A mund të sigurojë ndryshime samiti i klimës në një shtet prodhues kryesor nafte?

Do të flitet shumë për COP28 gjatë dy javëve të ardhshme.

Takimi më i rëndësishëm i klimës në botë po mbahet në Dubai nga Emiratet e Bashkuara Arabe, një nga 10 prodhuesit kryesorë të naftës në botë.

COP28 do të jetë mbledhja më e madhe e liderëve botërorë të vitit.

Pritja e një konference për klimën në një shtet të naftës ka qenë e diskutueshme.

Po ashtu provat e BBC-së se ekipi i Emirateve të Bashkuara Arabe planifikoi të përdorte bisedimet për klimën përpara COP28 për të bërë marrëveshje për naftë dhe gaz, ka shtuar shqetësimet.

Po a mundet që një samit në një nga shtetet më të pasura me naftë në botë të sjellë veprim domethënës mbi ndryshimin e klimës?

Imagjinoni për një moment që jeni një alien që viziton Tokën.

Zbuloni se planeti përballet me një katastrofë të mundshme të shkaktuar nga veprimet e njerëzve që jetojnë atje.

Gjëja e parë që alienët do të thoshte është: “Ju djema të gjithë duhet të mblidheni dhe të bini dakord se si ta zgjidhni këtë”.

Por të bësh përparim është e vështirë.

Mund të habiteni kur zbuloni se hera e parë që bota ka rënë dakord kolektivisht për të ulur emetimet e gazit serrë që shkaktojnë ndryshimet klimatike ishte vetëm tetë vjet më parë, në COP21 në Paris.

Gati 200 vende u zotuan të mbajnë rritjen e temperaturës globale “shumë poshtë” 2 gradëve Celsius dhe “për të ndjekur përpjekjet” për t’i kufizuar ato në 1.5.

Një kufi ky, vendimtare për të shmangur ndikimet më të rrezikshme klimatike, sipas shkencëtarëve të OKB-së.

Marrëveshja e Parisit në vitin 2015 ishte një hap i madh përpara dhe ka shkaktuar “veprim pothuajse universal të klimës”, sipas OKB-së.

Çka ka ndihmuar në uljen e nivelit të ngrohjes që bota mund të presë.

Por bota ende nuk po vepron me ritmin e nevojshëm për të arritur qëllimet e Parisit.

Përpjekja për të adresuar këtë do të jetë një nga çështjet më të mëdha për konferencën.

​Në krye të agjendës është një përpjekje për të arritur një marrëveshje për t’i bërë premtimet e veprimit që japin qeveritë më gjithëpërfshirëse.

Ideja është që angazhimet duhet të bëhen më të guximshme me kalimin e kohës.

Shpresa për COP28 është një marrëveshje që Kontributet e përcaktuara në nivel kombëtar (NDC) duhet të zgjerohen për të mbuluar emetimet nga i gjithë aktiviteti ekonomik.

Po ashtu do të ketë një përpjekje për t’i bërë vendet pak më të përgjegjshme për premtimet që bëjnë.

Aktualisht, marrëveshja e Parisit nuk mund t’i detyrojë vendet të bëjnë asgjë.

Një çështje tjetër kryesore do të jetë paraja. Do të flitet shumë se kush e paguan kë dhe për çfarë.

Lajmi i mirë është se teknologjitë e rinovueshme janë bërë shumë më të lira dhe energjia elektrike që prodhojnë është më pak e shtrenjtë se karburantet fosile në shumë raste.

Një nga objektivat e Emirateve të Bashkuara Arabe është të bëjë që bota të nënshkruajë për të trefishuar kapacitetin e energjisë së rinovueshme të botës deri në vitin 2030.

Gjithashtu dëshiron një marrëveshje për të dyfishuar shkallën e përmirësimeve të efikasitetit të energjisë deri në vitin 2030.

Këto masa kërkojnë investime të mëdha paraprake, edhe nëse ato mund të sjellin kursime në terma afatgjatë.

Dhe përgatitja për ndikimet e ndryshimeve klimatike që tashmë e dimë se do të vijnë do të kushtojnë triliona dollarë.

Në qendër të këtyre diskutimeve është pabarazia e thellë që ndan botën.

Shumica e vendeve të pasura u pasuruan duke djegur lëndë djegëse fosile.

Kurse vendet më të varfra thonë se kombet më të pasura duhet të përdorin një pjesë të këtyre parave për t’i ndihmuar ata të merren me ndikimet klimatike që ka krijuar bota e pasur.

Një premtim i kahershëm i vendeve të zhvilluara për të gjetur 100 miliardë dollarë në vit për të ndihmuar vendet në zhvillim me veprimin e klimës duket se më në fund është përmbushur.

Nga ana tjetër, kërkohen prova që institucionet e mëdha globale si Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar po i nënshtrohen presionit për të ndryshuar rregullat e tyre të kreditimit për të ndihmuar në qarkullimin e parave.

Por jo gjithçka do të jetë e thjeshtë.

Suksesi i madh i COP27 në Egjipt në vitin 2022 ishte marrëveshja për të krijuar një fond të ri “Humbje dhe Dëme” për të ndihmuar në trajtimin e fatkeqësive klimatike në vendet më të varfra.

Por cilat vende do të vendosin para në fond?

Bashkimi Evropian ka treguar se do të hapë portofolin e tij, por çfarë ndodh me SHBA-të dhe ekonomitë e tjera të mëdha?

Kina, Arabia Saudite dhe shtetet e Gjirit janë ende të përcaktuara si vende në zhvillim për qëllime COP dhe për këtë arsye nuk janë të detyruara të paguajnë.

A duhet bota gradualisht të zvogëlojë prodhimin dhe përdorimin e lëndëve djegëse fosile ndotëse me kalimin e kohës, apo t’i vendosë një datë të plotë përfundimi?

Është një pyetje veçanërisht e përshtatshme këtë vit, me konferencën që po mbahet në një shtet të naftës që planifikon të rrisë kapacitetin e tij të prodhimit të naftës.

Sado e habitshme që mund të duket, bota ende nuk është angazhuar zyrtarisht për asnjërën.

Kjo përkundër paralajmërimeve se tashmë ka shumë më tepër lëndë djegëse fosile që prodhohen ose janë në prodhim e sipër sesa mund të digjen nëse bota do të kufizojë ngrohjen në 1.5 gradë.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.