SHBA: Duhet të kuptojmë rreziqet dhe kostot e të bërit biznes me Kinën

“Të bësh biznes me kompanitë me bazë në Republikën Popullore të Kinës është një vendim sovran, por qeveritë duhet të jenë të vetëdijshme për rreziqet dhe çmimet afatshkurtra dhe afatgjata”, është shprehur një zëdhënës i Departamentit të Shtetit, shkruan Zëri i Amerikës në gjuhën serbe.

Komentit i parapriu komenteve të John Kirby-t gjatë një konference për shtyp në Uashington se Shtetet e Bashkuara nuk ishin në gjendje të konfirmonin dorëzimin kinez të së shtunës në Serbi, të cilën Pekini zyrtar e përshkroi si pajisje ushtarake konvencionale – ose se ai spekuloi mbi ndikimin e Rusisë.

Deri në përfundimin e tekstit, Ministria e Mbrojtjes së Serbisë nuk i është përgjigjur pyetjes së Zërit të Amerikës nëse dhe çfarë lloj pajisje ushtarake i është dorëzuar Serbisë nga Kina dhe nëse për këtë janë përdorur aeroplanët e ushtrisë kineze.

Të shtunën në rrjetet sociale janë shfaqur informacionet e para për gjithë rastin – që deri më tani ishin të fshehura – përdoruesit kanë postuar foto të avionëve të mëdhenj që kanë fluturuar mbi zonën e kryeqytetit serb, Beogradit.

Një sqarim i pjesshëm u ofrua nga “Associated Press”, e cila njoftoi se avionët e transportit ushtarak kinez “Y-20” kishin dorëzuar sistemet raketore kineze HQ-22 në Serbi, emri i eksportit të cilit është “FK-3”, por ky informacion nuk ka marrë asnjë konfirmim zyrtar deri më tani.

E vetmja gjë që dihet – pala kineze njoftoi se pajisjet e zakonshme ushtarake u dorëzuan, siç u tha.

“Ky është një plan vjetor bashkëpunimi mes dy vendeve, i cili nuk prek asnjë palë të tretë dhe nuk ka asnjë lidhje me situatën aktuale”, tha zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze, Zhao Lijam, i cili nuk dha më shumë detaje.

Enigmatik është edhe presidenti i zgjedhur i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili të shtunën, pas stërvitjes ushtarake në Pasuljanski livadi, u përgjigj shkurt se të martën ose të mërkurën, do të prezantohet krenaria e re e ushtrisë serbe – pa dhënë më shumë informacione.

Ai gjithashtu shprehu besimin e tij se kjo do të rriste në mënyrë dramatike aftësinë luftarake të ushtrisë serbe.

E gjithë kjo po ndodh në kohën e pushtimit rus të Ukrainës, dhe reagimit të komunitetit ndërkombëtar, i cili vendosi disa paketa sanksionesh ndaj Rusisë – të cilat po i forcon ato dita ditës.

Rusia, së bashku me Kinën dhe Bjellorusinë, është një nga partnerët ushtarako-politik-ekonomik të Serbisë, e cila është në procesin e anëtarësimit në Bashkimin Evropian në tetë vitet e fundit dhe po shfaq një efekt të ndryshueshëm në atë rrugë.

Kina, së bashku me Rusinë, mbështet strukturat qeveritare në Serbi në ndjekjen e një politike në kuadër të së cilës Kosova, një ish krahinë që shpalli pavarësinë në vitin 2008 në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, konsiderohet pjesë e patjetërsueshme e territorit shtetëror.

Si rezultat i atij bashkëpunimi, partnerët perëndimorë dhe Bashkimi Evropian e kritikojnë shpesh Serbinë për harmonizimin e pamjaftueshëm të politikës së jashtme të Serbisë me atë të Unionit, ndërsa në anën tjetër autoritetet serbe përgjigjen se ky harmonizim nuk ka qenë kurrë më i madh.

Serbia dhe votimi në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara

Në të njëjtën kohë, Serbia ka mbështetur dy rezoluta jo-detyruese dhe një detyruese të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që dënon Rusinë për pushtimin e Ukrainës dhe dëbimin e saj nga Këshilli i Organizatës Botërore për të Drejtat e Njeriut gjatë muajit të kaluar.

Megjithatë, presidenti i zgjedhur i Serbisë shprehu pa mëdyshje këmbënguljen e tij për faktin se Serbia nuk do të vendosë sanksione ndaj Rusisë dhe as nuk do të rrezikojë marrëdhëniet miqësore me të.

Për momentin, është e paqartë se çfarë implikimesh do të ketë qëndrimi i Ministres së Jashtme gjermane Analena Berbock, i shprehur të hënën pas një takimi të ministrave të jashtëm të BE-së, se Serbia do të duhet të vendosë sanksione ndaj Rusisë për agresionin në Ukrainë nëse dëshiron të bashkohet me bllokun evropian.

“Unë do të doja t’i tregoja Serbisë, nëse dëshironi të bëheni anëtare e Bashkimit Evropian, çfarë do të dëshironte Serbia, është thelbësore që të mbështesni politikën e jashtme të Bashkimit Evropian dhe sanksionet e duhura”, është shprehur Burbock, raportoi Radio Evropa e Lirë.

Ky qëndrim u parapri nga një mesazh urimi nga presidenti gjerman Frank-Walter Steinmeier drejtuar presidentit të sapo zgjedhur serb Vuçiç, ku thuhej se vendi që ai drejton mbështet Serbinë dhe Ballkanin Perëndimor si partnerë të besueshëm, por gjithashtu tha se vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë do të ishte e rëndësishme për Evropën integrimin.

Paul McCarthy, drejtor për Evropën në Institutin joqeveritar Amerikan Ndërkombëtar Republikan (IRI), tha në një intervistë të fundit se Vuçiç, sa më shumë që të jetë e mundur, do të përpiqet të vazhdojë politikën e balancimit midis Lindjes dhe Perëndimit.

“Nëse Perëndimi dëshiron ta ndalojë atë – do të nevojiten më shumë kushte në marrëdhëniet me Brukselin dhe pranimin në Bashkimin Evropian. Kërkesat e lidhura, si dhe marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara. Kjo është delikate nga të gjitha anët, por pres që Vuçiç të përpiqet të vazhdojë me politikën që ka ndjekur deri më tani”, është shprehur McCarthy.

Nga ana tjetër, Riçard Kremer, bashkëpunëtor i Institutit Amerikan për Kërkime të Politikës së Jashtme (FPRI), beson se Serbia është afruar edhe më afër pas zgjedhjeve të prillit.

“Besoj se herët a vonë Aleksandar Vuçiç, si president i shtetit dhe i Partisë Progresive Serbe, do të duhet të shikohet në pasqyrë dhe të vendosë se si do të duket e ardhmja e Serbisë“, tha Kremer.

Informacioni i parë për prokurimin e raketave kineze në publikun serb u shfaq në gusht të vitit 2020, kur Rrjeti Ballkanik i Sigurisë, një faqe interneti e specializuar për mbrojtjen dhe sigurinë, zbuloi në raportin e “Jugoimport SDPR” për blerjen e sistemit të mbrojtjes ajrore “FK-3”.

Para zbulimit të informacionit për blerjen e sistemit raketor kinez “FC-3”, në fillim të korrikut të vitit 2020, në aeroportin ushtarak në Batajnicë, janë prezantuar gjashtë mjete ajrore pa pilot të blera nga Kina për nevojat e ushtarake serbe.

Çmimi i tyre, si dhe kostot e blerjes së gjashtë sistemeve ruse “Pancir S”, mbetën të panjohura – pasi detajet e blerjes së tyre nuk u prezantuan asnjëherë për publikun serb.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.