COP28: Vendet e varfra fitojnë luftën 30-vjeçare për fondin e klimës

Delegatët në samitin e klimës, COP28, kanë rënë dakord të hapin një fond të shumëpritur për të paguar dëmet nga stuhitë dhe thatësira të shkaktuara nga klima.

Marrëveshje të tilla zakonisht vulosen minutën e fundit pas ditësh negociatash.

Presidenti i COP28 Sulltan al-Jaber e tronditi mbledhjen duke e sjellë vendimin në fjalë ditën e parë.

BE, Britania e Madhe, SHBA dhe të tjerët njoftuan menjëherë kontributet që arrijnë në rreth 400 milionë dollarë për vendet e varfra që tërhiqen nga ndikimet e ndryshimeve klimatike.

Shpresohet se marrëveshja do të sigurojë vrullin për një marrëveshje më të gjerë ambicioze mbi veprimin gjatë samitit.

Aksionet për këtë nuk mund të ishin më të larta: dita filloi me paralajmërime të forta nga shefi i OKB-së se “ne po jetojmë përmes kolapsit klimatik në kohë reale”.

António Guterres ka thënë po ashtu se lajmet se është “praktikisht e sigurt” që viti 2023 do të jetë viti më i nxehtë i regjistruar duhet të shkundin liderët botërorë.

Tre dekada pasi ideja u hodh për herë të parë, marrëveshja u përshëndet me duartrokitje të vazhdueshme në katin e konferencës.

U pa si një veprim i zgjuar nga Emiratet e Bashkuara Arabe, të cilat janë kritikuar në prag të COP, pasi dokumentet informuese të rrjedhura zbuluan plane nga Emiratet e Bashkuara Arabe për të diskutuar marrëveshjet e karburanteve fosile me 15 vende.

Fondi i referohet ndikimeve që vuajnë shumë vende nga ngjarjet e motit të lidhura me klimën.

Teksa financimi është dhënë për të ndihmuar vendet të përshtaten me temperaturat në rritje dhe për të ndihmuar përpjekjet e tyre për të frenuar emetimet, nuk ka para për të ndihmuar në shkatërrimin e shkaktuar nga stuhitë dhe thatësirat.

Ideja për të gjetur para për këto humbje u prezantua për herë të parë në vitet 1990.

Për dekada, vendet më të pasura luftuan kundër idesë së një fondi të tillë, të kujdesshëm për të paguar kompensim për emetimet historike të karbonit.

Vitin e kaluar në COP27 në Egjipt, forca morale e argumentit fitoi dhe vendet ranë dakord të krijonin një fond.

Gjatë 12 muajve të fundit vendet kishin debatuar rreth rregullave, ku duhet të vendoset fondi dhe kush duhet të paguajë.

Një marrëveshje tentative u arrit disa javë para këtij takimi në Dubai.

Çdo marrëveshje e tillë normalisht do të duhej të pranohej nga të gjitha vendet në një seancë plenare, ku negociatorët mund të kalojnë tekstin, duke çuar shpesh në argumente të mëdha.

Kjo zakonisht ndodh në fund të samitit pas ditëve dhe netëve grindjeje.

Por kësaj here menjëherë Emiratet e Bashkuara Arabe bënë një premtim prej 100 milionë dollarësh ashtu si edhe Gjermania.

SHBA thotë se do të paguajë 17 milionë dollarë, me kusht që të arrijë marrëveshje me Kongresin. Donin që të gjitha vendet të dinin se pagesa nuk do të thotë se pranonin se fondi kishte të bënte me reparacionet për emetimet historike.

Mbretëria e Bashkuar premtoi 60 milionë paund për fondin.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.