“S’ka rrugë për t’u kthyer”: Shkencëtari ukrainas në Antarktidë shikon luftën që shpaloset nga larg

Detyra e Yan Bakhmat në bazën e vetme kërkimore të Ukrainës në Antarktidë pothuajse ka përfunduar, por shtëpia që ai la, është shkatërruar.

Yan Bakhmat ishte 15 mijë e 500 km larg shtëpisë së tij në qytetin lindor të Ukrainës, Kharkiv, kur filloi pushtimi rus.

Duke punuar si gjeofizikan në Stacionin Vernadsky, e vetmja bazë kërkimore e Ukrainës në Antarktidë, ai ka parë tmerret e luftës të shpalosen nga një distancë e mundimshme.

Tani detyra e tij njëvjeçare në postën e largët është afër përfundimit dhe ai përballet me detyrën e hidhur për t’u kthyer në Evropë dhe në një vend që ka ndryshuar përgjithmonë.

Kharkiv, qyteti i dytë më i madh i Ukrainës, është shkatërruar nga sulmet ajrore ruse. Forcat ukrainase po e mbajnë ende qytetin kundër avancimit rus, por ai ka vuajtur nga raketat dhe granatimet ruse, me dhjetëra civilë të vrarë dhe të plagosur dhe shumë ndërtesa të shkatërruara.

Nëna dhe e dashura e Bakhmat-it janë larguar për në Poloni, ndërsa babai dhe gjyshja ikën në Ukrainën Perëndimore. Profesorët e institutit ku ai punonte, përpara se të merrte postin e tij në Antarktidë, u janë bashkuar njësive të mbrojtjes territoriale.

“Është e pamundur të përshkruash, mund ta jetosh atë vetëm kur je mijëra kilometra larg çdo gjëje dhe çdokujt që njeh dhe dashuron, kur nuk mund të ndikosh asgjë”, tha Bakhmat në një telefonatë me “The Guardian”.

“Thjesht e kupton se nuk ke ku të kthehesh dhe gjithçka që mund të bësh, është ta kthesh veten në një realitet të ri. Jeta juaj është ndarë në ‘para’ dhe ‘pas’”.

Ai shtoi se nuk mund ta lejonte veten të vinte në panik apo të shfaqte dobësi.

Bakhmat është një nga 12 banorët në stacionin Vernadsky, një ish-bazë kërkimore britanike e transferuar në Ukrainë në vitin 1996.

Çdo vit, një grup shkencëtarësh dhe personeli mbështetës ukrainas mbërrin për të kryer kërkime në bazë, e cila ka qenë vendimtare për studimin e klimës ndryshimi dhe ndikimi i tij te bimët dhe kafshët. Si gjeofizik, detyra e Bakhmat-it është të matë fushën magnetike të Tokës.

Më 2 mars, ekipi në stacionin Vernadsky regjistroi një adresë për bashkëqytetarët e tyre.

“Zemrat tona janë të mbushura me dhimbje nga ajo që po ndodh në atdheun tonë”, thonë ata në video. “Fatkeqësisht, ne nuk mund t’u bashkohemi ushtarëve, mbrojtjes territoriale dhe vullnetarëve tani, por ne po bëjmë gjithçka që mundemi për të ndihmuar vendin tonë”.

Bakhmat dhe kolegët e tij kanë rreth tri javë të mbetura në bazë. Ata do t’ia dorëzojnë zhvendosjen grupit të ri të studiuesve që janë nisur për në Antarktidë nëpërmjet Kilit, pavarësisht luftës.

Bakhmat planifikon të fluturojë për në Poloni për t’u ribashkuar me familjen e tij. Por ai nuk është i sigurt se çfarë do t’i sjellë e ardhmja.

Ai thotë se, në varësi të situatës, ose do t’u bashkohet forcave të mbrojtjes në Ukrainë, ose do të qëndrojë në Poloni dhe do të vazhdojë punën e tij shkencore.

Deri në fillimin e luftës, Bakhmat do të postonte video që përshkruanin jetën e tij në stacionin kërkimor në TikTok për më shumë se 75 mijë ndjekësit e tij. Ai ndau video të akullnajave mahnitëse të Oqeanit Jugor, pinguinëve dhe jetës në bazë. Shumë nga pajtimtarët e tij ishin rusë.

Kharkiv, i vendosur 40 km larg kufirit rus, ka qenë prej kohësh një qytet kryesisht rusishtfolës dhe kishte lidhje kulturore me vendin fqinj.

Pasi sulmet ajrore ruse filluan të godasin Kharkiv-in, Bakhmat regjistroi një video duke u përpjekur t’i tregonte audiencës së tij ruse të vërtetën

“Më kujtohet ajo ditë. Mamaja dhe e dashura ishin larguar, por babai dhe gjyshja mbetën prapa. Babai më dërgoi një mesazh për të thënë lamtumirë”, kujton ai. “Në gjendje ankthi, filmova një video duke thënë drejtpërdrejt: ‘Qyteti im po bombardohet”.

Mesazhi i tij nuk u prit mirë. Ai u sulmua në komente dhe përfundimisht, ai thotë se videoja e tij u bllokua.

“Dikur mendoja se propaganda e Kremlinit kishte audiencën e saj, diku larg. Tani e shoh që i gjithë vendi është injorant, me disa përjashtime. Është një vend që jeton në një realitet paralel, ku e zeza është e bardhë dhe e bardha është e zezë”.

Kujtojmë që kjo është dita e 23-të e luftimeve mes Rusisë dhe Ukrainës. Kjo e fundit ka bërë një rezistencë të lartë kundër trupave dhe bombardimeve ruse.

Sipas OKB-së, mbi 3 milionë njerëz janë larguar nga Ukraina dhe numri i ushtarëve rusë të vrarë nuk dihet ende – mendohet mbi 13 mijë.

Ndërsa rreth 2 mijë e 500 civilë janë vrarë vetëm në Mariupol nga bombardimet ruse – mes tyre edhe fëmijë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.