Çdo muaj për dekada me radhë, autoritetet e statistikave të Iranit kanë publikuar të dhënat më të fundit të inflacionit të vendit. Por për dy muajt e fundit ata i kanë mbajtur të fshehta shifrat – duke nxitur akuzat se regjimi po fsheh prova se çmimet po rriten në nivele rekord.
Shifra më e fundit e publikuar nga Qendra Statistikore e Iranit e vendos inflacionin vjetor në 47.7 për qind për vitin deri në fund të muajit iranian Bahman, i cili bie në fund të shkurtit.
Analistët i thanë gazetës britanike “Financial Times” se muajin pasardhës, inflacioni ndoshta kapërceu normën prej 49 për qind të arritur në 1995, më e larta në rekord.
“Duket se Qendra Statistikore e Iranit nuk u lejua nga autoritetet më të larta të publikonte normën e inflacionit për të shmangur pranimin se kjo qeveri ka thyer rekordin e vendit”, tha Saeed Laylaz, një analist i ekonomisë politike.
“Fakti është se qeveria nuk ka qenë në gjendje të frenojë inflacionin”.
Autoriteti i statistikave ka thënë se shifrat thjesht janë vonuar sepse po ndryshon vitin bazë nga i cili llogariten të dhënat, nga shtatë vjet më parë në dy. Por analistët vunë në dukje se do të ishte e pazakontë të zbatohej një ndryshim i tillë përpara se të përfundonte viti.
“Nuk është e drejtë të përdoret viti i ri bazë në muajin e fundit të vitit”, tha një analist ekonomik iranian.
Gazeta e përditshme reformiste “Etemad” tha javën e kaluar se regjimi “po kërkonte të luante me shifra për të ulur normën e inflacionit”.
Qeveria e vijës së ashpër të Iranit, e udhëhequr nga presidenti Ebrahim Raisi, është nën presionin e brendshëm në rritje për të përmbushur premtimet e saj ekonomike – veçanërisht për të frenuar çmimet që janë rritur pasi sanksionet amerikane të vendosura mbi ambiciet bërthamore të vendit kanë mbytur ekonominë.
Inflacioni ishte rreth 45 për qind kur Raisi mori pushtetin në 2021, por presidenti këmbënguli se Teherani mund të nxiste ekonominë pa ringjalljen e marrëveshjes bërthamore të 2015 me fuqitë botërore dhe heqjen e sanksioneve.
Megjithatë, miliona iranianë që atëherë kanë rrëshqitur më tej në vështirësi. Riali ka humbur më shumë se një të tretën e vlerës së tij këtë vit, ndërsa çmimet vazhdojnë të rriten, duke nxitur zemërimin e publikut dhe duke shkaktuar protesta sporadike. Tregtarët e sektorit privat thonë se kostoja e pulës është rritur me rreth 30 për qind në muajin e kaluar, megjithëse çmimet janë më të ulëta në dyqanet shtetërore. Çmimi i makinës më të lirë të prodhimit vendas, modelit Pride, është rritur më shumë se 20 për qind që nga shkurti.
Qeveria është aq e shqetësuar sa kriza e kostos së jetesës mund të ngjallë mosmarrëveshje sa që këtë vit mbylli gazetën reformiste Sazandegi për më shumë se një javë pasi raportoi rritjen e çmimeve të qengjit përpara Nevruzit, vitit të ri iranian, në mars.
Mes pakënaqësisë në rritje me qeverinë, Raisi muajin e kaluar riorganizoi kabinetin e tij, duke zëvendësuar nënkryetarin për çështjet e buxhetit dhe ministrin e bujqësisë. Ministri i Arsimit u shkarkua gjithashtu pas dështimit për të paguar pagat e mësuesve në kohë përpara vitit të ri. Ministri i punës dhe guvernatori i bankës qendrore u zëvendësuan vitin e kaluar.
Shqetësimet për ekonominë kanë ndezur grindje të brendshme politike, me disa anëtarë të parlamentit që kërcënojnë të shkarkojnë ministrat. Ministri i industrisë, të cilin ata e fajësojnë për rritjen e çmimeve të makinave, u fajësua të dielën.
Të vijës së ashpër, të cilët kanë marrë përsipër të gjitha levat e shtetit iranian në vitet e fundit dhe po përgatiten për zgjedhjet parlamentare vitin e ardhshëm, janë të shqetësuar që të mos shihen të kryesojnë normën më të keqe të inflacionit në histori.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
