njëjtin fat patën edhe shumë njerëz të tjerë. Shumë ju thanë se po i çonin disi drejt sigurisë.
Disave iu tha se po iknin nga një snajper aty pranë, të tjerë u tallën dhe u keqtrajtuan në momentet e fundit të tyre të jetës.
Kur ndodhi masakra, të paktën 41 burra u regjistruan të vdekur në varrin masiv në periferi të Damaskut në Tadamon, një front beteje në atë kohë në konfliktin midis udhëheqësit sirianë dhe kryengritësve të rreshtuar kundër tij.
Përveç grumbujve të dheut që, së shpejti, do të përdorej për të përfunduar punën, vrasësit derdhën karburant mbi mbetjet dhe i ndezën ato, duke qeshur, ndërsa mbulonin fjalë për fjalë një krim lufte vetëm disa milje larg selisë së pushtetit të Sirisë.
Videoja u regjistrua më datë 16 prill 2013.
I shtangur nga pamjet, teksa i vinte për të vjell, rekruti vendosi: pamjet duhet të shiheshin diku tjetër.
Por ky vendim do ta çonte atë, tre vjet më vonë, në një udhëtim të rrezikshëm nga një prej momenteve më të errëta të historisë së fundit të Sirisë drejt sigurisë relative të Evropës.
Kjo video gjithashtu u është dorëzuar edhe një çifti akademikësh, të cilët kanë shpenzuar vite duke u përpjekur ta çojnë atë – burimin kryesor në një hetim të jashtëzakonshëm – në siguri, ndërkohë që identifikojnë njeriun që drejtoi masakrën dhe e bindin të pranojë rolin e tij.
Është historia e një krimi lufte, të kapur në kohë reale, nga një prej zbatuesve më famëkeq të regjimit sirian, dega 227 e shërbimit të inteligjencës ushtarake të vendit, e cila detajon gjithashtu përpjekjet e mundimshme për të kthyer tabelat mbi autorët e tij – duke përfshirë mënyrën sesi dy studiues në Amsterdam mashtruan një nga oficerët më famëkeq të sigurisë në Siri përmes një alter egoje në internet dhe e joshi atë të përhapte sekretet e këqija të luftës së Assad-it.
Puna e tyre ka hedhur një dritë të paprecedentë mbi krimet që, më parë, besohej se ishin kryer gjerësisht nga regjimi në kulmin e luftës siriane, por që gjithmonë mohoheshin ose fajësoheshin grupet rebele dhe xhihadiste.
Nëntë vjet më vonë, ndërsa lufta në Ukrainë është ndezur, një libër i terrorit shtetëror mbi popullsinë civile, i provuar në Siri, po rishpërndahet nga forcat ruse, pasi i ashtuquajturi operacion ushtarak special i Vladimir Putin kthehet në një okupim brutal të pjesëve të lindjeve të vendit.
Njësitë e inteligjencës ushtarake atje kanë qenë në ballë të egërsisë, duke futur frikë në komunitete përmes ndalimeve masive dhe vrasjeve të llojit që karakterizonte përpjekjet brutale të Assad-it për të rikthyer pushtetin.
Të trajnuar nga oficerët sovjetikë dhe të Stasit në vitet 1960, agjencitë e sigurisë të Sirisë mësuan mirë artin e frikësimit.
Shpesh, besnikëria e atyre që rrëmbeheshin në postblloqe kishte pak pasoja. Frika ishte mjeti më vdekjeprurës i regjimit për t’u kapur pas pushtetit dhe ai përdori çdo mjet në dispozicion për ta rrënjosur atë.
Në këtë rast, viktimat nuk ishin kryengritës, por civilë, të cilët nuk ishin të lidhur me asnjërën palë dhe kishin pranuar mbrojtjen e Assad-it. Vrasjet e tyre u panë gjerësisht në Tadamon si një mesazh për të gjithë periferinë: “As mos mendoni të na kundërshtoni”.
Në zbulimin e videos, fillimisht një aktivisti të opozitës në Francë, dhe më pas te studiuesit, Annsar Shahhoud dhe Prof. Uğur Ümit Üngör, nga Qendra e Holokaustit dhe Gjenocidit të Universitetit të Amsterdamit, burimi duhej të kapërcente frikën se mos kapej dhe ndoshta vritej dhe shqetësimi i dëbimit të mundshëm nga familja e tij – anëtarë të shquar të sektit alavit të Assad-it, i cili mban levat kryesore të pushtetit në atë që ka mbetur nga Siria.
Ai përfundimisht do të mësonte se, edhe pse qindra njerëz në mbarë botën punonin për të sjellë Assad-in para drejtësisë për krime lufte, videoja do të përfundonte të ishte një provë e spikatur në rastin kundër liderit sirian.
Në shkurt, Uğur dhe Annsar i dorëzuan videot dhe shënimet e tyre, të përbërë nga mijëra orë intervista, te prokurorët në Holandë, Gjermani dhe Francë.
Në të njëjtin muaj, në Gjermani, erdhi ndjekja e parë ndonjëherë e një zyrtari tjetër të inteligjencës ushtarake siriane, Anwar Raslan, për rolin e tij në mbikëqyrjen e vrasjes së të paktën 27 të burgosurve dhe torturimit të të paktën 4 mijë të tjerëve.
Ai u dënua për krime kundër njerëzimit dhe është dënuar me burgim të përjetshëm.
Annsar mbetet e larguar nga familja e saj dhe, sipas saj, nuk është i njëjti person që ishte para se të fillonte këtë projekt.
“Por ia vlente”, tha ajo. “Ishte rraskapitëse, por shpresoj se puna jonë do të ndihmojë në sjelljen e drejtësisë”.
Tadamon këto ditë është një pjesë e gjallë e kryeqytetit që duket sikur lufta nuk i ka errësuar asnjëherë pragjet e saj. Pjesa më e madhe e dëmeve dhe mizorive janë mbuluar nga ndërtesat, parkingjet ose pirgjet e rrënojave dhe ngarkesave të konfliktit.
Annsar dhe Uğur mbeten të bindur se shumë masakra të tjera ndodhën atje dhe kanë mbledhur së bashku vendndodhjet dhe emrat e atyre që u zhdukën në përleshjen e egër për kontrollin e periferisë.
“Vendasit fajësojnë regjimin”, tha Uğur. “Ata e dinë se kush i vrau të dashurit e tyre. E çuditshmja është se personat që u vranë në këtë video nuk ishin disidentë, ata ishin krah regjimit. Ju mund të shihni se ata nuk janë të kequshqyer. Ata janë drejtpërdrejt nga pikat e kontrollit, jo nga birucat. Ata i vranë. Familjet e tyre meritojnë drejtësi”.
Burimi, ndërkohë, është i sigurt jashtë Sirisë.
Duke ikur nga rrethina e tij – rrethi më i ngushtë i regjimit të Assad-it – ai e ka dënuar veten me një jetë mërgimi.
“Ai është i kënaqur me vendimin e tij”, tha Annsar. “Ndonjëherë njerëzit thjesht duan të bëjnë gjënë e duhur. Nëse kam mësuar diçka nga kjo, është se ka të mira te njerëzit. Kjo e vërtetë mund të shohë ende dritën”.
Shënim: Ky artikull është marrë nga “The Guardian” dhe është përshtatur për Albanian Post.
Për ta lexuar të plotë, klikoni në linkun https://albanianpost.com/opinione/masakra-ne-tadamon-si-dy-akademike-gjuanin-nje-kriminel-sirian-lufte/
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
