2023 konfirmohet si viti më i nxehtë i regjistruar në botë

Viti 2023 është konfirmuar si viti më i ngrohtë i regjistruar, i nxitur nga ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu dhe nga El Niño.

Viti i kaluar ishte rreth 1.48 gradë C më i ngrohtë se mesatarja afatgjatë përpara se njerëzit të fillonin të digjnin sasi të mëdha lëndësh djegëse fosile.

Thuajse çdo ditë që nga korriku është parë një temperaturë e re globale e lartë e ajrit për kohën e vitit, tregon analiza e medias britanike BBC.

Edhe temperaturat e sipërfaqes së detit kanë thyer nivelet e mëparshme.

Dhe këto rekorde globale po e sjellin botën më afër shkeljes së objektivave kryesore ndërkombëtare të klimës.

“Ajo që më goditi nuk ishte vetëm se viti 2023 ishte rekord, por sasia me të cilën ai theu rekordet e mëparshme”, vëren Andrew Dessler, profesor i shkencës atmosferike.

Diferenca e disa prej këtyre rekordeve është “me të vërtetë befasuese”, thotë Dessler, duke pasur parasysh se ato janë mesatare në të gjithë botën.

Është e njohur se bota tani është shumë më e ngrohtë se 100 vjet më parë, pasi njerëzit vazhdojnë të lëshojnë sasi rekord të gazeve serrë si dioksidi i karbonit në atmosferë.

Por 12 muaj më parë, asnjë organ i madh shkencor nuk parashikoi që viti 2023 të ishte viti më i nxehtë i regjistruar, për shkak të mënyrës së ndërlikuar në të cilën sillet klima e Tokës.

Gjatë muajve të parë të vitit, vetëm një numër i vogël ditësh thyen rekorde të temperaturës së ajrit.

Por bota më pas vazhdoi një seri të jashtëzakonshme, pothuajse të pandërprerë të rekordeve ditore në gjysmën e dytë të 2023.

Kjo rritje e temperaturës është e lidhur kryesisht me kalimin e shpejtë në kushtet e El Niño, e cila ka ndodhur në krye të ngrohjes afatgjatë të shkaktuar nga njeriu.

El Niño është një ngjarje natyrore ku ujërat më të ngrohta sipërfaqësore në Oqeanin Paqësor Lindor lëshojnë nxehtësi shtesë në atmosferë.

Por temperaturat e ajrit janë rritur jashtëzakonisht herët në këtë fazë El Niño – efektet e plota nuk ishin pritur deri në fillim të vitit 2024, pasi El Niño kishte arritur fuqinë maksimale.

Kjo ka lënë shumë shkencëtarë të pasigurt se çfarë saktësisht po ndodh me klimën.

Një veçori tjetër e dukshme e ngrohtësisë së 2023-ës është se ajo është ndjerë pothuajse në mbarë botën.

Pothuajse i gjithë globi ishte më i ngrohtë se nivelet e fundit 1991-2020 – një periudhë që ishte në vetvete gati 0.9 gradë C më e ngrohtë se përpara se njerëzit të fillonin të digjnin sasi të mëdha lëndësh djegëse fosile në fund të viteve 1800.

Kjo nxehtësi rekord globale ka ndihmuar në përkeqësimin e shumë ngjarjeve ekstreme të motit në pjesë të mëdha të botës në vitin 2023 – nga valët intensive të të nxehtit dhe zjarret në Kanada dhe SHBA, deri te thatësira e zgjatur dhe më pas përmbytjet në pjesë të Afrikës Lindore.

Shumë prej tyre ndodhën në shkallë shumë përtej atyre që shihen kohët e fundit, ose në pika të pazakonta të vitit.

Temperatura e ajrit është vetëm një masë e ndryshimit të shpejtë të klimës së Tokës.

Akulli i detit në Antarktik ka arritur një nivel të ulët, me akullin e detit Arktik gjithashtu nën mesataren.

Akullnajat në Amerikën e Veriut perëndimore dhe Alpet Evropiane përjetuan një sezon ekstrem të shkrirjes, duke shtuar rritjen e nivelit të detit.

Sipërfaqja e detit në botë goditi temperaturën e saj më të lartë të regjistruar mes valëve të shumta të të nxehtit detar, duke përfshirë Atlantikun e Veriut.

Sipërfaqja e oqeanit botëror ka qenë në një varg të pandërprerë ditësh që thyen rekord që nga 4 maji, tregon analiza e BBC-së e të dhënave të Copernicus.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.