Lajme

Fëmija amerikan që shqetëson Pekinin, Dalai Lama e ka njohur atë në mesin e udhëheqësve shpirtërorë të rimishëruar


Dalai Lama, udhëheqësi shpirtëror i budizmit tibetian, ka njohur një djalë tetë-vjeçar mongolo-amerikan si rimishërimin e dhjetë të Khalkha Jetsun Dhampa Rinpoche, udhëheqës shpirtëror në Mongoli dhe autoriteti i tretë mbi budizmin tibetian.

Sipas shtypit indian, njohja u zyrtarizua në një ceremoni të mbajtur në mes të shkurtit në manastirin Gandantegchinlen Khiid në Ulan Bator, e ndjekur më 8 mars nga një ceremoni në Dharamshala, në shtetin indian të Himachal Pradesh, ku jeton Dalai Lama.

Nuk është e qartë nëse emri i tij është Aguidai apo Achiltai, por ai është sigurisht një nga binjakët e familjes Altannar- një nga dinastitë kryesore politike dhe tregtare të Mongolisë.

Fëmija është djali i një profesori të njohur në Universitetin Kombëtar Mongol, nëna e tij, Monkhnasan Narmandakh, është CEO i një prej konglomerateve kryesore industriale, gjyshja e tij është një ish-deputete e parlamentit mongol.

Zgjedhja e një fëmije me pasaportë amerikane mund të tingëllojë si një sfidë për Partinë Komuniste në Pekin.

Mishërimi i nëntë i Khalkha Jetsun Dhampa Rinpoche ishte një tibetian dhe vdiq në Mongoli në 2012.

Në Mongoli lajmi ngjalli gëzim për zgjedhjen e një prej fëmijëve të saj, por frikë për reagimin e Kinës.

Në fakt, Pekini pretendon të drejtën për të emëruar drejtpërdrejt udhëheqësit e budizmit tibetian.

Në vitin 1995, një djalë 6-vjeçar u zgjodh si Panchen Lama i ri, figura e dytë më e rëndësishme në besim.

Tre ditë më vonë ai u arrestua nga autoritetet kineze dhe u zëvendësua me një kandidat tjetër.

Në vitin 2016, Mongolia mori ankesa të forta nga Pekini për vizitën e Dalai Lamës në të cilën ai paralajmëroi mishërimin e ri të Jetsun Dhampa.

Çështja tibetiane është pjesë e dinamikës historike të konfliktit midis Indisë dhe Kinës.

Dalai Lama XIV (Tenzin Gyatso), i lindur në 1935, mbërriti në mërgim në Dharamsala në vitin 1959, falë mbështetjes së kryeministrit të atëhershëm të Indisë, Jawaharlal Nehru, me një ndjekës prej 120 mijë tibetianë, pas shtypjes kineze të kryengritjes e lëvizjes së rezistencës së Tibetit.

Në vitin 2019, duke folur në 60-vjetorin e mbërritjes së tij si i mërguar nga Tibeti, 87-vjeçari Dalai Lama tha se pasardhësi i tij mund të gjendet në Indi.

Udhëheqësi shpirtëror i budizmit tibetian spekuloi gjithashtu se pas vdekjes së tij mund të kishte dy Dalai Lama, njëri prej të cilëve u zgjodh nga Kina.

Më në fund, sipas udhëzimeve shpirtërore budiste, mund të mos ketë një të tillë.

Megjithatë, nëse ka një Dalai Lama të ri, ai nuk do të ketë një rol politik, saktësoi Dalai Lama, fitues i çmimit Nobel për Paqe, i cili që nga viti 2001 nuk ka më përgjegjësi politike.

“Asnjë qeveri nuk duhet të ketë ndonjë rol në këtë çështje shpirtërore dhe mendoj se është shumë më e mençur që Kina (të mos ndërhyjë)”, tha për Kyodo News kryetari i qeverisë tibetiane në mërgim Penpa Tsering.

Ekzekutivi i tij nuk njihet nga Pekini, por ka mbështetjen e Indisë, e cila e ka pritur që nga viti 1959 dhe revoltën e dështuar kundër Mao Ce Dunit në Tibet.

Më 6 korrik 2022, kryeministri indian, Narendra Modi, njoftoi se kishte pasur një bisedë telefonike me Dalai Lama-n në ditëlindjen e tij të 87-të.

Modi, në qeveri që nga viti 2014, ka konfirmuar publikisht se ka biseduar me liderin shpirtëror për herë të parë në vitin 2021, sërish me rastin e ditëlindjes së tij.

Në përgjigje, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze Zhao Lijian përsëriti se çështjet e lidhura me Tibetin janë punët e brendshme të Kinës, se Pekini nuk toleron ndërhyrje nga forcat e jashtme dhe se kundërshton fuqishëm çdo formë kontakti midis zyrtarëve të huaj dhe Dalai Lamës.

“Dalai Lama i 14-të është një mërgimtar politik i maskuar si një figurë fetare që prej kohësh është i angazhuar në aktivitete separatiste kundër Kinës”,  tha zëdhënësi.

“Pala indiane duhet të kuptojë plotësisht natyrën antikineze dhe separatiste të Dalai Lamës së 14-të. Ajo duhet të respektojë angazhimet e saj ndaj Kinës për çështjet e lidhura me Tibetin, të veprojë dhe të flasë me kujdes dhe të ndalojë përdorimin e çështjeve të lidhura me Tibetin për të ndërhyrë në punët e brendshme të Kinës”, paralajmëroi ai.

Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme të Indisë, Arindam Bagchi kundërshtoi duke thënë se është “një politikë e qëndrueshme e qeverisë për ta trajtuar Shenjtërinë e Tij Dalai Lama si një mysafir të nderuar në Indi, një udhëheqës fetar i respektuar që gëzon një numër të madh ndjekësish në Indi” dhe se “Shenjtërisë së tij iu dha mirësjellja dhe liria për të kryer veprimtaritë e tij fetare dhe shpirtërore”.

Edhe pse sinicizimi i Tibetit po ecën me një ritëm të shpejtë (madje edhe në mesazhet në gjuhë angleze qeveria kineze përdor tani emrin e tij Mandarin, Xizang), shumë banorë të rajonit autonom mund të tundohen të respektojnë pasardhësin e zgjedhur nga Dalai Lama.

Rreziqe të forta sidomos për marrëdhëniet tashmë të tensionuara mes Kinës dhe Indisë.

Situata në kufirin e diskutueshëm, pikërisht në korrespondencë me Tibetin, është cilësuar si “e brishtë dhe e rrezikshme” nga Nju Delhi.

Në sfond Shtetet e Bashkuara, të cilat, siç u zbulua ditët e fundit, vunë në dispozicion të ushtrisë indiane informacionin satelitor për herë të parë gjatë përleshjeve të dhjetorit me ushtrinë kineze.

Tani që ka mishërim hyjnor me pasaportën e tij, interesi i Uashingtonit vetëm mund të forcohet.

Marrë nga Corriere della Sera, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore