Si u shndërrua Maroku në lider të energjisë diellore?

Ndër vite, Maroku ka bërë emër si lider i energjisë diellore.

Atje, burimet e rinovueshme përbëjnë thuajse dy të pestat e kapacitetit të energjisë elektrike.

Ndërkohë, gradualisht janë hequr disa subvencione për karburantet fosile dhe vendi pretendon për disa nga projektet më të mëdha në botë për energjinë e pastër.

Dhe ka marrë shumë vlerësime për veprimet e tij për dekarbonizimin, ravijëzon agjencia e lajmeve “BBC”.

Paçka se reputacioni i tij mund të jetë i merituar, vendi ende përballet me sfida reale. Pozicioni gjeografik e bën atë të prekshëm ndaj ndikimeve të ndryshimeve klimatike.

Edhe pse kërkon t’i japë fund varësisë nga lëndët djegëse fosile, kërkesat për energji rriten me shpejtësi.

Megjithatë, Maroku ka një potencial të madh natyror për të prodhuar energji diellore, të erës dhe hidrocentrale dhe ka ndërmarrë hapa të rëndësishëm për ta realizuar këtë.

Veprimi kombëtar i Marokut për ndryshimet klimatike daton në mesin e viteve 2000, kur vendi mori vendimin për t’u bërë një lider rajonal në energjinë e pastër dhe për të çuar përpara projekte masive të burimeve të rinovueshme.

Udhëheqësit e vendit kanë vënë bast për këto transformime të mëdha si një mënyrë për të qenë ekonomikisht konkurrues në të ardhmen, si dhe për të reduktuar varësinë nga importet e karburanteve fosile dhe për të garantuar sigurinë e furnizimit me energji.

Rrugëtimi i Marokut

Në vitin 2009, Maroku përcaktoi një plan ambicioz energjetik i cili synonte që 42 për qind e kapacitetit total të energjisë së instaluar të ishte energji e rinovueshme deri në vitin 2020.

Ky plan, dallon “BBC”, nxiti një zgjerim të fortë të energjisë së erës dhe diellit gjatë dekadës pasuese.

Gjithashtu Maroku ndërtoi kompleksin Noor-Ouarzazate, termocentrali më i madh i përqendruar diellor në botë, një grup i madh pasqyrash të lakuara të përhapura mbi tre mijë hektarë që përqendrojnë rrezet e diellit drejt tubave të lëngut, me lëngun e nxehtë që përdoret më pas për të prodhuar energji.

Edhe pse vendi e humbi objektivin, me burimet e rinovueshme në 37 për qind të kapacitetit në vitin 2020, ka bërë një rrugë të gjatë.

Prej asaj kohe, Maroku është zotuar të rrisë energjitë e rinovueshme në përzierjen e tij të energjisë elektrike në 52 për qind deri në vitin 2030, të përbërë nga 20 për qind diellore, 20 për qind era dhe 12 për qind hidro.

Krahasuar me shumë vende të tjera, ai po ecën relativisht mirë në aksionin klimatik, me politikat dhe premtimet afër të qenit në përputhje me kufizimin e temperaturave globale në 1.5 gradë celsius.

Në qershor 2021, Maroku përditësoi premtimin e tij të OKB-së për klimën me një premtim për të reduktuar emetimet e gazit serrë me 17-18 për qind deri në vitin 2030.

Gjithashtu ka bërë një përpjekje të konsiderueshme për të ulur mbështetjen e qeverisë për lëndët djegëse fosile, duke përfituar nga çmimet e ulëta të naftës në vitet 2014-15 për të hequr me sukses subvencionet e benzinës dhe naftës.

Ndërkaq, vendi është vlerësuar për përdorimin e parave të kursyera nga subvencionet e karburanteve fosile për të rritur fondet për arsimin dhe për të zbatuar një skemë sigurimi shëndetësor.

Megjithatë, mbështetja financiare për produktet e naftës është ende rreth 3.4 miliardë dollarë.

Teksa emetimet e Marokut janë të vogla në krahasim me shumë vende më të zhvilluara, djegia e lëndëve djegëse fosile për prodhimin e energjisë dhe çimentos janë ende një burim i madh i emetimeve në vend.

Maroku ende importon pjesën më të madhe të energjisë së tij për të përmbushur konsumin në rritje të energjisë, i cili u rrit me një normë mesatare vjetore prej 6.5 për qind midis vitit 2002 dhe 2015.

Pjesa më e madhe e asaj energjie të importuar gjenerohet nga lëndët djegëse fosile, veçon “BBC”.

Maroku mbështetet veçanërisht në energjinë e qymyrit, të cilën po e zgjeron së bashku me burimet e rinovueshme dhe rreth 40 për qind e energjisë elektrike në vend vjen nga qymyri.

Megjithatë, në konferencën e klimës COP26 në Glasgow këtë muaj, Maroku ishte ndër 20 vendet që morën një angazhim të ri për të mos ndërtuar termocentrale të reja me qymyr.

Përveç mbështetjes më pak te qymyri për të reduktuar emetimet e karbonit, ekziston një argument që vendimmarrësit në Marok duhet të fokusohen më shumë në projekte në shkallë të vogël dhe jo vetëm në mega-projekte.

Kjo duke i lejuar sipërmarrësit t’u përgjigjen nevojave specifike të rajoneve të ndryshme.

Problemi i ujit

Vetë Maroku ka nisur të ndjejë ndikimet e ndryshimeve klimatike.

Temperaturat mesatare vjetore në vend pritet të rriten nga 1.1 gradë celsius deri në 3.5 gradë celsius deri në vitin 2060, në varësi të veprimit global të klimës.

Instituti i Burimeve Botërore ka paralajmëruar se burimet ujore të Marokut ishin në rrezik të lartë, pasi pjesa më e madhe përdoret për bujqësinë vendase dhe për industritë e veta.

Dhe deri në fund të shekullit, tregon “BBC”, reshjet mund të ulen me 20 deri në 30 për qind.

Kështu që sipas aktivistëve në mbrojtje të mjedisit, vendi ka nevojë për reforma dhe veprime mjedisore që marrin parasysh edhe biodiversitetin e pasur të vendit.

Nismat gjithashtu duhet të marrin parasysh kontekstet dhe nevojat lokale.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.