Presidenti rus Vladimir Putin ka insistuar gjatë krizës mbi Ukrainën që NATO duhet të ndalojë cenimin e saj ndaj kufijve të Rusisë. Por kërkesa e tij ka pasoja të padëshiruara në veriun e largët të Evropës, duke ringjallur diskutimin nëse Finlanda dhe Suedia duhet t’i bashkohen aleancës ushtarake.
Ndërsa vëmendja e botës përqendrohet te trupat ruse që grumbullohen në kufirin e Ukrainës, liderët nga i gjithë spektri politik në të dy vendet nordike kanë theksuar se ata kanë mundësinë të aplikojnë për anëtarësim në çdo kohë.
“Debati është i gjallë dhe i paprecedentë. Shumë po ndodh. Shumë varet nga ajo që do të ndodhë më pas”, tha Henri Vanhanen, këshilltar për politikën e jashtme dhe Bashkimin Evropian në partinë e Koalicionit Kombëtar të qendrës së djathtë, grupi kryesor opozitar i Finlandës dhe një ithtar i anëtarësimit në NATO.
Ministrat e Jashtëm suedez dhe finlandez takuan sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, në Bruksel të hënën, e fundit në një seri bisedash diplomatike që kanë përfshirë presidentin finlandez Sauli Niinistö duke folur me homologët e tij amerikanë dhe rusë ditët e fundit.
“Dera e NATO-s mbetet e hapur. Suedia dhe Finlanda janë partnerët tanë më të ngushtë”, tha Stoltenberg pas takimit.
Pekka Haavisto, ministri i Jashtëm i Finlandës, tha se, “Finlanda nuk është anëtare e NATO-s, por ruajtja e hapësirës kombëtare për manovrim dhe liria e zgjedhjes janë gjithashtu pjesë integrale e politikës së jashtme, të sigurisë dhe të mbrojtjes së Finlandës”.
Të dy vendet nordike, të cilat hoqën dorë nga neutraliteti i tyre tradicional për shkak të anëtarësimit të tyre në BE dhe klauzolës së saj të mbrojtjes reciproke, janë afruar më shumë me NATO-n vitet e fundit, duke lejuar trupat e saj të kalojnë territorin e tyre në kohë krize ose gjatë stërvitjeve.
Rusia ka kërcënuar një përgjigje të mprehtë nëse NATO zgjerohet më tej duke përfshirë dy vendet rreth Detit Baltik.
Ministria e Jashtme në Moskë tha në dhjetor se anëtarësimi i Suedisë dhe Finlandës në NATO “do të kishte pasoja serioze ushtarake dhe politike që do të kërkonin një përgjigje adekuate nga pala ruse”.
Anna Wieslander, drejtoreshë e Evropës Veriore në Këshillin Atlantik të SHBA-ve, tha se veprimet e vetë Rusisë po i shtynin Suedinë dhe Finlandën të shqyrtonin një lëvizje që Moska nuk e donte.
Ann Linde, ministrja e Jashtme e Suedisë, tha se ishte “thellësisht e shqetësuar” për synimet e Rusisë ndaj Ukrainës dhe “retorikën e saj agresive”, ndërsa theksoi se ishte e rëndësishme të kishim takuar NATO-n së bashku me Finlandën.
Suedia dhe Finlanda kanë thelluar së fundmi bashkëpunimin e tyre të mbrojtjes me njëra-tjetrën dhe prej kohësh ekziston një supozim se të dy vendet do të vepronin njëri pas tjetrit për çdo lëvizje për t’u bashkuar me NATO-n.
Vëzhguesit besojnë se debati rreth anëtarësimit në NATO është më i thellë në Finlandë, ndoshta duke reflektuar faktin se ajo kurrë nuk e ka lënë rojën e saj ushtarake, duke mbajtur shpenzime të rënda të mbrojtjes dhe një grup të madh rezervistësh, ndërsa Suedia i dha fund rekrutimit dhe reduktoi shumë forcat e saj.
Që nga fillimi i viteve 2010, kur komandanti i mbrojtjes suedeze pranoi se nuk mundi të mbrohej për më shumë se një javë dhe vendi nuk ishte në gjendje të përplasej me avionë ndërsa Rusia praktikonte një sulm të rremë bombardimi në Stockholm, Suedia ka rritur shpenzimet e saj ushtarake dhe ka rikthyer rekrutim. .
Stockholmi duket më i ndarë politikisht për NATO-n sesa Helsinki. Social Demokratët e qendrës së majtë në pushtet janë të vendosur kundër anëtarësimit, ndërsa opozita e qendrës së djathtë është e bashkuar në dëshirën për t’u bashkuar.
Në Finlandë, kryeministrja e qendrës së majtë Sanna Marin shkaktoi shqetësim javën e kaluar kur tha se ishte “shumë e pamundur” që vendi të aplikonte për anëtarësim gjatë mandatit të saj në detyrë. Nën kritikat e rënda nga një opozitë që pretendon se Finlanda duhet t’i mbajë të hapura opsionet e saj, Marin tha se komentet e saj ishin “mbiinterpretuar”.
Megjithatë, shumë në Helsinki përsërisin gjysmë shaka se Finlanda është vetëm “një hap” larg anëtarësimit në NATO, që do të thotë se liderët e partisë dhe presidenti mund të vendosin shpejt të aplikojnë për anëtarësim nëse e diktojnë rrethanat.
Vanhanen shtoi se Finlanda përdori opsionin e saj të NATO-s si një “parandalues” në politikën e saj të jashtme, duke e mbajtur strategjinë dhe planin e saj të paqartë dhe deklaratat e saj publike delikate. Finlanda kohët e fundit ngriti gatishmërinë e saj ushtarake, por nuk dha detaje.
Nga ana tjetër, Suedia dërgoi autokolona automjetesh ushtarake nëpër autostrada dhe tragete pasagjerësh në ishullin Gotland – shpesh krahasuar me një aeroplanmbajtëse në Detin Baltik – në një përgjigje shumë të dukshme ndaj anijeve ruse në afërsi.
Debati nuk ka të bëjë thjesht me atë që anëtarësimi në NATO mund të nënkuptojë për Suedinë dhe Finlandën, por edhe për atë që të dy vendet – me pozicionin e tyre strategjik vendimtar në Evropën veriore – mund të sjellin në aleancën ushtarake.
Marrë nga The Financial Time, përshtatur për Albanian Post!
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
