Hetime për sulmin në Christchurch “nëse terroristi australian ishte radikalizuar në internet”

Aktivitetet online të supremacistit të bardhë australian, që hapi zjarr në dy xhami në Zelandën e Re dhe sa rol luajtën mediat sociale dhe platformat e internetit në radikalizimin e tij, do të jenë pjesë e hetimit të një mjeke ligjore për vdekjen e 51 besimtarëve myslimanë në vitin 2019 nga një sulm terrorist në Christchurch.

Mjekja Brigitte Windley, e cila njoftoi shtrirjen e hetimit të saj në një vendim të lëshuar të enjten, ka paralajmëruar për “pengesa monumentale” për të eksploruar aktivitetet e terroristit në internet, përfshirë përpjekjet e Brenton Tarrant për të fshirë pjesë të gjurmës së tij digjitale përpara se të kryente sulmet.

Sulmi i 15 marsit 2019 ishte planifikuar për një audiencë në internet; personi i armatosur transmetoi pamje të drejtpërdrejta dhe postoi një manifest në internet përpara se të qëllonte dhjetëra njerëz në dy xhami gjatë lutjeve të së premtes.

Vendimi i Windley për të përfshirë aktivitetin online të terroristit në hetimin e saj se cilët faktorë shkaktuan vdekjet u mirëprit nga disa grupe myslimane, të cilët i kishin kërkuar asaj në një seancë paraprake në shkurt të shqyrtonte ndikimin e platformave të mediave sociale dhe digjitale.

“Ky është një moment historik për llogaridhënien e platformave digjitale”, tha Aliya Danzeisen, koordinatorja kombëtare e Këshillit Islamik të Grave të Zelandës së Re, përcjell Albanian Post.

Ajo shtoi se mjekja ligjore kishte “hapur derën për të hetuar përgjegjësinë” e platformave online në radikalizimin e Tarrant dhe të tjerëve.

Shumë nga familjet e viktimave kishin dënuar më parë vendimin e qeverisë për të përjashtuar veprimet e kompanive private, përfshirë platformat online nga komisioni mbretëror në sulmet, i cili publikoi raportin e tij në dhjetor 2020.

Windley tha se do të përqendrohej në aktivitetet online të Tarrant midis 2014 dhe 2017, gjatë së cilës udhëtoi gjerësisht në botë, dhe para se të transferohej në Zelandën e Re nga Australia dhe të fillonte të planifikonte sulmin me zell.

Ishte një dritare e pambuluar nga hetimet e mëparshme, tha ajo.

Mjekja ligjore tha se ajo nuk do të shqyrtonte veprimet e ndërmarra nga platformat në internet për të monitoruar përdoruesit e tyre për përmbajtje ekstremiste, nëse hetimi i saj nuk zbuloi prova se aktivitetet në internet të Tarrant ishin një shkak i rëndësishëm i radikalizimit të tij.

“Përbërja e tij psikologjike” dhe “edukimi në Wellsin e Ri Jugor provincial” ishin ndër faktorët e tjerë, tha ajo, shkruan Albanian Post.

Windley ka urdhëruar Tarrant të zbulojë vendndodhjen e një hard disk që mungon nga banesa e tij në Dunedin pas sulmeve, dhe nëse informacioni mbi të ishte ngarkuar në ruajtjen e bazuar në cloud.

I armatosuri u dënua në gusht 2020 me burgim të përjetshëm pa mundësinë e lirimit me kusht pasi u deklarua fajtor për 51 akuza për vrasje, 40 për tentativë vrasje dhe një akuzë për terrorizëm.

Pranimi i fajësisë së Tarrant, i cili shmangi një gjyq penal, nënkuptonte se provat kundër tij nuk u dëgjuan kurrë dhe komisioni mbretëror u krye tërësisht me dyer të mbyllura. Në një raport prej më shumë se 800 faqesh, ai arriti në përfundimin se ndërsa agjencitë kundër terrorizmit të Zelandës së Re ishin fokusuar në kërcënimet terroriste islamike duke përjashtuar ideologjitë e tjera, sulmi i Tarrant nuk mund të ishte parandaluar “përveç rastësisht”.

Disa familje të humbura në masakrën, vrasjen masive më të keqe moderne të Zelandës së Re, kanë ngritur gjatë tre viteve të fundit, siç thonë ata, pyetje të vazhdueshme nëse vdekja e të afërmve të tyre mund të ishte parandaluar – qoftë para ose menjëherë pas të sulmit. Për shumë njerëz, mungesa e aksesit në materialet në të cilat ishin mbështetur hetuesit – disa prej të cilave tani do t’u sigurohen atyre si pjesë e hetimit koronial – ka nxitur mosbesim në përfundimet zyrtare rreth rastit.

Në vendimin e saj prej 99 faqesh që përshkruan shtrirjen e hetimit, Windley pranoi “boshllëkun e informacionit” të deritanishëm për familjet dhe të mbijetuarit e viktimave, por ndaloi së zgjeruari hetimin e saj për të mbuluar gjithçka që i kishin kërkuar të hetonte.

Hetimi do të përfshijë:

Ngjarjet e 15 marsit 2019, që nga momenti i fillimit të sulmit.

Si u përgjigj policia, shërbimi i ambulancës dhe spitali aty pranë Christchurch.

Një ekzaminim i përfundimit të policisë se Tarrant veproi i vetëm.

Momentet e fundit të atyre që vdiqën dhe nëse plagët e tyre mund të mbijetonin me trajtim të ndryshëm.

Nëse policia i jep Tarrant një licencë për armë, pavarësisht mungesës së referencave të duhura, duke e lejuar atë të grumbullojë ligjërisht armë gjysmë automatike, mund të lidhet drejtpërdrejt me sulmin dhe nëse po, si kanë ndryshuar procedurat për licensimin e armëve që atëherë.

Një hetim publik do të mbahet për përgjigjen emergjente ndaj sulmeve, tha Windley. Ajo nuk kishte vendosur ende nëse ndonjë pjesë tjetër e hetimit të saj do të dëgjohej publikisht.

Një datë hetimi ende nuk është caktuar. Afati kohor i hetimit është i panjohur.

Marrë nga The Guardian, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.