Çfarë dëmi shkaktojnë traumat e fëmijërisë?

Hulumtimet e kryera gjatë dekadës së fundit, po hedhin dritë mbi mënyrën sesi ngjarjet negative të fëmijërisë mund të ndikojnë në një sërë sëmundjesh më vonë në jetë.

Një vështrim më i afërt i këtyre ngjarjeve

Janë përvoja negative që ndodhin gjatë 18 viteve të para të jetës. Ato mund të përfshijnë ngjarje të ndryshme si rastetet e abuzimit, neglizhencës dhe llojeve të ndryshme të mosfunksionimit brenda shtëpisë.

Një studim i botuar në vitin 1998 zbuloi se, me rritjen e numrit të këtyre ngjarjeve në jetën e një fëmije, rritet edhe mundësia e “faktorëve të shumëfishtë të rrezikut për disa nga shkaqet kryesore të vdekjes tek të rriturit”, si sëmundjet e zemrës, kanceri, mushkëritë, si dhe sëmundje të mëlçisë.

Në një tjetër studim, ekzaminimi i kujdesit të informuar për traumat për të mbijetuarit e traumës së fëmijërisë zbuloi se ata me rezultate më të larta mund të jenë gjithashtu në rrezik më të lartë për sëmundje autoimune si artriti reumatoid, dhimbje koke të shpeshta, pagjumësi, depresion dhe ankth, ndër të tjera.

Ekzistojnë gjithashtu prova që ekspozimi ndaj “stresit toksik traumatik” mund të shkaktojë ndryshime në sistemin imunitar.

Teoria është se stresi ekstrem emocional është një katalizator për një sërë ndryshimesh fizike brenda trupit.

Zonat e trurit ndryshojnë, si në strukturë ashtu edhe në funksion. Pjesët e trurit më të prekura nga traumat përfshijnë amigdalën, hipokampusin dhe korteksin paraballor ventromedial.

Këto zona menaxhojnë kujtimet, emocionet, stresin dhe frikën. Kur ato keqfunksionojnë, kjo rrit shfaqjen e rikthimeve dhe hipervigjilencës, duke e vënë trurin tuaj në gatishmëri të lartë për të ndjerë rrezikun.

Trauma mund të kalojë sistemin e reagimit ndaj stresit të trupit në një shpejtësi të lartë për pjesën tjetër të jetës së fëmijës.

Nga ana tjetër, rritja e inflamacionit nga përgjigjet e shtuara të stresit mund të shkaktojë sëmundje autoimune dhe kushte të tjera.

Nga pikëpamja e sjelljes, fëmijët, adoleshentët dhe të rriturit që kanë përjetuar trauma fizike dhe psikologjike mund të kenë gjithashtu më shumë gjasa të adoptojnë mekanizma jo të shëndetshëm të përballimit, si duhanpirja, abuzimi me substancat, mbingrënia dhe hiperseksualiteti.

Këto sjellje, përveç një reagimi të shtuar inflamator, mund t’i vënë ata në një rrezik më të lartë për zhvillimin e kushteve të caktuara.

Çfarë thotë hulumtimi?

Hulumtimet e fundit kanë eksploruar efektet e llojeve të tjera të traumave në jetën e hershme, si dhe atë që mund të çojë në rezultate më të mira për ata që janë të ekspozuar ndaj traumës. Ndërsa shumë kërkime janë fokusuar në traumat fizike dhe kushtet kronike shëndetësore, gjithnjë e më shumë studimet po eksplorojnë lidhjen midis stresit psikologjik si një faktor parashikues për sëmundje kronike më vonë në jetë.

Për shembull, një studim i botuar në revistën Clinical and Experimental Rheumatology në vitin 2010 ekzaminoi shkallën e fibromialgjisë te të mbijetuarit e Holokaustit, duke krahasuar se sa më shumë gjasa kishin të mbijetuarit të kishin këtë gjendje kundër një grupi kontrolli të bashkëmoshatarëve të tyre.

Të mbijetuarit e Holokaustit, të përcaktuar në këtë studim si njerëz që jetonin në Evropë gjatë pushtimit nazist, kishin dy herë më shumë gjasa të kishin fibromialgji sesa bashkëmoshatarët e tyre.

Cilat kushte shëndetsore mund të shkaktohen nga trauma e fëmijërisë?

Shumë gjendje – veçanërisht çrregullimet neurologjike dhe autoimune – ende nuk kanë një shkak të vetëm të njohur, por gjithnjë e më shumë prova tregojnë se ngjarjet traumatike luajnë një rol të rëndësishëm në zhvillimin e tyre.

Gjithashtu mund të përfshijnë sëmundje të zemrës, dhimbje koke dhe migrenë, kancer të mushkërive, sëmundje pulmonare obstruktive kronike, sëmundje të mëlçisë, depresion, ankth dhe madje edhe shqetësime të gjumit.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.