Haga publikon raportin e redaktuar të Aktgjykimit të Salih Mustafës – “individualisht penalisht përgjegjës”

Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, kanë publikuar, ashtu siç e kanë quajtur vetë, “Versionin e redaktuar të versionit të korrigjuar të versionit të redaktuar publik të Aktgjykimit Gjyqësor” për rastin e Salih Mustafës, një dokument 334 faqesh.

Dhomat e Specializuara, ndër të tjera kanë konstatuar se Salih Mustafa është “individualisht penalisht përgjegjës”, për veprat penale me të cilat ngarkohet.

Akuzat ndaj Salih Mustafës

Prokurori i Specializuar pretendon se në kohën kurë edhe janë kryer veprimet për çka akuzohet Mustafa, ai ishte “komandant i njësisë Guerile të BIA-s (BIA, ose Njësia BIA), njësi në Zonën Operative të Llapit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK)”.

Në aktakuzën e konfirmuar, Dhomat e Specializuara në Hagë e akuzon Mustafën me katër akuza nga ligji për krimet e luftës. Ndalim arbitrar (pika 1), trajtim mizor (pika 2), tortura (pika 3) dhe vrasje (pika 4).

Këto krime, Mustafa ngarkohet se i ka kryer në konfliktin “jo ndërkombëtarë” ndërmjet UÇK-së nga njëra anë dhe forcat e Republikës Federale të Jugosllavisë dhe Republikës së Serbisë, duke përfshirë njësitë e Ushtrisë Jugosllave, policia dhe njësitë tjera të Ministrisë së Punëve të Brendshme, dhe grupe të tjera që luftojnë në emër të Republikës Federale të Jugosllavisë dhe të Republika e Serbisë (kolektivisht forcat serbe).

Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë (SPO), më tej pretendon se i akuzuari ka qenë në dijeni të rrethanave faktike që vërtetojnë ekzistimin e konflikti të armatosur dhe e dinte se viktimat ishin persona që nuk merrnin pjesë aktive në të armiqësi.

Sipas aktakuzës së konfirmuar, të gjitha krimet e akuzuara janë kryer ndaj personave të ndaluar në një kompleks në Zllash, Kosovë, i njohur si Kompleksi i Paraburgimit të Zllashit – i cili përdorej nga BIA si shtëpi e sigurt dhe një vend paraburgimi dhe marrjeje në pyetje.

SPO pretendon se z. Mustafa është “individualisht penalisht përgjegjës” për ndalimin arbitrar, trajtimin mizor dhe torturimin e të paktën gjashtë persona në Zllash, përafërsisht rreth 1 prillit 1999 dhe 19 prillit 1999. Vrasjen e një personi (emri i viktimës është i redaktuar), ndërmjet afërsisht 19 prill 1999 dhe rreth fundit të prillit 1999.

Dorëzimet

PSP-ja (Zyra e Prokurorit të Specializuar) pohon se Paneli gëzon diskrecion të gjerë në përcaktimin e dënimin përkatës dhe mund të shqiptojë deri në maksimum burgim të përjetshëm.

PSP-ja më tej pohon se, në pajtim me nenin 44(2) të Ligjit, Paneli është duke mos u kufizuar nga diapazoni i dënimeve të parashikuara sipas ligjit të zbatueshëm në Kosovë në kohën e kryerjes së krimeve, por “është thjesht e detyruar të marrë një ligj të tillë parasysh”.

Sipas PSP-së, ligji përkatës i zbatueshëm në fuqi në Kosovë në atë kohë ishte ”Kodi Penal i Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë”.

Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë (SPO) gjithashtu pohon se ligjet e mëvonshme përkatëse të miratuara në Kosovë kanë parashikuar diapazon dënimesh të barabarta ose më të rënda, me një minimum më të lartë dënime dhe deri në burgim të përjetshëm.

Lidhur me faktorët që duhen pasur parasysh në caktimin e dënimit, gjykata parashtron se dënimi duhet të pasqyrojë: peshën e krimeve të kryera nga të akuzuarit, të cilat, në këtë rast, ishin padiskutim brutale; ndikimi i rëndë i krimeve mbi viktimat; roli i të akuzuarit në kryerjen e krime, që përfshin si drejtimin e të tjerëve për të kryer krimet ashtu edhe personalisht duke marrë pjesë në to, duke shfaqur para vartësve një mospërfillje të plotë për dinjitet njerëzor, duke siguruar kështu që ata vetë të përfshiheshin në dhunë ekstreme; rëndësia e parandalimit të përgjithshëm, e cila në raste si ajo në dorë, tregon se vështirësi në hetim dhe ndjekje penale nuk do të pengojnë Dhomat e Specializuara që të mbajnë përgjegjësi autorët për këto krime; prania e faktorëve të shumtë rëndues dhe mungesa e faktorët lehtësues.

SPO ka kërkuar që i akuzuari në këtë rast të dënohet me dënim prej 35 vjetëve burgim, si përmbledhje për veprat e kryera.

“Paraburgim arbitrar – 10 vjet; trajtim mizor – 20 vjet; tortura – 25 vjet; dhe vrasja – 33 vjet”.

Përveç kësaj, SPO-ja argumenton se Paneli duhet të urdhërojë të akuzuarin që të bëjë kthimin ose pagesën e dëmshpërblimit të viktimave në këtë rast.

Salih Mustafa është dënuar për më shumë se një krim.

Paneli fillimisht ka treguar kohëzgjatjen e dënimit për të gjitha krimet individualisht dhe më pas kalkulimin për vuajtjen finale të burgimit.

“Duke peshuar dhe balancuar të gjithë faktorët e përcaktuar më sipër, duke përfshirë gravitetin e krimet dhe pasojat e tyre, kontributi personal i z. Mustafa në krimet dhe rrethanat individuale të z. Mustafa, duke përfshirë çdo rrethanë lehtësuese dhe rrethanat rënduese”, thuhet në dokumentin e redaktuar të gjykimit të Salih Mustafës të publikuar nga Haga.

Pas përcaktimit të këtyre dënimeve, Kolegji shqipton një dënim të vetëm prej 26 vjet për krimet e paraburgimit arbitrar gjatë luftës, tortura dhe vrasja, duke pasqyruar tërësinë e sjelljes kriminale të dhe krimet e shumta të kryera nga z. Mustafa.

Salih Mustafa, sipas pikës një të aktakuzës, është shpallur fajtor për krimin e luftës arbitraritet paraburgimi, i kryer kundër të paktën gjashtë persona nga afërsisht 1 prill 1999 dhe më ose rreth 19 prill 1999 në kompleksin e paraburgimit në Zllash.

Sipas pikës 3 të aktakuzës së konfirmuar, shpallet fajtor për krimin e luftës torturë, kryer kundër të paktën gjashtë persona nga afërsisht 1 prill 1999 dhe rreth 19 prill 1999 në Kompleksi i Paraburgimit në Zllash.

Sipas pikës 4 të aktakuzës së konfirmuar, shpallet fajtor për krimin e luftës për vrasje, kryer kundër një personi ndërmjet ose rreth datës 19 prill 1999 dhe rreth fundit të prillit 1999 në Kompleksi i paraburgimit në Zllash.

Paneli i gjykatësve që e trajtuan këtë rast nuk e kanë vërtetuar se Salih Mustafa ka kryer veprën krim i luftës trajtim mizor, për cka është shpallur i pafajshëm.

Mustafa dënohet me një dënim të vetëm me njëzet e gjashtë vjet burgim, me kredi për kohën e shërbyer.

Historiku Procedural

Më 19 qershor 2020, Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS) ka dorëzuar aktakuzën kundër Salih Mustafa.

Më 24 shtator 2020, Mustafa u arrestua dhe u transferua në ambientet e paraburgimit të Dhomave të Specializuara në Hagë, Holandë.

Më 28 shtator 2020, paraqitja fillestare e të Akuzuarit para gjyqtarit të procedurës paraprake.

Më 28 tetor 2020, i Akuzuari u deklarua i pafajshëm për krimet e akuzuara në Aktakuza e ngritur nga Prokurori i Prokurorisë Speciale.

Më 7 maj 2021, gjyqtari i procedurës paraprake ia dërgoi dosjen e lëndës Kolegjit.

Gjatë gjithë fazës paraprake dhe gjykimit të rastit, janë pranuar nëntë viktima për të marrë pjesë në procedurë.

Më 7 shtator 2021, Paneli mori njoftimin gjyqësor për 52 fakte të gjykuara.

Nga data 20 shtator 2021 deri më 4 shkurt 2022, PSP ka paraqitur rastin e saj, gjatë të cilat 13 dëshmitarë u paraqitën në gjykatë.11 Deklaratat me shkrim të dy dëshmitarëve të tjerë u prezantuan në vend të dëshmisë së tyre gojore.

Më 21 mars 2022, Paneli dëgjoi pikëpamjet dhe shqetësimet e një viktime që marrin pjesë në procedurë.

Më 22 mars 2022, Mbrojtja bëri deklaratën hyrëse.

Nga 23 mars deri më 26 maj 2022, Mbrojtja paraqiti çështjen e saj, gjatë së cilës Në gjykatë dolën 15 dëshmitarë.

Më 21 korrik 2022, palët dorëzuan dokumentet e tyre përfundimtare të gjykimit.

Nga data 13 deri më 15 shtator 2022 u mbajt seanca për fjalën përfundimtare, 23 dhe më 15 shtator 2022, kryetari i trupit gjykues e mbylli rastin.

Më 6 dhjetor 2022, Kolegji caktoi shpalljen e gjykimit – Aktgjykimi për ditën e premte, 16 dhjetor 2022.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.