Dy vjet nën talebanët, jeta në Afganistan më në risk se kurrë më parë

Gati 4 mijë prokurorë dhe anëtarë të stafit ligjor përballen me kërcënimin e dhunës nga talebanët në Afganistan, ku thuhet se janë vrarë të paktën 28 prokurorë dhe familjet e tyre.

Kur talebanët morën përsëri pushtetin në vend në gusht të vitit 2021, Sara*, e cila ishte 28 vjeçe në atë kohë, kishte vetëm disa javë të mbetura që të plotësonte tre vjet duke shërbyer si prokurore në zyrën e Prokurorit të Përgjithshëm afgan.

Në kohën e shkurtër që kaloi atje, Sara kishte punuar në më shumë se 2 mijë raste të krimeve kundër grave, duke përfshirë vrasjen, përdhunimin dhe martesën e detyruar. E gjithë ajo punë për sigurimin e drejtësisë, u zhbë menjëherë.

“Talibanët erdhën dhe i liruan të gjithë kriminelët që i kishim dënuar dhe unë fillova të marr kërcënime me vdekje – telefonata duke thënë se do të më shkatërronin jetën dhe familjen time”, tha ajo për Guardian, duke folur nga një shtëpi e sigurt në një vend fqinj ku kishte ikur, pas pushtimit të talebanëve.

Sara nuk ishte e panjohur për kërcënimet dhe ishte njohur me rreziqet që vinin nga zgjedhja e saj e karrierës. Por mes telefonatave kërcënuese që mori, një mesazh i veçantë i dha asaj arsye të frikësohej për jetën e saj.

“Unë kisha udhëhequr hetimin për një rast të një gruaje 26-vjeçare, e cila i kishte shpëtuar abuzimit brutal nga burri i saj, për të cilin zbuluam se ishte një anëtar i talebanëve,” tha ajo. “Ne e thirrëm atë me ndihmën e policisë dhe rasti përfundimisht u transferua në gjykatën themelore. Ai u dënua me gjashtë muaj burgim”.

Pavarësisht dënimit të shkurtër, vendimi u pa si një sukses, pasi ndihmoi në vendosjen e një terroristi pas hekurave për t’u hetuar më tej. Megjithatë, ndërsa talebanët filluan të pushtonin qytetet në verën e vitit 2021, ata filluan të lironin të burgosurit në burgjet afgane, duke përfshirë anëtaren talebane që Sara ndihmoi të dënohej vetëm disa muaj më parë. “Ai më fajësoi mua për arrestimin e tij dhe tha se donte hakmarrje”.

“Një natë pas marrjes së pushtetit, një grup njerëzish të armatosur hynë në shtëpinë tonë duke kërkuar të më arrestonin. Bashkëshorti im dhe unë arritëm të shpëtonim pa asgjë përveç jetës sonë. Për muaj të tërë, ne mbetëm të fshehur me familjen, të cilët ishin gjithashtu në shënjestër të talebanëve. Çdo moment në Afganistan mund të ishte i fundit. Ishte e frikshme”.

Sara është në mesin e rreth 6 mijë anëtarëve të stafit të zyrës së prokurorit të përgjithshëm që ka punuar në zbatimin e programeve të sundimit të ligjit në demokracinë në zhvillim, që ishte Afganistani përpara marrjes së pushtetit nga Talibanët.

“Ato institucione dhe ligje nuk ekzistojnë më,” tha Najia Mahmodi, një ish-kryeprokurore në zyrën e prokurorit të përgjithshëm. “Burrat dhe gratë që punonin si avokatë, prokurorë dhe gjyqtarë nuk lejohen më të ekzistojnë. Nuk ka kush të mbrojë padrejtësitë dhe kolegët tanë janë lënë të pambrojtur ndaj kriminelëve që kërkojnë hakmarrje”, tha ajo.

Mahmodi, i cili është gjithashtu anëtar i Shoqatës së Prokurorëve të Prokurorisë në Afganistan (APA-AF) që po punon në mërgim për të mbështetur prokurorët afganë në rrezik, tha se kishte më shumë se 3 mijë e 800 prokurorë dhe anëtarë të stafit ligjor që mbeten në rrezik në Afganistan.

“Ne njohim të paktën 28 prokurorë dhe familjet e tyre që u vranë në dy vitet e fundit në Afganistan, si rezultat i drejtpërdrejtë i punës së tyre,” tha ai.

Një raport i OKB-së, në janar, ndau gjetje të ngjashme: “Një grup prokurorësh – veçanërisht ata që hetuan dhe ndoqën anëtarët e talebanëve – përballen me rreziqe jashtëzakonisht të rënda si rezultat i punës së tyre të mëparshme, dhe shumë prej tyre thuhet se mbeten të fshehur. Raportet tregojnë se autorët e krimit që u liruan nga talebanët kanë kërkuar gjithashtu të kryejnë hakmarrje kundër prokurorëve dhe gjyqtarëve”.

Sistemi i pavarur ligjor në Afganistan, përfundoi raporti, ishte shembur.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.