Putini më i fortë se SHBA-të, kur flitet për shkëmbimin e të burgosurve

Në Zyrën Ovale nuk kishte asnjë ndihmës apo bashkëpunëtor, vetëm presidenti Joe Biden dhe mysafiri i tij gjerman.

Kancelari Olaf Scholz kishte nxituar për në Washington.

Lufta në Ukrainë dhe luftimet në Gaza dominuan bisedën prej një ore e gjysmë.

Në rendin e ditës, megjithatë, mbeti një pikë e fundit: A ishin Gjermania dhe Amerika të gatshme të përfshiheshin në një nga shkëmbimet më komplekse të të burgosurve me Kremlinin që nga Lufta e Ftohtë?

Washingtoni donte që Vladimir Putin të riatdhesonte dy amerikanë të ndaluar gabimisht në Rusi, Putini donte që Berlini të lironte Vadim Krasikov, një rus i dënuar me burgim të përjetshëm në Gjermani për vrasje.

Për aleatin e SHBA-ve do të kishte qenë shumë e vështirë të arrinte në këtë pikë, por ndoshta do të depërtonte në opinionin publik gjerman nëse Moska lironte disidentin më të famshëm, Alexei Navalny.

Të dyja administratat ranë dakord se duhej ta hetonin tërësisht këtë mundësi.

Shtëpia e Bardhë, megjithatë, nuk pati kurrë mundësinë për t’i paraqitur një propozim zyrtar Moskës.

Më 16 shkurt, një javë pas atij takimi në Zyrën Ovale, Navalny vdiq nga shkaqe të panjohura.

Ishte një nga pengesat më tronditëse në bisedimet sekrete të shkëmbimit të të burgosurve midis Washingtonit dhe Moskës.

Në vitet e fundit të negociatave intensive dhe të ashpra, Putini ka rritur numrin e të burgosurve amerikanë që ai mban në pritje të shkëmbimeve të atyre pak rusëve që do të ishte i interesuar t’i riatdhesonte.

Si Biden ashtu edhe Trump e gjetën veten duke u përballur me një asimetri të dukshme.

Putini, të cilin Biden tani e quan “kasap”, nuk është një partner normal pazaresh.

Administrata e Biden e filloi mandatin e saj duke vendosur një kriter fitimprurës për shkëmbimin e të burgosurve, vetëm për t’u dalë papritur nga binarët nga arrestimi në Rusi i kampiones olimpike të basketbollit, Brittney Griner.

Për lirimin e saj, në fakt, u ushtrua presion për të marrë në këmbim lirimin e Viktor Bout, një tregtar famëkeq rus armësh.

Departamenti i Drejtësisë kishte frikë se një marrëveshje e tillë do ta inkurajonte Putinin të arrestonte edhe më shumë amerikanë.

Ngjarjet dhe negociatat sekrete në këtë përshkallëzim të krizës së të burgosurve zhvillohen në vende klandestine të kryeqyteteve neutrale, në hotele që nuk bien në sy të rezervuar me emra të rremë.

Shtetet e Bashkuara aktualisht nuk kanë të burgosur rusë të kalibrit të atyre që Kremlini dëshiron të shkëmbejë.

Washingtoni mbahet në shpresën se qeveritë e huaja do të jenë të gatshme të shkëmbejnë rusët që kanë arrestuar me akuza për spiunazh ose vrasje.

“Putini do të arrestojë gjithnjë e më shumë amerikanë. Ai e kuptoi se mund të shfrytëzonte shqetësimet dhe ankthet tona të brendshme”, tha Fiona Hill, e ulur përballë presidentit rus në rolin e saj si këshilltarja kryesore e presidentit Donald Trump për Rusinë.

Herën e parë që emri i tij u përmend në ambasadën amerikane në Moskë, askush nuk e dinte se kush ishte Paul Whelan.

Dihej vetëm se ai ishte një amerikan i arrestuar gjatë një bastisjeje në dhomën e tij të hotelit gjatë pushimeve dimërore të vitit 2018.

Hetimet zbuluan se njeriu ishte i inkuadruar.

I mbajtur në burgun famëkeq Lefortovo në Moskë, Whelan i tha avokatit të tij se kishte marrë një USB dhe u arrestua menjëherë më pas nga disa agjentë të FSB-së.

Disa ditë më vonë, ambasadori amerikan e vizitoi atë.

Whelan i tha: Unë jam marins, mund të rezistoj!.

Pas disa ditësh, ambasadori foli me Yuri Ushakov, këshilltarin kryesor të Putinit për politikën e jashtme.

Takimi i Kremlinit ishte planifikuar pikërisht në kohën e duhur: Dy javë para arrestimit të Whelan, një aktiviste ruse e quajtur Maria Butina ishte deklaruar fajtore për një komplot për të ndikuar në politikën amerikane.

Rusia ishte e gatshme të bënte shkëmbimin mes saj dhe Whelan, ose ta shkëmbente këtë të fundit me një farë Konstantin Yaroshenko, i dënuar me 20 vjet për trafik droge.

Bisedimet filluan, por kishte edhe një të burgosur që Kremlini donte më shumë: Viktor Bout, tregtari rus i armëve të luajtur nga Nicolas Cage në filmin “Lord of War”.

Më parë, administrata Obama dhe Trump nuk ishin dorëzuar në Bout.

Ambasadori shkoi në Shtëpinë e Bardhë duke i kërkuar Trump një shkëmbim të menjëhershëm të të burgosurve.

Presidenti dhe ekipi i tij i sigurisë kombëtare kishin frikë se Putini do të përdorte dobësinë e tyre nëse Shtetet e Bashkuara do të bënin presion shumë të fortë për lirimin e Whelan.

Propozimet e ndryshme të shkëmbimit me Butinan apo Yaroshenkon nuk rezultuan të kota.

Në prill 2019, Shtetet e Bashkuara humbën një dorë: një gjykatës federal e dënoi Butinan me vetëm 18 muaj burg dhe ambasadori rus në Washington, Anatoly Antonov, u tall me zyrtarët amerikanë, duke thënë se dënimi i shkurtër i bëri gjërat më të lehta.

Në vend që të shkëmbente Butinan, Moska mund ta linte atë të vuante dënimin e saj të plotë.

Në gushtin e ardhshëm, bilanci ndryshoi përsëri.

Policia në Rusi arrestoi një tjetër ish-marins, Trevor Reed, në gjendje të dehur në shtëpinë e të dashurës së tij ruse.

Reed, i cili shërbeu në Camp David kur Biden ishte zëvendëspresident, u dënua me nëntë vjet për sulm ndaj një oficeri policie.

Ai e deklaroi veten të pafajshëm dhe tha se zbatimi i ligjit rus nuk kishte ofruar asnjë provë kundër tij.

Departamenti i Shtetit e shpalli ndalimin e tij të paligjshëm.

Në tetor, ambasadori amerikan në Rusi, i cili kishte mbrojtur kauzën e Whelan, dha dorëheqjen.

Në qershor 2020, një gjykatës në Moskë e dënoi Whelan me 16 vjet burg.

Duke qëndruar në kafazin e të akuzuarit, i rraskapitur nga përpjekjet për të kuptuar rusishten, Whelan ngriti një copë letër me fjalët “Sham Trial!”

Ndërkohë Butina është liruar nga burgu.

Kur ambasadori i ri amerikan John Sullivan e vizitoi atë, Whelan tha se disa robër lufte gjermane ishin mbajtur në gulagun e tij.

Ndërkohë, Bout po mësonte yoga shokëve të tij të qelisë në një burg të sigurisë së mesme në Illinois.

Vizitat e shpeshta të diplomatëve rusë u ndalën papritmas, por Bout vazhdoi të merrte telefonata dhe siguri: së shpejti do të shkëmbehej me Whelan.

Në fakt, shkëmbimi nuk u bë dhe ideja as nuk ishte në Shtëpinë e Bardhë të Trump.

Biden, megjithatë, arriti të kalojë kundërshtimet e brendshme.

Departamenti i Shtetit në një deklaratë zyrtare informoi familjen Whelan se presidenti kishte pranuar shkëmbimin mes Bout dhe Griner.

Moska më pas propozoi shkëmbimin e një spiuni me një spiun, por Washingtoni nuk kishte asnjë rus të dënuar për një krim ekuivalent.

Megjithatë, ishte dikush për të cilin Putin filloi të pyeste: rusin Vadim Krasikov, një ish-agjent i FSB-së i dënuar për vrasje në Gjermani.

Pas dy vitesh burg, çmimi i lirimit të Whelan filloi të rritet përsëri.

Në javët në vijim, në fakt, zyrtarët amerikanë panë agjentë rusë që grumbullonin gjithnjë e më shumë amerikanë.

Në gusht, agjentët arrestuan një profesor historie amerikane në shkollën e mesme të Ambasadës Amerikane në Moskë për posedim të marijuanës për qëllime terapeutike.

Menjëherë pas kësaj, një tjetër amerikan u arrestua sapo ai zbarkoi në Rusi, ku kishte shkuar për të vizituar fëmijët e tij, i sjellë atje nga ish-gruaja e tij ruse dhe u dënua me 21 vjet për keqtrajtim.

Përafërsisht në të njëjtën kohë, një mësuese amerikane e anglishtes në Rusi u arrestua për sulmin ndaj qiramarrësit të saj rus, i cili e kishte rrahur ndërsa ishte i dehur.

Asnjë nga këto raste nuk u zbulua në Amerikë dhe asnjë diplomat amerikan nuk i vizitoi në burg.

Asnjë shkëmbim i të burgosurve nuk është bërë ende.

Marrë nga “La Stampa”, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com