Tavani i çmimit të gazit: Pse BE nuk gjen një marrëveshje (dhe kush fiton pa kufi çmimi)

Propozimi i mbështetur nga Italia dhe 14 vende të tjera, përfshirë Francën dhe Spanjën, për të vendosur një çmim maksimal për të gjitha importet e gazit në Evropë, nuk gjeti konsensus në Bruksel. Ndër vendet që kanë kundërshtuar janë: Belgjika, Luksemburgu, Austria dhe mbi të gjitha Gjermania, e cila ka vendosur të fokusohet në një plan 200 miliardë euro për të mbrojtur kompanitë dhe familjet gjermane nga gazi i shtrenjtë dhe për të ulur çmimin tek konsumatorët gjermanë.

Por Gjermania, e akuzuar nga partnerët e saj evropianë për vazhdimin e një rruge “jo mbështetëse” dhe për fokusimin në “ndihmat shtetërore” të përgjithësuara (të ndaluara nga rregullat e BE-së), nuk është e vetmja. Mes atyre që kundërshtojnë “tavanin e çmimit” janë edhe Holanda të cilat, si Norvegjia dhe Shtetet e Bashkuara, kanë rritur fitimet e tyre falë krizës dhe vazhdojnë ta bëjnë këtë mes pavendosmërisë së shteteve evropiane.

Vendndodhja e Berlinit

Të hënën më 3 tetor, ministri gjerman i financave, Christian Lindner mbrojti frenimin e çmimeve gjermane të gazit nga kritikat e vendeve të ndryshme të Bashkimit Evropian.

“Masat janë në proporcion me madhësinë e ekonomisë gjermane dhe kohëzgjatjen e tyre deri në vitin 2024”, tha ministri liberal në fund të një takimi me kolegët e tij nga vendet e eurozonës në Luksemburg.

“Për më tepër, këto masa janë në përputhje me atë që po bëjnë vendet e tjera evropiane”, tha Lindner, duke iu referuar Spanjës dhe Francës.

Shumë vende kanë shprehur shqetësime për paketën 200 miliardë euro, nga frika se ajo mund të deformojë konkurrencën dhe të kërcënojë solidaritetin evropian.

“Duhet të bëjmë progres në blerjen e përbashkët të gazit, duhet të ndryshojmë dizajnin e tregut, por mjetet që u përdorën gjatë pandemisë COVID nuk mund të përsëriten një nga një, në një skenar shock-u nga ana e ofertës dhe inflacionit”, shtoi Lindner duke iu përgjigjur një pyetjeje në lidhje me propozimin e komisionerëve evropianë Paolo Gentiloni dhe Thierry Breton për të krijuar një instrument të ri të përbashkët borxhi në përgjigje ndaj krizës energjetike.

Pse nuk ka kuptim një tavan çmimi vetëm për gazin rus

Komisioni Evropian ka propozuar futjen e një “tavani të çmimit” vetëm për gazin rus. Por a ka kuptim një tavan i tillë dhe mbi të gjitha a ndihmon ai në uljen e faturave?

“Tavani i çmimit të gazit rus është më shumë një sanksion sesa një ndërhyrje në çmime dhe nuk do të shërbejë për uljen e faturave, ndaj duhet të gjejmë masa të tjera konkrete”, tha ditët e fundit ministrja e Energjisë e Belgjikës, Tinne Van der Straeten.

“Me futjen e një kufiri të çmimit të gazit nuk është se ulen çmimet, por ne përpiqemi të parandalojmë që situata të dalë plotësisht jashtë kontrollit në dimër”, shpjegon Matteo Leonardi, bashkëthemelues dhe drejtor ekzekutiv i politikave kombëtare të qendrës së studimeve “Ecco”.

“Ajo e tavanit të çmimit është një rrugë për t’u provuar, edhe sepse do të ishte një shenjë e rëndësishme e kohezionit të BE-së në politikat energjetike”, vazhdon Leonardi “por nuk është një kalë gare mbi të cilin mund të vini bast gjithçka. U bë një vit që gazi është kthyer në një mall të çmuar dhe nuk ka shenja të kthimit të tij në nivelet para pandemisë”, thekson bashkëthemeluesi i “Ecco-s”.

“Tavani është një masë për të mbajtur në vend se sa për të ulur çmimet. Nuk i shërben zgjidhjes së problemeve themelore të krizës, të shkaktuar pikërisht nga varësia e fortë nga gazi”, shton ai.

Hipoteza e një “çati me një pirun”

Edhe pse propozimi italian nuk u pranua, sipas ministrit të Tranzicionit Ekologjik, Roberto Cingolani, diskutimi për “tavanin e çmimit” të përgjithësuar ishte konstruktiv.

Tashmë kufiri i çmimit është jashtë tablosë duke pasur parasysh se Rusia furnizon një përqindje mjaft të ulët të gazit total evropian. Hipoteza për të cilën po punohet është ajo e çatisë me një pirun. Një plan i BE-së për të treguar çmimet e energjisë elektrike duke ulur kërkesën për energji elektrike.

“Bëhet fjalë për indeksimin e kostos së gazit me diçka tjetër përveç TTF dhe për të punuar në një mesatare të standardeve të mëdha si Henry Hub ose Brent, apo të tjerë. Mendohej se mund të bëhej një pirun midis një çmimi minimal dhe një çmimi maksimal në të cilin mund të ketë një variacion që ndjek tregun dhe nuk ndjek variacionet jashtë kontrollit”, shpjegoi Cingolani.

Çfarë mund të bëjë Evropa dhe kush përfiton nga kriza?

Sipas Davide Tabarellit, president i think tank-ut “Nomisma”, tavani duhej vendosur para se çmimi i gazit të kalonte 100 euro. “Sot, shitësit do ta kishin të vështirë t’u shpjegonin shteteve të tyre pse pranojnë një tavan çmimi pasi ai ka kaluar 300 euro,” thekson Tabarelli.

“Flitet shumë për veprime tekniko-ligjore si kufizimet e çmimeve apo taksat mbi fitimet ekstra, por çështja është sasia”, vëren ai. “Ne kemi nevojë për më shumë gaz, Evropa duhet të rrisë prodhimin. Më tej, ne duhet të ndërhyjmë në plan politik dhe diplomatik”, thotë presidenti i Nomisma-s. “Duhet të kërkojmë ndihmë nga Holanda, Norvegjia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, duke vendosur një limit në çmimin e gazit me ta”.

Këto vende po rrisin të ardhurat e tyre falë krizës së gazit dhe nuk po i vuajnë efektet e luftës aq sa vendet e tjera të BE-së. Për këtë arsye, sipas Tabarellit, “duhet t’u kërkojmë këtyre shteteve një dorë për të mos lejuar që Evropa të jetë i vetmi kontinent që do të paguajë çmimin e konfliktit”.

Marrë dhe përshtatur nga Corriere della Sera për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.