Presidenca gjashtëmujore e BE-së dhe Hungarisë: sa ndikim mund të ketë efekti Orban?

Presidenca gjashtëmujore hungareze e Këshillit Evropian filloi më 1 korrik. Dhe edhe nëse, pas Traktatit të Lisbonës (i cili hyri në fuqi në dhjetor 2009), presidenca gjashtëmujore është “dobësuar” – sot ka një president të përhershëm të Këshillit Evropian dhe mbledhjet e Këshillit të Punëve të Jashtme janë të kryesuara tashmë nga Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë – në Bruksel ka nga ata që pyesin se sa dhe çfarë dëmi mund të bëjë kryeministri që është më gjithnjë e shpesh në përplasjeje me shtetet e tjera anëtare dhe institucionet e BE-së, pikërisht pra Viktor Orbán, nga tani deri në fund të vitit.

Fakti që Orbán ka zgjedhur, për presidencën e tij, një moto të modeluar sipas asaj të Donald Trump, “Make Europe Great Again”, tingëllon veçse shqetësues.

Politico Europe i kushtoi një speciale të tërë presidencës hungareze.

Barbara Moens, megjithatë, shpjegon se Brukseli mori disa kundërmasa me kohë. Për shembull që dosjet më të diskutueshme u siguruan të mbylleshin gjatë presidencës belge, në gjysmën e parë të këtij viti.

Ky është rasti i fillimit të dialogut paraprak për pranimin e Ukrainës dhe Moldavisë (presidenca hungareze ka më shumë gjasa të shtyjë më tepër për të përshpejtuar ose rigjallëruar praktikat me Serbinë, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, siç raporton Bernd Riegert në Deutsche Welle) ose paketa e re e sanksioneve kundër Moskës dhe ndihma ushtarake për Kievin.

Siç i thotë Moens-it një diplomat i BE-së, i cili kërkon anonimitetin, “presioni mbi presidencën belge ishte i qartë: përfundoni marrëveshjet përpara mbërritjes së Orbanit, për të shmangur dëmtimin e tepërt”.

Nëse ministri i Jashtëm lituanez Gabrielius Landsbergis pretendon se “pothuajse të gjitha vendimet dhe diskutimet tona janë të bllokuara nga një vend i vetëm” dhe akuzon Budapestin për një “qasje sistematike kundër çdo përpjekjeje të BE-së për të pasur një rol të rëndësishëm në politikën e jashtme”, të tjerët janë më pak drastike.

Disa burime të kontaktuara nga korrespondentja e The Guardian në Bruksel, Jennifer Rankin, theksojnë se hungarezët «bllokojnë gjithçka për një kohë, por në fund ata dorëzohen (ndoshta pasi marrin një kompensim të pamerituar).
Deri më tani nuk ka asgjë që ata kanë shkatërruar realisht”.

Pastaj ka nga ata që – duke përfshirë korrespondenten e Corriere-s nga Brukseli, Francesca Basso, e cila shkroi për këtë në rubrikën Amerikë-Kinë, që thekson se, edhe nëse në një farë mënyre duhet të “diktojë agjendën”, presidenca hungareze arrin menjëherë pas zgjedhjeve në BE dhe, mes konfirmimit të emërimeve (shih votën e Parlamentit Evropian për von der Leyen në mes të muajit), zgjedhjes së komisionerëve dhe hyrjes efektive në fuqi të Komisionit të ri, do të jetë një semestër i kufizuar për sa i përket iniciativave legjislative në të cilat mund të ndërhyhet.

Por ka edhe nga ata që mendojnë se kjo rastësi mund të jetë një faktor rëndues.

Milan Nic, studiues në Këshillin Gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë, i thotë Politico Europe se, më shumë se në nivelin e brendshëm evropian, Orbán do të përfitojë nga presidenca si një vitrinë ndërkombëtare dhe “dëshiron të përdorë ndikimin që mund të ketë në mënyrë dypalëshe me palët e treta”.

Dhe këto palë të treta mund të mos jenë të njohura nga shumë partnerë të BE-së.

Kryeministri hungarez, për shembull, e ka bërë të ditur tashmë zyrtarisht – madje do ta takojë në Florida marsin e kaluar – se shpreson që Donald Trump të kthehet në Shtëpinë e Bardhë.

Dhe “afërsia” e tij me Rusinë e Vladimir Putin dhe Kinën e Xi Jinping është po aq e njohur.

Kim Lane Scheppele, i cili jep mësim politikë dhe ligj në Universitetin Princeton, thekson për The Guardian se precedentët çojnë në pesimizëm. «Orbán ka përdorur tashmë dy pauza në mbikëqyrjen e BE-së për të konsoliduar autokracinë. Ai përdori presidencën e tij të rradhës në 2011 për të sjellë në fuqi kushtetutën e tij të re autokratike dhe shumë ligje shoqëruese që specifikojnë detajet e sistemit të ri kushtetues”.

Gjatë një periudhe qetësie tjetër gjashtëmujore në çështjet e BE-së përpara zgjedhjeve evropiane të 2019-ës, Orbán nxiti ndryshime të diskutueshme që minuan sundimin e ligjit dhe të drejtat e punëtorëve.

Këto përfshinin legjislacionin që lejonte kompanitë të kërkojnë nga stafi të punojë një ditë shtesë jashtë orarit në javë; “ligji i sallatës” – i quajtur kështu sepse ka bërë një përzierje përbërësish të ndryshëm – për ta vënë gjyqësorin nën kontrollin e qeverisë; dhe futi kontrollin shtetëror mbi rrjetin kërkimor të Akademisë Hungareze të Shkencave”.

Dhe, duke folur para Parlamentit Evropian, deputetja franceze e gjelbër Gwendoline Delbos-Corfield, e cila për pesë vjet është marrë me shkeljet hungareze të shtetit të së drejtës, tha se ishte e shqetësuar se gjashtë muajt e ardhshëm do të çojnë në një përkeqësim të klimës armiqësore ndaj personave LGBTQ+ dhe revokimit të reformave në drejtësi të rënë dakord me BE-në vitin e kaluar për të zhbllokuar pjesërisht fondet e ngrira evropiane (barabartë me 30 miliardë euro).

Marrë nga Corriere Della Sera, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.