Irani i afrohet standardit të bombës bërthamore, ndërsa stoku i uraniumit rritet

Shuma në raportin tremujor të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike për shtetet anëtare duhet të nisin bisedimet për shpëtimin e marrëveshjes së 2015. Fuqitë perëndimore kanë paralajmëruar se koha po mbaron përpara se përparimi bërthamor i Iranit t’i bëjë bisedimet të pakuptimta.  
  
Raporti tregoi se stoku i uraniumit i Iranit ishte pothuajse dyfishuar, duke u rritur me 15.5 kg në 33.2 kg (46 deri në 110 paund). Një diplomat i lartë tha se kjo është rreth tre të katërtat e sasisë së nevojshme, nëse pasurohet më tej, për një bombë bërthamore sipas një përkufizimi.
  
Ai përkufizim – 25 kg uranium i pasuruar deri në 90% – është një matës teorik dhe sa nevojitet në jetën reale do të varet nga proceset e mëtejshme nëpër të cilat materiali do të duhej të kalonte për të bërë një bombë aktuale, paralajmëroi diplomati i lartë.  
  
Marrëveshja e vitit 2015 midis Iranit dhe fuqive botërore vendosi kufizime në aktivitetet bërthamore të Iranit në këmbim të heqjes së sanksioneve ndërkombëtare.  
  
Presidenti i atëhershëm Donald Trump i tërhoqi Shtetet e Bashkuara nga marrëveshja në vitin 2018, duke rivendosur sanksione të ashpra ekonomike ndaj Teheranit. Irani u përgjigj duke shkelur shumë nga kufizimet e marrëveshjes.
  
Rezerva totale e uraniumit tani qëndron në 3.2 ton, një rritje prej 707.4 kg në tremujor, tregoi raporti. Kjo është ende më pak se pesë ton që Republika Islamike grumbulloi përpara marrëveshjes së 2015-ës, por pastërtia më e lartë që arriti atëherë ishte 20%.   
  
Raporti ishte një nga dy që zakonisht publikohen së bashku, ndërsa tjetri ka të bëjë me çështje të pazgjidhura rreth materialit bërthamor që IAEA dyshon se Irani nuk ia ka deklaruar agjencisë së OKB-së me bazë në Vjenë.  
  
IAEA ka gjetur grimca të uraniumit të përpunuar në tre vende me sa duket të vjetra që Irani nuk i ka deklaruar kurrë. Agjencia ka kërkuar përgjigje nga Irani, por ka thënë vazhdimisht se Teherani nuk ka dhënë përgjigje të kënaqshme.  
  
Kjo çështje është një nga pengesat kryesore të mbetura për një marrëveshje për ringjalljen e marrëveshjes së vitit 2015, thanë diplomatët.  
  
Irani dëshiron që hetimi i IAEA të përfundojë si pjesë e një marrëveshjeje, por fuqitë perëndimore kanë argumentuar se kjo çështje është përtej fushëveprimit të marrëveshjes së vitit 2015, në të cilën IAEA nuk është palë.  
  
Drejtori i Përgjithshëm i IAEA Rafael Grossi do të udhëtojë në Teheran të shtunën me shpresën për të rënë dakord për një “proces” që do të çonte në përfundimin e hetimit, duke hapur potencialisht një rrugë për një marrëveshje më të gjerë, thanë diplomatët. 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.