Shembet e tërë platforma e akullit Conger në Antarktidë

Të dhënat satelitore kanë raportuar se një platformë akulli me përmasat e qytetit italian të Romës është shembur plotësisht në Antarktidën Lindore gjatë ditëve të fundit, që shuan temperatura rekord të larta.

New @usnatice-named icebergs resulting from complete collapse of East Antarctica's Conger Ice Shelf (~1200 sq. km) on/around March 15, seen in combo of #Landsat and #MODIS imagery. #CongerIceShelf #Antarctica @helenafricker @jdmillstein https://t.co/16JtKcXQPY pic.twitter.com/lSKMNgRgNi

— Catherine Colello Walker (@CapComCatWalk) March 24, 2022

“Platforma e akullit Conger, i cili kishte një sipërfaqe të përafërt prej 1 mijë e 200 kilometra katrorë, u shemb rreth 15 marsit”, thanë shkencëtarët.

Antarktida Lindore përjetoi temperatura jashtëzakonisht të larta javën e kaluar, sidomos në stacionin Concordia që arriti një temperaturë rekord prej -11.8C më 18 mars, më shumë se 40C më e ngrohtë se normat sezonale.

Temperaturat rekord ishin rezultat i një lumi atmosferik që bllokoi nxehtësinë mbi kontinent.

Përndryshe, platformat e akullit janë zgjatime të shtresave të akullit që notojnë mbi oqean, duke luajtur një rol të rëndësishëm në frenimin e akullit në brendësi.

Pa to, akulli i brendshëm derdhet më shpejt në oqean, duke rezultuar në rritjen e nivelit të detit.

Shkenctarja e tokës dhe planetit në NASA, Catherine Colello Walker, tha se megjithëse platforma e akullit Conger ishte relativisht e vogël, “është një nga ngjarjet më të rëndësishme të kolapsit kudo në Antarktidë që nga fillimi i viteve 2000, kur Larsen B. rafti i akullit u shpërbë”.

“Nuk do të ketë efekte të mëdha, ka shumë të ngjarë, por është një shenjë e asaj që mund të vijë”, tha Walker.

“Platforma e akullit Conger ishte zvogëluar që nga mesi i viteve 2000, por vetëm gradualisht deri në fillim të vitit 2020”, tha Walker.

Deri më 4 mars të këtij viti, platforma e akullit dukej se kishte humbur më shumë se gjysmën e sipërfaqes së saj në krahasim me matjet e janarit prej rreth 1200 km katrorë.

Akullanjalogu dhe profesori i kërkimi në Universitetit e Minosotës, Peter Neff, tha se të shihje edhe një shembje të vogël të akullit në Antarktidën Lindore ishte një surprizë.

“Ne ende e trajtojmë Antarktidën Lindore si këtë kub akulli masiv, të lartë, të thatë, të ftohtë dhe të palëvizshëm. Kuptimi aktual kryesisht sugjeron që ju nuk mund të merrni të njëjtat ritme të shpejta të humbjes së akullit si në Antarktidën Perëndimore për shkak të gjeometrisë së akullit dhe shkëmbinjve atje”, tha ai.

“Ky kolaps, veçanërisht nëse lidhet me nxehtësinë ekstreme të sjellë nga ngjarja atmosferike e lumit në mes të marsit, do të nxisë kërkime shtesë në këto procese në rajon”, ka shtuar ai.

Të dhënat satelitore nga misioni Copernicus Sentinel-1 treguan se lëvizja e platformës së akullit filloi midis 5 dhe 7 marsit.

Profesoresha e akullnajave në Qendrën Polare Scripps, Helen Amanda Fricker tha se tre ngjarje pjelljeje – kur copat e akullit shkëputen nga skaji i një akullnaje – kishin ndodhur në Antarktidën Lindore në mars.

Përveç kolapsit të platformës së akullit Conger, pati ngjarje më të vogla pjelljeje të akullnajës Totten dhe platformës së akullit Glenzer.

“Pjesa më e madhe e Antarktidës Lindore është e frenuar nga mbështetja e rafteve të akullit, kështu që ne duhet të mbajmë një sy në të gjitha platformat e akullit atje”, tha Fricker në një postim në Twitter.

Profesrori, Andrew Mackintosh, kreu i shkollës së tokës, atmosferës dhe mjedisit në Universitetin Monash, tha se platforma e akullit Conger kishte sasi të konsiderueshme të shkrirjes nga oqeani poshtë, gjë që mund ta kishte kushtëzuar atë për kolaps.

“Platformat e akullit humbasin masën si pjesë e sjelljes së tyre natyrore – por kolapsi në shkallë të gjerë të një platforme akulli është një ngjarje shumë e pazakontë”, tha Mackintosh.

“Megjithatë, vetë shembja mund të jetë shkaktuar nga shkrirja e sipërfaqes si rezultat i temperaturave jashtëzakonisht të ngrohta të regjistruara kohët e fundit në këtë rajon. Nevojiten më shumë prova për ta lidhur këtë kolaps me ngrohjen e fundit”, shtoi ai.

Shkrirja e sipërfaqes ishte përgjegjëse për shembjen e platoformës së akullit Larsen B në vitin 2002.

“Ngjarja e nxehtësisë së Antarktidës filloi më 15 mars”, tha Alex Sen Gupta, një profesor i asociuar në Universitetin e Uellsit të Ri Jugor.

“Duket sikur pjesë të mëdha të Antarktidës lindore arritën mbi 20 gradë Celsius më të ngrohta se normalja”, tha ai.

Shkencëtarët janë veçanërisht të shqetësuar për të ardhmen e akullnajës Thwaites të madhësisë së Floridës – e quajtur gjithashtu “akullnaja e fundit të botës” – e cila është rreth 100 herë më e madhe se Larsen B dhe përmban ujë të mjaftueshëm për të rritur nivelet e detit në nivel global me më shumë se gjysmë metër.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.