Perëndimi heton sanksionet, ndërsa eksportet drejt fqinjëve të Rusisë rriten

BE-ja dhe aleatët po hetojnë një rritje të eksporteve në ekonomitë në afërsi të Rusisë, ndërsa përpiqen të parandalojnë kompanitë që të shmangin sanksionet perëndimore të vendosura ndaj Moskës.

David O’Sullivan, i i sapoemëruar i BE-së për sanksionet, i tha gazetës britanike “Financial Times” se rritjet e mëdha të tregtisë me vendet në fqinjësi të Rusisë ngritën pyetje nëse produktet e goditura nga sanksionet po hynin në vend nga dera e pasme.

“Ne shohim një rënie masive të flukseve tregtare nga BE-ja në Rusi dhe rritje të pazakonta në tregtinë me vendet e tjera të treta, veçanërisht me ato në afërsi të Rusisë”, tha ai.

Armenia dhe Kirgistani janë ndër ato me rritje të mprehtë të importeve perëndimore dhe rritje të eksporteve në Rusi, sipas analizave të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim. Eksportet e Turqisë në Rusi janë rritur gjithashtu.

BE dhe partnerët, përfshirë SHBA-të dhe Mbretërinë e Bashkuar, janë të vendosur të ndajnë informacione mbi shmangien e sanksioneve të mundshme në një takim të enjten, ndërsa ata kërkojnë të shtyjnë për kontrolle më të forta, tha O’Sullivan.

Eksportet e BE-së, SHBA-ve dhe Britanisë së Madhe në Rusi ranë me më shumë se gjysmën në periudhën maj-korrik të vitit të kaluar kur u përshtatën për inflacionin, krahasuar me mesataren në 2017-19, sipas të dhënave të BERZH-it që nxjerrin në pah ndikimin e sanksioneve.

Kjo rënie përkon me një kërcim prej më shumë se 80 për qind në shitjet nga Evropa dhe SHBA në Armeni dhe Kirgistan. Këto dy vende, nga ana tjetër, më shumë se dyfishuan eksportet e tyre në Rusi gjatë së njëjtës periudhë, duke treguar një devijim të mundshëm të tregtisë nëpërmjet rrugëve të reja, tha banka.

Eksportet e produkteve duke përfshirë automjetet, pajisjet elektronike, makineritë bujqësore dhe pompat nga BE në Azinë Qendrore u rritën, kryesisht të nxitura nga Kazakistani, shtoi banka.

Një nga shtytësit e mundshëm prapa modeleve të ndryshimit të tregtisë është se kompanitë perëndimore po tërhiqen vullnetarisht nga shitjet direkte në Rusi edhe kur produktet nuk janë subjekt i sanksioneve. Megjithatë, Beata Javorcik, kryeekonomiste në BERZH, tha se ka pasur gjithashtu rritje në flukset e mallrave që mund të jenë “potencialisht” subjekt i sanksioneve.

Qeveria e Armenisë tha se “merr të gjitha masat për të parandaluar çdo përpjekje për anashkalimin e sanksioneve”.

Qeveria e Kirgistanit nuk iu përgjigj menjëherë kërkesave për koment.

Turqia, e cila zëvendësoi disa nga partnerët e vjetër tregtarë të Moskës pas luftës në Ukrainë, shënoi një rritje prej 97 për qind në eksportet e saj drejt Rusisë gjatë periudhës maj-korrik të vitit të kaluar krahasuar me 2017-19, sipas analizës së BERZH-it.

Javorcik tha se të dhënat e BERZH-it nuk sugjeronin se rritja e tregtisë nga Turqia në Rusi lidhej me produkte që i nënshtroheshin sanksioneve.

“Turqia thjesht po i shet Rusisë shumë më tepër nga gjithçka”, tha ajo.

Disa importe mund të kenë një përdorim të dyfishtë. Disa muaj pas luftës, ushtria ukrainase filloi të raportonte se disa nga mikroçipet që gjetën në pajisjet ushtarake ruse të kapura ishin ripërdorur nga pajisjet e përditshme shtëpiake.

Gjatë gjithë kohës, eksportet e BE-së të mallrave të bardha drejt fqinjëve të Rusisë u rritën.

Sipas të dhënave nga baza e të dhënave të Eurostat-it të BE-së, Kazakistani importoi makina larëse me vlerë 1 milion euro nga BE-ja në dhjetor 2022, katër herë më shumë se sasia që kishte në dhjetor para pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia.

Një zëdhënës i Kazakistanit tha: “Ne nuk kemi parë asnjë provë që kompani të veçanta në Kazakistan po përdoren për t’iu shmangur sanksioneve perëndimore, por do të vazhdojmë ta monitorojmë këtë dhe do të veprojmë me shpejtësi dhe vendosmëri nëse vërtetojmë ndonjë keqbërje”.

Kina gjithashtu ka ndërhyrë për të mbushur boshllëkun e lënë nga eksportet perëndimore, duke përfshirë transportimin e sasive në rritje të gjysmëpërçuesve në vend, sipas Silverado Policy Accelerator, një institut kërkimi.

Ambasadorët e BE-së po synojnë të nënshkruajnë një paketë të dhjetë sanksionesh këtë javë, duke përfshirë një sërë masash që synojnë mbylljen e zbrazëtirave në regjimin ekzistues – mes tyre një ndalim të tranzitit përmes Rusisë të mallrave që mund të ripërdoren për përdorim ushtarak.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.