Pse Putin pezulloi traktatin bërthamor “START”

Rusia ka vendosur të pezullojë pjesëmarrjen e saj në START-in e ri.

Ky i fundit është një traktat dypalësh midis Moskës dhe Washington-it kundër përhapjes së armëve bërthamore.

I vetmi ende në këmbë.

Njoftimi u bë nga Vladimir Putin në fund të fjalimit të tij para parlamentarëve dhe të njohurve të regjimit të tij pothuajse një vit pas fillimit të pushtimit mizor të Ukrainës të urdhëruar nga Kremlini.

Në fjalimin e tij, i zhytur në retorikë dhe propagandë, presidenti rus filloi sulme të përsëritura ndaj Perëndimit, tha se donte të vazhdonte me luftën dhe përsëri u përpoq të justifikonte agresionin ushtarak kundër Ukrainës duke përsëritur gënjeshtrën se qeveria e Kievit do të ishte “neo-naziste”.

“Më duhet të njoftoj se Rusia po pezullon pjesëmarrjen e saj në traktatin e START-it të ri. Ajo nuk po tërhiqet nga traktati, por po pezullon pjesëmarrjen në të”, tha Putin, duke paralajmëruar se nëse SHBA-të do të kryejnë teste të armëve të reja bërthamore, Rusia mund të bëjë të njëjtën gjë. “Sigurisht, ne nuk do të jemi të parët që do ta bëjmë këtë”, tha presidenti rus, duke shtuar se “askush nuk duhet të ketë iluzionin e rrezikshëm se barazia strategjike globale mund të shkatërrohet”.

Vlerësohet se SHBA-të dhe Rusia së bashku mbajnë rreth 90 për qind të kokave bërthamore ekzistuese.

Traktati i START-it të ri kufizon armët strategjike bërthamore duke vendosur një tavan prej 1 mijë e 550 kokash që të dyja palët mund të vendosin.

Marrëveshja, e nënshkruar në Pragë në vitin 2010, e cila hyri në fuqi vitin e ardhshëm, u zgjat edhe për pesë vjet të tjera në vitin 2021.

Putin përsëriti se Moska synon të vazhdojë luftën në Ukrainë – në të cilën mijëra e mijëra njerëz kanë humbur jetën – dhe të arrijë “qëllimet” e saj dhe pohoi se “është e pamundur të mundësh Rusinë në fushën e betejës”.

“Askush nuk e ka sulmuar Rusinë, ata janë agresorët”, tha sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg.

START i ri, një traktat i kohës së Obama-s që kufizon numrin e raketave bërthamore që Moska dhe Washington-i mund të vendosin, do të skadojë në vitin 2026.

Sipas Rusisë, rinovimi i këtij traktati do të varet nëse SHBA-të do të kërkojnë ose jo humbjen strategjike të Rusisë në Ukrainë.

“E gjithë situata në sferën e sigurisë, përfshirë kontrollin e armëve, është mbajtur peng nga linja e SHBA-ve për të shkaktuar disfatë strategjike ndaj Rusisë”, tha zëvendës ministri i Jashtëm Sergei Ryabkov për agjencinë shtetërore të lajmeve RIA Novosti. “Ne do t’i rezistojmë kësaj në mënyrën më të fortë të mundshme duke përdorur të gjitha metodat dhe mjetet që kemi në dispozicion”.

Një pjesë e kësaj rezistence mund të nënkuptojë mbajtjen peng të traktatit të ri START.

Traktati i Ndalimit të Pjesshëm të Testeve i vitit 1963 përfundoi testimin bërthamor mbi tokë, Marrëveshja e Përkohshme mbi Armët Sulmuese e 1972 ndaloi të dy vendet të vendosin armë të reja bërthamore, një rishikim i këtij traktati në 1979 kufizoi më tej arsenalin e vendosur të secilit vend.

START-i i ri është një vazhdim i një lloji i një traktati që filloi negociatat nën presidencën e Ronald Reagan të quajtur Traktati për Reduktimin e Armëve Strategjike (START).

Reagan ishte i famshëm për ndjekjen e krijimit të armëve dhe antagonizimit të Rusisë, por armët bërthamore e frikësuan atë.

Pasi pa filmin televiziv “The Day After”, ai ra në depresion.

“Reagimi im ishte ai që duhej të bënim gjithçka që mundemi për të pasur një pengesë dhe për të parë se kurrë nuk do të ketë një luftë bërthamore”, shkroi ai në ditarin e tij.

Ishte një premtim që nuk dha fryt deri pas përfundimit të presidencës së tij, por START I dhe START II kufizuan vendosjet e armëve bërthamore përgjatë viteve ’90 dhe në fillim të viteve 2000.

Për një kohë, SHBA-të po çmontonin edhe kokat bërthamore të Rusisë dhe po përdorte uraniumin për të fuqizuar termocentralet amerikane.

Obama ndoqi një traktat të rinovuar të kontrollit të armëve bërthamore me Rusinë gjatë presidencës së tij, i cili rezultoi në START të ri.

Pasi Trump mori detyrën, ai i tha Putin-it se ishte një traktat i tmerrshëm gjatë telefonatës së tyre të parë dhe kaloi katër vitet e ardhshme duke vonuar zbatimin e traktatit dhe duke e zvarritur për rinovimin e tij.

Në vitin 2019, SHBA-të u larguan nga Traktati i Forcave Bërthamore me Rreze të Mesme (INF).

INF ishte një tjetër traktat i epokës së Reagan-it që ndaloi të gjithë lëshuesit bërthamorë me bazë tokësore të dy kombeve që kishin një rreze prej 500 deri në 5 mijë kilometra.

Tërheqja e SHBA-ve nga INF nënkuptonte se START-i i ri ishte i vetmi traktat i mbetur i armëve bërthamore midis dy vendeve.

START i ri do të skadonte në vitin 2021 nëse të dy vendet nuk do të vendosnin ta rinovonin atë.

“Perëndimi filloi luftën, Rusia do e fitojë”

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.