Origjina e Rripit të Gazës dhe komunitetet izraelite të strehuara prej tij

Përtej brazdës së kufirit vërshon një det urrejtjeje dhe hakmarrjeje, hakmarrje që shikon drejt ditës kur qetësia do të na zbehë vigjilencën, ditën kur do të dëgjojmë ambasadorët e hipokrizisë që na bëjnë thirrje të dorëzojmë armët.

Çfarë mund të themi kundër urrejtjes së tyre të tmerrshme ndaj nesh? Për vite, ata janë ulur në kampet e refugjatëve të Gaza-s dhe kanë parë sesi, para syve të tyre, ne i kemi kthyer tokat dhe fshatrat e tyre, ku ata dhe paraardhësit e tyre kanë jetuar më parë, në shtëpinë tonë.

Këto janë pjesë të shkëputura nga libri “Israel’s Border Wars” i historianit izraelit Benny Morris.

Fjalët mund të quheshin profetike nëse nuk përshkruanin një situatë që ka qenë një realitet konstant që nga vitet e hershme të shtetësisë së Izraelit. Lidhja e masakrave të së shtunës së kaluar në komunitetet e vendosura përtej kufirit nga Gaza ishte vetëm sulmi më i fundit, qoftë edhe më i tmerrshmi nga një faktor i jashtëzakonshëm.

Ndoshta vetëdija elokuente e fjalëve është dëshmia më e mirë se ato nuk janë thënë nga një lider bashkëkohor, por një i dikurshëm – në këtë rast, Moshe Dayan, në eulogjinë që ai mbajti mbi varrin e Ro’i Rotberg gati shtatë dekada më parë.

21-vjeçari Rotberg ishte oficeri i sigurisë së Kibbutz Nahal Oz, i cili më 29 prill 1956 u vra, me trupin e tij më pas të gjymtuar, nga arabët nga përtej kufirit në Gaza.

Dayan mund të ketë shprehur empati për palestinezët, por ishte vetëm për efekt retorik: Receta e tij ishte që hebrenjtë të qëndronin “të gatshëm dhe të armatosur, të ashpër dhe të fortë”.

Nahal Oz u godit përsëri Shabbat-in e kaluar, kur më shumë se një mijë terroristë sulmuan kufirin nga Gaza dhe sulmuan kibutin dhe rreth 20 vendbanime të tjera izraelite në zonën e njohur në hebraisht si “Zarfi i Gazës” (Otef Aza).

Ky term i sikletshëm përfshin më shumë se 50 komunitete në afërsi të Gazës, ku së bashku jetojnë rreth 70 mijë banorë. Në varësi të tepricave të politikës kombëtare, këto komunitete kanë gëzuar me ndërprerje përfitime tatimore që Izraeli i ka përdorur gjithmonë për të inkurajuar vendbanimet në zonat periferike, veçanërisht përgjatë kufijve të vendit.

Gaza ‘mbështjellëse’

Për të kuptuar pse Izraeli ndjeu nevojën për të ndërtuar një varg komunitetesh për të “mbështjellë” Gazën, është e dobishme të dimë se nga e ka origjinën koncepti i Rripit të Gazës. Në fund të fundit, nuk përcaktohet nga formacionet gjeologjike, por nga faktorët njerëzorë.

Në fakt, shpjegon Motti Golani, një profesor i historisë hebraike në Universitetin e Tel Avivit dhe autor i librave të tillë si “Izraeli në kërkim të luftës”, “Fushata e Sinait, 1955-1956” dhe “Palestina midis politikës dhe terrorit, 1945-1947”.

Termi “Rripi i Gazës” është përdorur vetëm që nga viti 1949. Kur u përcaktuan kufijtë e Izraelit pas pavarësisë, si pjesë e marrëveshjes së armëpushimit të nënshkruar me Egjiptin më 24 shkurt 1949, pika e vogël e territorit në cepin ku Izraeli, kufiri mesdhetar takohet me kufirin e tij me Sinain, nuk u pretendua nga asnjë shtet.

Izraeli hezitonte ta përfshinte Gazën brenda kufijve të tij: Gjatë Luftës së Pavarësisë, dhjetëra mijëra palestinezë ishin larguar ose dëbuar në Gaza. Deri në vitin 1948, vëren Golani, “tashmë kishte më shumë refugjatë që jetonin atje sesa banorë vendas”. Megjithëse forcat egjiptiane mbetën në kontroll atje në kohën e armëpushimit, ai vend preferoi ta vinte Gazën nën sundimin ushtarak sesa ta aneksonte.

Megjithatë, në atë kohë, kufiri midis Izraelit dhe Rripit të Gazës ishte vetëm një vijë në një hartë ushtarake: atëherë nuk kishte asnjë pengesë fizike. Dhe siç shpjegon Michael Milshtein, “ka pasur infiltrime, jo vetëm nga Gaza, por edhe përgjatë kufirit me Bregun Perëndimor”, i cili u la në duart e Jordanisë në vitin 1949.

Në pjesën më të madhe, “të infiltruarit” ishin thjesht refugjatë që shpresonin të kthehen në shtëpitë e tyre brenda Izraelit, i cili i konsideronte si një kërcënim për sigurinë e tij.

Sidoqoftë, nga mesi i viteve 50, Egjipti filloi të armatoste fedajinët për të kryer bastisje ndërkufitare. Ro’i Rotberg ishte viktimë e një sulmi të tillë.

Zgjidhja e kufijve

Dr. Milshtein, një ish-këshilltar për çështjet palestineze i Koordinatorit të Aktiviteteve Qeveritare në Territore, i cili sot ka pozicione në Universitetin e Tel Avivit dhe në Universitetin Reichman, shpjegon se udhëheqësit izraelitë, në veçanti kryeministri themelues i vendit, David Ben-Gurion besonte se “vija e brazdës” e lëruar do të përcaktonte përfundimisht se ku do të ishte vija e kufirit; pra strategjia e vendosjes së vendbanimeve të reja përgjatë gjithë kufijve të vendit, edhe gjatë dekadave para shtetësisë.

Be’eri dhe Nirim, për shembull, dy nga kibutzimet e pushtuara më 7 tetor 2023, u themeluan të dy në natën e 5-6 tetorit 1946, së bashku me nëntë komunitete të tjera.

Nahal Oz u themelua pesë vjet më vonë, duke u bërë vendbanimi i parë që u krijua nga Brigada Nahal, një njësi e ushtrisë që ndërthur shërbimin ushtarak me shërbimin civil.

Në fund të fundit, postat ushtarake të krijuara nga Nahal shndërrohen në vendbanime civile.

“Zarfi i Gazës” përfshin gjithashtu disa moshavim (komunitete bujqësore gjysmë kolektive) dhe natyrisht qytetet Sderot, Netivot dhe Ofakim, por këto kanë qenë gjithmonë të ankoruara nga kibutët, të cilët sipas projektit ishin vendosur menjëherë përgjatë kufirit.

Moshavimët dhe qytetet në periferi ishin më shpesh të populluara nga emigrantë të rinj, shpesh nga Afrika e Veriut, të cilëve u jepej pak zgjedhje se ku do të vendoseshin dhe jo gjithmonë e dinin se në çfarë po futeshin.

Historia e Izraelit dhe marrëdhënia e tij helmuese me palestinezët e Gazës, janë reflektuar në tensionin e vuajtur nga komunitetet ngjitur me kufirin. Sulmet vrastare fedaine në fillim të viteve 1950 ishin pjesërisht pas vendimit të Izraelit për të shkuar në luftë në vitin 1956, i cili çoi në pushtimin e përkohshëm të Gazës. Një pushtim shumë më i gjatë u zhvillua në vazhdën e Luftës Gjashtë Ditore, duke përfunduar me “Shkëputjen” e Ariel Sharon nga Rripi në 2005.

Kontrolli pothuajse total i jetës brenda Rripit të Hamasit filloi dy vjet më vonë, dhe që atëherë, ka pasur luftëra të shkurtra të shpeshta (“operacione”, në terma izraelitë) çdo disa vjet. Dhe brenda Izraelit, janë gjithmonë komunitetet e “Zarfit të Gazës” që paguajnë çmimin më të lartë për armiqësitë. Por ata nuk kanë pasur gjithmonë mbështetjen apo ndihmën e pakualifikuar të shtetit.

E pyeta Motti Golanin nëse mendon se identitetet laike, të lidhura me lëvizjen laburiste të shumicës së komuniteteve të sulmuara javën e kaluar mund të shpjegojnë, qoftë edhe pjesërisht, mungesën fizike të zyrtarë qeveritarë nga rezidencat e përkohshme, spitalet dhe funeralet e viktimave dhe familjeve të tyre, dhe vështirësia që shumë politikanë të qeverisë duket se kanë në shprehjet verbale të dhembshurisë dhe solidaritetit.

Golani theksoi se ai mendonte se paaftësia e IDF-së për të parashikuar dhe për t’iu përgjigjur efektivisht grabitësve ishte një dështim i inteligjencës dhe “jo qëllimisht”.

“Por, dhe e them këtë me pikëllim të madh, kur Simcha Rothman [kryetari i Komitetit të Kushtetutës, Ligjit dhe Drejtësisë të Knesset] tha disa muaj më parë, se është shumë në modë të kërkosh [më shumë] strehimore për bomba në zarfin e Gazës – por ne thjesht nuk kam para, çfarë do të thotë në të vërtetë? Nëse e krahasoni këtë me milionat që janë shpenzuar për vendbanimet Haredim dhe [Bregun Perëndimor], ju e kuptoni renditjen e prioriteteve të kësaj qeverie.”

Për vite me radhë, ka pasur një “fushatë shpifjeje dhe nxitjeje kundër lëvizjes së kibucit”, pretendon Golani. Një shembull i fundit përfshin Kibbutz Nir David, në Luginën e Jezreelit, i cili u përpoq të kufizonte hyrjen në një përrua që kalonte nëpër tokën e tij për anëtarët e tij. Zemërimi popullor shpërtheu në Nir David dhe në kibucët “të përkëdhelur” në përgjithësi.

Gjithashtu, shton Golani, kibutzimet shihen si të vendosur dhe të fortë, dhe gjithashtu – si të populluar nga Ashkenazimët, megjithëse kjo nuk është plotësisht e vërtetë.

“Ka njerëz nga të gjitha grupet dhe ngjyrat”, thotë ai, por imazhet stereotipe të anëtarëve të kibucit janë të përhapura.

Ai e përmbledh me kujdes: “Unë nuk mendoj se dikush ka thënë: Ne mund t’i braktisim ata. Por makina e helmit punonte jashtë orarit. Në vend që t’u thoshim atyre, faleminderit që jeni aty ku jeni, kemi [komente si] e sollën me vete, janë tradhtarë”.

“Është e pabesueshme. Mendoni për gjeneralët në pension që nxituan atje për të luftuar: Noam Tibon, Yair Golan. Dhe pilotët dhe luftëtarët, është thjesht përtej të kuptuarit. Pra, po, unë mendoj se , të paktën, ndoshta në nivelin e pavetëdijshëm, nuk funksionoi në avantazhin e atyre që u goditën më shumë se ata ishin nga lëvizja e kibucit”.

Marrë nga Haaretz, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.