Vullnetarët serbë që po luftojnë në Donbas: Pengesë politike dhe ushtarake

Bratislav Zhivkoviç ka qenë në “gjendje gatishmërie” që nga tetori i vitit të kaluar, kur Rusia filloi dislokimin e forcave të saj përgjatë kufirit me Ukrainën, shkruan Radio Evropa e Lirë në gjuhën serbe.

Në llogarinë e tij në Facebook, që ndiqet nga rreth 3 mijë e 200 persona, ai ka lënë asokohe një mesazh të tillë, saqë shumë shpejt ndër komente ka qenë edhe kjo “Më trego kur nisesh”.

Zhivkoviç ishte përfshirë në një hetim në Serbi në vitin 2018, për shkak se ndaj tij dyshohej se kishte organizuar pjesëmarrjen e personave të tjerë në një fushëbetejë të huaj.

Ai u arrestua në gusht 2018 dhe Prokuroria pezulloi hetimet ndaj tij në prill 2019.

Pra, për shkak të pjesëmarrjes së tij në luftëra të huaja, që është e ndaluar me ligj në Serbi, ai nuk u përgjigj kurrë.

REL e ka kontaktuar atë, një ditë para fillimit të mësymjes ruse në territorin e Ukrainës së pavarur.

Sipas tij, shumë qytetarë serbë, që kanë shkuar në Donetsk dhe Lugansk në vitin 2014 dhe 2015 për të luftuar, aktualisht ndodhen në vend.

“Shumë serbë tashmë janë martuar atje, kanë fëmijët dhe familjet e tyre”, thotë Zhivkoviç.

Në Serbi, nga është Zivkoviç, zyrtarët nuk i dënuan lëvizjet e Rusisë, duke e bërë vendin të vetmin në llojin e tij në Evropë.

Zivkoviç, i cili është i njohur për publikun që nga viti 2014, kur doli vullnetar për të luftuar në anën e separatistëve, nuk ka asnjë dilemë.

“Nuk kam aspak dyshim se vullnetarë nga Serbia do të vijnë normalisht, nga Republika Srpska (entiteti i BeH), Mali i Zi dhe nga Maqedonia e Veriut për t’iu bashkuar luftës kundër agresionit të ushtrisë ukrainase”, thotë Zhivkoviç.

Sipas informacioneve të tij, kjo ende nuk ka ndodhur.

Cilat janë të dhënat zyrtare për nisjet drejt Ukrainës?

Sipas vlerësimeve të Ambasadës së Ukrainës në Serbi, nga dhjetori 2018, më shumë se 300 qytetarë u larguan nga Serbia për të luftuar në anën pro-ruse, në konfliktin që ka marrë rreth 14 mijë jetë deri më tani.

Pjesëmarrja dhe organizimi i pjesëmarrjes në luftë në shtetin e huaj në Serbi është vepër penale që nga fillimi i aplikimit të ndryshimeve në Kodin Penal të Serbisë nga viti 2014, me dënime të kërcënuara deri në dhjetë vjet burg.

Për pjesëmarrjen në luftën në Ukrainë nga ana e partive pro-ruse në periudhën 2015-2018, në Serbi janë dhënë 32 dënime. Dënimet ishin kryesisht të buta.

Një person u dënua në vitin 2021 për organizimin e një udhëtimi në fushën e betejës në Ukrainë dhe dënimi është gjashtë muaj burg në shtëpi.

Më 21 shkurt, presidenti rus Vladimir Putin njohu pavarësinë e rajoneve separatiste të Donetsk-ut dhe Luhansk-ut në Ukrainën Lindore dhe miratoi dërgimin e trupave në zonë.

Të dy rajonet kufizohen me Rusinë dhe kanë qenë nën kontrollin e mbështetur nga Rusia që nga viti 2014. Kjo njohje ruse provokoi reagime të ashpra dhe sanksione nga vendet perëndimore.

Situata është e ndryshme krahasuar me 2014 dhe 2015

Aleksandar Radiç, redaktor i Rrjetit të Sigurisë Ballkanike dhe analist ushtarak nga Serbia, vlerëson se është e pritshme që individë nga Serbia të shkojnë sërish në frontin në Ukrainë.

“Ne kemi një rusofili të fortë në popullin serb, pastaj ka njerëz që, të motivuar nga një kombinim i emocioneve dhe aventurizmit të tyre, vendosin të shkojnë diku”, thotë Radiç.

Megjithatë, ai tregon se situata me vullnetarët tani është më ndryshe, krahasuar me vitin 2014 dhe 2015.

“Tani që ushtria ruse është formalisht e pranishme atje, një skenar i mundshëm lufte nënkupton angazhimin e forcave të rregullta ushtarake ruse dhe në këtë kontekst mendoj se roli i mundshëm i të ardhurve nga jashtë është i margjinalizuar.

Ai shton se kjo mund të jetë pengesë edhe në kuptimin politik.

“Mund të jetë një barrë politike për çdo vend nga vijnë këta luftëtarë.”

Mesazhe nga Donbass-i në rrjetet sociale

Një tjetër vullnetar serb, Dejan Berić, po komenton në mënyrë aktive ngjarjet në Donbass në rrjetet sociale.

Beriç është një shtetas serb, që luftoi në anën e separatistëve pro-rusë në Donetsk si snajper dhe gjithashtu mori pjesë në luftërat e viteve 1990 në ish-Jugosllavi.

“Lufta ka filluar”, tha Beriç në një video që postoi në kanalin e tij në YouTube më 21 shkurt.

Ai në video nuk thotë shprehimisht se ndodhet në Donetsk, por shpreh gatishmërinë për të luftuar.

“Në parim, ne jemi gati jo vetëm të mbrohemi, por edhe të ecim përpara nëse është e nevojshme”, tha Beriç.

Gjithashtu, në llogarinë e tij në rrjetin social rus, Telegram, Berić ditëve të fundit ka publikuar aktivisht incizime, për të cilat thotë se janë të vijës së parë të frontit, vërtetësinë e të cilave RSE nuk ka mundur ta konfirmojë.

Së bashku me videot, Beriç jep interpretimet e tij për ngjarjet në lindje të Ukrainës.

Në Serbi kundër Beriçit po zhvillohet një procedurë para Prokurorisë së Lartë Publike në Beograd për pjesëmarrje në luftë në një shtet të huaj.

Sipas përgjigjes, me shkrim të asaj prokurorie për RFE, Beriç akuzohet për pjesëmarrje në luftë në një shtet të huaj, por ai nuk është në dispozicion të organeve kompetente në Serbi.

Për profilin e luftëtarëve

Novica Antiç, kryetar i Sindikatës Ushtarake të Serbisë (VSS), shpjegon për RFE se çfarë i motivon qytetarët serbë të shkojnë në fushën e betejës në Ukrainë dhe cili është profili i njerëzve.

“Një motiv është të dilni patriotik nga ajo bindje personale, dashuria për atë vend dhe atë popull dhe e konsideroni detyrimin tuaj moral të bashkoheni në mbrojtjen e interesave të tyre dhe disa qëllimeve kombëtare. Dhe motivi tjetër mund të jetë të jesh një ‘qen i luftës’ dhe të shkosh në luftë nëpër botë për para”.

Serbia dhe Rusia kanë mbajtur tradicionalisht marrëdhënie të ngushta, të cilat zyrtarët e të dy vendeve i kanë quajtur shpesh “vëllazërore”.

Flamujt rusë dhe mirënjohja për popullin rus janë mesazhe të shpeshta të ngjarjeve publike në Serbi.

Sipas hulumtimit të Organizatës së Beogradit “Instituti për Çështje Evropiane”, i publikuar në vitin 2021, marrëdhënia ndërmjet Serbisë dhe Rusisë është vlerësuar më e larta nga rreth 36 për qind e të anketuarve.

Numri më i madh i qytetarëve të anketuar të Serbisë, 83 për qind, besojnë se Rusia është mike e Serbisë.

Sipas hulumtimit, të rinjtë nën moshën 30 vjeç dhe ata mbi 60 vjeç besojnë në miqësinë me Rusinë.

Novica Antiç thotë se në mesin e atyre që luftuan në Ukrainë, ka pak veteranë nga luftërat e viteve 1990 në ish-Jugosllavi.

Trupa më e madhe, shpjegon ai, përbëhet nga njerëz më të rinj që nuk morën pjesë në luftërat e viteve 1990.

“Natyrisht, këta janë njerëz, të cilët në adoleshencën e tyre, ndoshta nën ndikimin e një edukimi të caktuar ose ndoshta nën ndikimin e një propagande ndaj së cilës ishin të ekspozuar, të ndonjë fondamentalizmi, erdhën në pozicionin e të paturit të disa idealeve të tyre, ideologjisë për të cilën duket se marrin pjesë në operacione të tilla në botë”, tha Antiç.

Thirrje për rekrutim nga Donbass

Më 18 shkurt, Unioni i Vullnetarëve të Donbass-it publikoi një ftesë në rrjetin social rus “Telegram” për vullnetarët që të aplikojnë për të formuar një detashment rezervë në Donbass.

Organizata bashkon rusë dhe vullnetarë nga Serbia dhe vende të tjera.

Në të njëjtën ditë, udhëheqësit separatistë në Lugansk dhe Donetsk lëshuan një urdhër për mobilizimin e përgjithshëm të burrave të moshës 18 deri në 45 vjeç dhe ndaluan burrat e asaj moshe të largoheshin nga territoret.

Përfaqësuesit e Aleancës së Vullnetarëve të Donbass-it vizituan Serbinë në nëntor 2015 në mes të luftimeve në Ukrainën Lindore.

Në atë kohë, ata organizuan një konferencë për media në Beograd, në të cilën, siç ishte paralajmëruar, prezantuan organizimin e tyre.

Udhëheqësit e forcave separatiste pro-ruse nga Donetsk dhe Luhansk folën në konferencë.

Siç deklaruan në konferencë, ata erdhën edhe në Beograd për të “përfunduar marrëveshje me organizata vëllazërore nga Serbia dhe (Republika Srpska).

Organizata nuk iu përgjigj pyetjes së RFE-së nëse vullnetarë nga Serbia dhe Ballkani Perëndimor iu përgjigjën thirrjes së fundit.

Lidhjet e të djathtëve serbë me separatistët në Ukrainë

Organizatat e krahut të djathtë në Serbi mbështesin hapur separatistët pro-rusë në Ukrainën Lindore.

Përfaqësuesit e Lidhjes Serbe dhe Lëvizjes Popullore Serbe 1389 (SNP 1389) pikturuan murale në Beograd dhe Novi Sad në 2016 dhe 2017, kushtuar luftëtarëve të rënë të forcave pro-ruse në Donetsk.

Së pari, një mural kushtuar komandantit të forcave pro-ruse në Donetsk, Arsen Pavlov, i njohur si Motorola, u krijua në Beogradin e Ri në nëntor 2016 dhe ai u vra në Ukrainën Lindore në tetor të atij viti.

Në vendbanimin, Detelinara në Novi Sad, të njëjtat organizata pikturuan një mural për komandantin e ushtrisë së Donetsk, Mikhail Tolstih Givi, i cili gjithashtu vdiq në luftimet në Ukrainë.

Në atë kohë, kryetar i Lidhjes Serbe ishte Aleksandar Gjurgjev, sot deputet i Kuvendit të Vojvodinës nga lista e Partisë Progresive Serbe në pushtet, ndërsa Lëvizja e djathtë SNP 1389 udhëhiqej nga Misha Vaciç, sot kryetar i partisë politike të së djathtës serbe.

Në shkurt 2017, pasi pikturoi muralin, Djurdjev i tha komandantit të forcave pro-ruse në Donetsk se Lidhja Serbe dhe SNP 1389 vendosën ta bëjnë këtë “në solidaritet me popullin rus në Donetsk, i cili vuan një padrejtësi të madhe dhe terror ndaj nazistët ukrainas”.

Pesë vjet më vonë, Djurdjev ka ende të njëjtat pikëpamje

Në një postim në Instagram më 22 shkurt, një ditë pasi Rusia njohu pavarësinë e Donetsk-ut dhe Luhansk-ut, Djurdjev postoi një foto me, siç tha ai, “ministren e Punëve të Jashtme të Republikës Popullore të Donetsk-ut”, Natalia Nikonorova.

RSE nuk mund të konfirmonte se kur u shkrep fotografia.

Në një bisedë telefonike, Gjurgjev refuzoi të japë një deklaratë për RSE.

Disa media në Serbi raportuan se oficeri i parë i inteligjencës së Kremlin-it dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Presidentit të Rusisë, Nikolai Patrushev, po qëndronte për një vizitë zyrtare në Beograd më 28 tetor.

Sipas këtyre akuzave, të cilat kanë mbërritur edhe në mediat ndërkombëtare, në rendin e ditës do të jenë pretendimet se “mercenarët” nga Bosnja dhe Hercegovina, Shqipëria dhe Kosova do të luftojnë në Ukrainë kundër palës ruse.

Këtë e ka bërë publike ministri i Jashtëm rus, Sergei Lavrov.

Zyrtarët në Shqipëri, Kosovë dhe Bosnje-Hercegovinë i kanë hedhur poshtë akuzat e Lavrov si të pavërteta.

Takimi mes Vuçiçit dhe Patrushevit nuk është konfirmuar zyrtarisht.

Në Ukrainën Lindore, konflikti ka vazhduar që nga viti 2014 dhe të paktën 14 mijë njerëz kanë humbur jetën në luftimet midis ushtrisë shtetërore të Ukrainës dhe separatistëve pro-rusë.

Kriza e Ukrainës dhe Ballkani Perëndimor

Zyrtarët në Ballkanin Perëndimor nuk janë unanim në qëndrimin e tyre ndaj krizës.

Beogradi është i përkushtuar për një zgjidhje diplomatike të krizës mes Rusisë dhe Ukrainës.

Megjithatë, Serbia dhe Rusia mbajnë marrëdhënie të ngushta dypalëshe në nivelin më të lartë.

“Serbia gjithmonë ka mbështetur integritetin e Ukrainës dhe nuk ka pasur ndryshime”, tha presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, për Pink TV më 22 shkurt gjatë një vizite në Principatën e Monakos.

Megjithatë, ai tha gjithashtu se do të dënonte njohjen nga Rusia të pavarësisë së rajoneve separatiste në Ukrainën lindore atëherë kur presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky të dënonte bombardimet e NATO-s ndaj Serbisë në 1999 në televizion.

Vuçiç ka reaguar ndaj deklaratës së ambasadorit të Ukrainës në Serbi, Oleksandr Aleksandroviç, për televizionin H1 të njëjtën ditë, se Ukraina dhe populli ukrainas presin që Serbia të dënojë lëvizjen e Rusisë për të njohur pavarësinë e Donjeck-ut dhe Luhansk-ut në Ukrainën Lindore.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com