Ministria e Mbrojtjes në Ukrainë ka një udhëheqës të ri për herë të parë që nga pushtimi i plotë i Rusisë.
Pas një serie të fundit skandalesh korrupsioni në agjenci, ministri i mëparshëm i Mbrojtjes Oleksii Reznikov dha dorëheqjen nga posti i tij me kërkesë të Zelensky-it më 4 shtator.
Zëvendësuesi i tij, Rustem Umerov, është një musliman dhe një avokat për të drejtat e tatarëve të Krimesë.
Megjithëse ai nuk ka përvojë ushtarake, Umerov ka lidhje në Turqi dhe disa vende arabe, të cilat mund të rezultojnë të vlefshme pasi Kiev-i zyrtar kërkon të bindë vendet kryesisht neutrale që të marrin anën e Ukrainës në konflikt.
Ai gjithashtu i është bashkuar raundeve të shumta të bisedimeve të paqes me Rusinë (dhe mund të jetë helmuar në proces).
Agjencia ruse “Meduza” shqyrton biografinë e Umerov dhe ndan njohuri nga burime në Ukrainë për ministrin e ri të mbrojtjes të vendit.
Anëtar i “lobit të Krimesë”
Rustem Umerov është 41 vjeç. Ai lindi në Uzbekistan në një familje myslimane të tatarëve të Krimesë, të cilët ishin dëbuar nga autoritetet sovjetike nga qyteti i Krimesë Alushta në vitin 1944.
Familja u kthye në gadishullin e tyre të lindjes në fund të viteve ’80.
Pasi studioi Ekonomi në kolegj, Umerov filloi karrierën e tij si menaxher për operatorin celular ukrainas Lifecell në 2004.
Në vitin 2010, ai hyri në biznesin e investimeve, duke punuar si drejtor menaxhues për ICG Investments dhe iCapital përpara se të fillonte firmën e tij të investimeve, Astem, së bashku me vëllain e tij, Aslan Omer Kyrymly.
Sipas gazetës ukrainase “New Voice”, vëllezërit themeluan gjithashtu Fondacionin Astem, i cili ka kontribuar me fonde në Programin Ukrainas të Udhëheqësve në Zhvillim të Universitetit Stanford, një bursë për avokatët, biznesmenët, figurat publike dhe sipërmarrësit ukrainas.
Në vitin 2007, Umerov ndihmoi në krijimin e Shoqatës së Tatarëve të Krimesë, një organizatë jofitimprurëse që përfaqëson interesat e tatarëve të Krimesë në Ukrainë.
Nga viti 2007 deri në vitin 2019, ai shërbeu si këshilltar i udhëheqësit jetëgjatë tatar të Krimesë, Mustafa Dzhemilev.
Në vitin 2012, Umerov u bë bashkëthemelues dhe anëtar i bordit të Shoqatës Ndërkombëtare të Biznesit të Krimesë, dhe në verën e vitit 2021, ai u zgjodh bashkëkryetar i Platformës Ndërkombëtare të Samitit të Krimesë.
Vitin e kaluar, ai e përshkroi konferencën si një “vend ndërkombëtar në të cilin do të diskutojmë fatin e Krimesë tonë ukrainase në të ardhmen”.
Një burim i Meduza-s nga qeveria ukrainase që e njeh Umerov e përshkroi ministrin e ri si një “përfaqësues të brezit të ri të elitave tatare të Krimesë”: “Këta janë djem në qeverinë e Ukrainës dhe botën e biznesit, baballarët dhe gjyshërit e të cilëve luftuan për të drejtat e njerëzve të tyre. Ashtu si Mustafa Dzhemilev, për shembull”.
Sipas burimit, anëtarë të tjerë të këtij grupi përfshijnë zëvendës ministren e parë të Jashtme të Ukrainës, Emine Dzhaparova, Përfaqësuesja e Përhershme presidenciale e Ukrainës në Krime Tamila Tasheva dhe disa zyrtarë në Ministrinë e Mbrojtjes të Ukrainës.
“Është disi si një lob për Krimenë dhe Platformën e Krimesë”, tha ai. “Ata luftojnë për të siguruar që Krimea të mbetet gjithmonë pjesë e Ukrainës. Është një pjesë e rëndësishme e jetës dhe punës së [Rustem Umerov]”.
Një negociator me përvojë
Në pranverën e vitit 2022, pas fillimit të luftës në shkallë të gjerë, Umerov mori pjesë në negociatat e paqes Rusi-Ukrainë në Bjellorusi dhe Turqi.
Më 29 mars 2022, ai mori pjesë në një takim në Stamboll, ku Kiev-i ofroi “neutralitet të përhershëm” për Rusinë në këmbim të garancive ligjore ndërkombëtare.
Njohuria e Umerov-it për turqishten dhe lidhjet e tij me Turqinë erdhën në ndihmë gjatë bisedimeve të tij me Rusinë, në të cilat Ankaraja shpesh shërbente si ndërmjetëse, tha një burim i afërt me forcat e sigurisë të Ukrainës për Meduza-n.
Sipas burimit, Umerov arriti të krijojë marrëdhënie të mira me ministrin e Jashtëm të Turqisë (i cili më parë ka shërbyer si shef i inteligjencës së saj), Hakan Fidan.
Një burim tjetër në qeverinë ukrainase tha se ai ka dëgjuar gjithashtu për lidhjet e Umerov-it me politikanët turq.
Para se të degëzohej në politikë, Umerov ishte një këshilltar investimesh për kompaninë turke Turkcell, operatori kryesor celular i Turqisë dhe pronar i kompanisë ukrainase Lifecell, ku Umerov filloi karrierën e tij.
Të helmuar në një negociatë paqeje?
Në mars 2023, Umerov iu bashkua zonjës së parë të Ukrainës, Olena Zelenska, në një vizitë në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe pak më pas shoqëroi Volodymyr Zelensky-in në Arabinë Saudite, sipas Forbes Ukraine.
Ai gjithashtu ndihmoi në organizimin e bisedimeve midis Zelensky-it dhe autoriteteve saudite në korrik 2023, tha një burim i afërt me forcat e sigurisë të Ukrainës për Meduza-n.
Lidhjet e shumta të Umerov-it kanë bërë të mundur që ai të ndihmojë zyrën e presidentit ukrainas dhe kreun e saj, Andriy Yermak, për të ndërtuar një strategji për të punuar me Lindjen e Mesme dhe Jugun Global, sipas një zyrtari ukrainas që njeh ministrin e ri të mbrojtjes.
“Falë Rustemit, disa gjëra shumë domethënëse kanë ndodhur për Ukrainën. Kjo përfshin shkëmbimet e [të burgosurve], përfshirjen e Ukrainës në fatin e luftëtarëve tanë Azov dhe pjesëmarrjen e Presidentit Zelensky në Samitin e Ligës Arabe [2023] – i pari për Ukrainën. Për më tepër, ne e kuptojmë nivelin e ndikimit që Rusia ka në këto vende dhe presidenti [ukrainas] u lejua të marrë pjesë pavarësisht kësaj”, vëren zyrtari.
Ai theksoi se Umerov ka luajtur një rol vendimtar në vendosjen e marrëdhënieve dypalëshe të Ukrainës me botën myslimane.
Për më tepër, gazeta ukrainase Babel ka raportuar se Umerov ishte i përfshirë në negociatat e marrëveshjes së grurit në Detin e Zi.
Në shtator 2022, Umerov fluturoi për në Arabinë Saudite gjatë shkëmbimit të madh të të burgosurve atje, sipas një burimi të Meduza-s pranë forcave të sigurisë të Ukrainës.
Kjo është në përputhje me rrëfimet e burimeve të tjera për marrëdhëniet ndërkombëtare të Umerov-it, pasi Turqia dhe Arabia Saudite shërbyen si ndërmjetësues të marrëveshjes.
Një burim i njohur me procesin e shkëmbimit konfirmoi për Meduza-n se Umerov me të vërtetë “mund të ketë [fluturuar] në Arabinë Saudite si pjesë e shkëmbimit”, por burimi nuk dha hollësi.
Vitaliy Shabunin, i cili drejton Qendrën jofitimprurëse të Veprimit Anti-Korrupsion, shkroi për procesin e shkëmbimit në Facebook.
“Që nga shkurti i vitit 2022, Umerov – një anëtar i rëndësishëm i grupit që kryen të gjitha negociatat e mbyllura për lirimin e të burgosurve – ka liruar më shumë se 2 mijë njerëz tanë, përfshirë luftëtarët Azovstal”, shpjegoi Shabunin.
Emërimi i Umerov si ministër i mbrojtjes thotë shumë për qasjen aktuale të Kievit ndaj luftës, tha një burim në qeverinë ukrainase për Meduza-n.
Nga njëra anë, thanë ata, kjo tregon se sa e rëndësishme është ende Krimea për Ukrainën. Nga ana tjetër, Umerov është ndër përkrahësit më aktivë të “formulës së paqes” të Zelensky-it në forumet ndërkombëtare.
Zelensky për herë të parë ua prezantoi “formulën e tij të paqes” udhëheqësve të G20-ës në nëntor 2022.
Plani përfshin 10 parime: sigurinë bërthamore, bujqësore dhe energjetike; lirimi i të gjithë të burgosurve të lidhur me luftën; rivendosja e territorit të Ukrainës sipas kufijve të rënë dakord në 1991; tërheqja e trupave ruse nga Ukraina dhe ndërprerja e armiqësive; krijimi i një gjykate speciale për të ndjekur penalisht krimet ruse të luftës; mbrojtjen e mjedisit; parandalimi i përshkallëzimit të mëtejshëm; dhe një dokument të nënshkruar që konfirmon përfundimin e luftës.
“Formula” u zhvillua nga zyra e presidentit ukrainas së bashku me Ministrinë e Jashtme të vendit dhe Rustem Umerov ka ndihmuar në promovimin e saj në vende ndërkombëtare.
“Ministri i ri i mbrojtjes i Ukrainës është një diplomat i mirë. Ai do të rekrutojë në mënyrë aktive shtete të tjera për të mbështetur ‘formulën e paqes’ ukrainase. Para së gjithash, ai do të rekrutojë qeveri që nuk e kanë përcaktuar pozicionin e tyre ndaj luftës: Jugun global, botën arabe, Afrikën dhe Azinë”, tha një politikan ukrainas që foli me Meduza-n. “Unë nuk do të konsideroja asnjë nga këto gjëra një lajm të mirë për Rusinë”.
Një ‘menaxher i fortë’ që ‘sillte para’
Në vitin 2019, Umerov u zgjodh në Verkhovna Rada të Ukrainës si anëtar i partisë Holos.
Si deputet parlamentar, ai ishte aktivisht i përfshirë në çështjet e lidhura me ekonominë dhe pakicat etnike dhe ndihmoi në hartimin e dhjetëra projektligjeve.
Më 7 shtator 2022, Verkhovna Rada emëroi Umerov si kreun e Fondit të Pronës Shtetërore, një agjenci ekzekutive përgjegjëse për privatizimin, dhënien me qira dhe përdorimin e pronës shtetërore.
“Propozimi [që unë të drejtoj Fondin e Pronës Shtetërore] erdhi nga presidenti gjatë një prej raporteve për të burgosurit dhe armatimet”, tha Umerov në një intervistë të tetorit 2022 me Forbes Ukraine.
Sipas Umerov, një nga qëllimet e tij kryesore si udhëheqës i fondit ishte tërheqja e investitorëve të huaj në Ukrainë, edhe pse lufta është ende e ndezur.
“Umerov është një menaxher i fortë që kupton se si funksionojnë sistemet dhe si të ndërtojnë këto sisteme. Në vitin e tij si kreu i Fondit të Pronës Shtetërore, ai arriti rezultate të mëdha, duke sjellë një sasi parash që nuk kishte parë për dekada – kryesisht falë qasjes së tij me prirje biznesi. Ai gjeti investitorë të mirë dhe filloi të shesë asete [ukrainase]”, tha një burim në qeverinë ukrainase për Meduza-n.
Sipas burimit, të gjitha këto cilësi duhet të ndihmojnë ministrin e ri të mbrojtjes të vendit të vazhdojë reformat që ai ka nisur, duke përfshirë zhvillimin e Agjencisë së Prokurimit të Mbrojtjes së Ukrainës të krijuar së fundmi dhe dixhitalizimin e Ministrisë së Mbrojtjes.
Një lloj i ri ministri
Emërimi i Umerov-it si ministër i ri i mbrojtjes i Ukrainës do të ishte i pamundur nëse nuk do të ishte për “marrëdhëniet e tij të mira” me shefin e shtabit të Zelensky-it, Andriy Yermak, tha një burim i afërt me forcat e sigurisë të Ukrainës për Meduza-n.
Mbështetja nga partnerët ndërkombëtarë të Ukrainës ka luajtur gjithashtu një rol, dhe kandidatura e Umerov-it mori mbështetje aktive nga organizata publike dhe aktivistë kundër korrupsionit si Vitaliy Shabunin dhe Daria Kalenyuk, të cilët folën për këtë me partnerët e tyre perëndimorë, sipas burimit të Meduza-s.
“Umerov është një lloj i ri personi për Ministrinë e Mbrojtjes [ukrainase]. Ai nuk ka asnjë trajnim ushtarak apo përvojë në ministri. Por do të shohim”, tha një burim i afërt me forcat e sigurisë ukrainase për Meduza-n.
Ministria e Mbrojtjes është përgjegjëse për buxhetin dhe logjistikën e ushtrisë, çmimet e saj dhe çështjet strategjike, ndërsa vendimet për operacionet ushtarake i bien komandantit të përgjithshëm të Forcave të Armatosura të Ukrainës, një post që aktualisht mbahet nga gjenerali Valeriy Zaluzhny. Ndërkohë, Shtabi i Përgjithshëm përcakton kërkesat për burime të ushtrisë.
“Pra, Umerov nuk do të jetë në krye të operacioneve luftarake, por do të fokusohet në çështjet që lidhen me kompleksin ushtarak-industrial, negociatat e Ramstein [me partnerët e NATO-s], e kështu me radhë”, tha burimi i Meduza pranë forcave të sigurisë ukrainase.
Marrë dhe përshtatur nga Meduza për Albanian Post
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
