E ndërtuar në vitet 1980 për të përkujtuar një tiran të vdekur në stilin faraonik, piramida e betonit dhe e qelqit në qendër të kryeqytetit të Shqipërisë, Tiranës, po shkatërrohej në kohën kur inxhinierët dhe punëtorët e ndërtimit arritën për ta shpëtuar.
Kështu e nis artikullin e saj gazeta amerikane “New York Times”, duke cituar gazetarin Andrew Higgins.
Ai shkruan se të pastrehët filluan të flinin në sallën e saj, e cila ishte e lyer me mbishkrime dhe me erën e keqe të urinës.
Shishe dhe shiringa të zbrazëta mbuluan dyshemenë, e cila u vesh me mermer të lëmuar kur piramida – një faltore e diktatorit të ndjerë komunist të Shqipërisë, Enver Hoxha – u hap për herë të parë në 1988, por që atëherë ishte zhveshur nga vandalët dhe hajdutët.
“Vendi ishte një gërmadhë”, kujton Genci Golemi për New York Times, inxhinieri i kantierit, vizitën e tij të parë. “Gjithçka ishte grabitur”.
Sipas NYT-së, pas dy vitesh punë rindërtimi, ndërtesa është “një tempull që shkëlqen për shpresat ambicioze të Shqipërisë për të ardhmen”.
Kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj, rrëfen për botimin amerikan ndryshimin prej 22 milionë dollarësh të piramidës.
Ai e imagjinon kryeqytetin – si “Tel Avivi i Ballkanit”, një qendër e teknologjisë së lartë që ofron vende pune dhe premtime për një vend që ishte kaq i varfër dhe i shkëputur larg botës moderne nën udhëheqjen e Hoxhës, vëren New York Times.
“Në vend që të jetë një shpërthim nga e kaluara, do të shpërthejë në të ardhmen”, tha kryebashkiaku për piramidën.
NYT-ja shkruan se Shqipëria mbetet ende një nga vendet më të varfra të Evropës dhe më e njohur “si një burim i migrantëve ekonomikë sesa inxhinierë softuerësh”.
Megjithatë, pas dekadash të planeve të mëdha të dështuara për piramidën, shpresa është e madhe.
Ajo është duke u ripërdorur si një hapësirë për klasat, kafenetë dhe zyrat e kompanive të teknologjisë dhe është planifikuar të hapet për publikun në fund të këtij viti.
“Hoxha do të rrotullohet në varrin e tij për të parë memorialin e tij të shndërruar në një festë të kapitalizmit, të punës dhe të së ardhmes”, tha Veliaj, duke qëndruar në majë të piramidës, e cila është rreth 70 metra e lartë.
Shumë vende në skajin lindor të Evropës dikur komuniste kanë luftuar me pyetjen se çfarë të bëjnë me strukturat masive të mbetura nga e kaluara që shumica e njerëzve do të donin të harronin.
Winy Maas, arkitekti kryesor i MVRDV, një firmë holandeze që udhëhoqi ridizajnimin e piramidës së Tiranës, tha se trajtimi me strukturat e ngritura për të festuar tiraninë ka përfshirë gjithmonë “vendime të vështira”, por shtoi se pavarësisht se sa të vështira janë fillimet e një ndërtese, prishja është “rrallëherë një opsion i mirë”.
Ai tha se ishte frymëzuar nga rindërtimi i Rajhstagut në Berlin nga arkitekti britanik Normal Foster, i cili i shtoi një kube xhami një ndërtese të lidhur prej kohësh me të kaluarën naziste të Gjermanisë dhe e ktheu atë në një simbol të mbushur me dritë të demokracisë moderne të vendit.
Shqipëria ishte vendi i fundit në Evropë që hoqi dorë nga komunizmi, duke e bërë këtë në vitin 1991 me një furi sulmesh ndaj statujave të Hoxhës, sallës së tij përkujtimore dhe gjithçka që ai përfaqësonte.
Por shpresat për një epokë të re të prosperitetit demokratik u kthyen shpejt në një trazirë akoma më të madhe kur një rrjet i skemave financiare Ponzi u shemb në 1997, duke shkaktuar protesta të dhunshme mbarëkombëtare që e shtynë vendin drejt luftës civile.
Temperaturat përfundimisht u qetësuan, duke i hapur rrugën Shqipërisë për të aplikuar për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian në 2009 dhe për të fituar statusin e kandidatit në 2014 për hyrjen e ardhshme në bllok, të cilit ende nuk i është bashkuar.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
