A është jeta në qytet e dëmshme për shëndetin tuaj?

Të jetosh në një qytet të madh ka përfitimet e veta, të tilla si shumëllojshmëria e gjerë e opsioneve të karrierës, disponueshmëria e madhe e mundësive kulturore, sociale si dhe komoditeti i shërbimeve të transportit masiv.

Më shumë se gjysma e popullsisë së botës aktualisht jeton në zona urbane, e cila pritet të rritet në vitet në vijim.

Megjithatë, ka edhe disavantazhe unike të jetesës në qytet – veçanërisht, rreziqet e mundshme shëndetësore që vijnë së bashku me të. Hulumtimet tregojnë se banorët e qytetit mund të jenë të cenueshëm ndaj disa kërcënimeve të shëndetit fizik dhe mendor që vijnë nga ekspozimi ndaj llojeve të ndryshme të ndotjes, si dhe nga mungesa e natyrës dhe hapësirave të gjelbra.

Nëse jetoni në qytet, ja se si “xhungla e betonit” mund të ndikojë në shëndetin tuaj:

Ndotja e ajrit dhe zhurma

Ndotja e ajrit është një rrezik i njohur për shëndetin mjedisor në qytete. Ndërsa shumica e njerëzve mendojnë për emetimet e automjeteve motorike, nënproduktet e shumë proceseve industriale si prodhimi i energjisë, janë gjithashtu kontribuesit kryesorë të ndotësve të ajrit.

Pothuajse 9 në 10 persona që jetojnë në zonat urbane janë të prekur nga ndotja e ajrit, e cila rrit jo vetëm rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare si sulmi në zemër dhe sëmundjet ishemike të zemrës, por edhe sëmundjet e frymëmarrjes si astma dhe sëmundjet kronike obstruktive pulmonare (COPD).

Ekspozimi ndaj grimcave të imta – ndotësve të ajrit që janë mjaft të vegjël për t’u thithur thellë – shoqërohet gjithashtu me simptoma të larta të ankthit dhe përdorimit të antidepresantëve .

Megjithatë, ekziston një kërcënim shëndetësor më pak i njohur në qytete për të cilin shumica e njerëzve mund të mos jenë të vetëdijshëm: ndotja akustike. Ndryshe nga ndotja e ajrit, është më e lehtë të anashkalosh dëmin e mundshëm të shkaktuar nga peizazhi zanor i mjediseve urbane.

Njerëzit mund ta perceptojnë zhurmën si një nënprodukt të padëshiruar, por të mirë të jetës moderne, ose një aspekt të pashmangshëm të jetesës në qytet, por asnjëra prej tyre nuk është e saktë, thotë Rick Neitzel, një profesor i shkencave të shëndetit mjedisor dhe shëndetit publik global dhe drejtor i Zyrës së Shëndeti Publik Global në Universitetin e Miçiganit.

Tingujt plot zhurmë të një qyteti të madh shpesh konsiderohen si një “shenjë jete” në krahasim me qetësinë e zonave rurale, por ndotja akustike mund të rezultojë në humbje të dëgjimit të shkaktuar nga zhurma.

Më shumë sesa thjesht një bezdi, ekspozimi ndaj zhurmës së lartë mund të rrisë stresin, të ndikojë në modelet e gjumit dhe madje të dëmtojë performancën njohëse. Për shkak të niveleve të larta të stresit dhe stresit oksidativ, ekziston gjithashtu një rrezik në rritje i sëmundjeve kardiovaskulare si presioni i lartë i gjakut, ataku në zemër dhe goditjet në tru.

Për të ulur ekspozimin ndaj zhurmës dhe për të reduktuar rrezikun e ndikimeve shëndetësore të lidhura me zhurmën, individët këshillohen të shmangin sa më shumë që të jetë e mundur zonat me zhurmë të lartë.

Nivele të ulëta të vegjetacionit

Ekspozimi ndaj mjediseve natyrore të jashtme, ose hapësirave të gjelbra, në përgjithësi lidhet me një shëndet më të mirë fizik dhe mendor. Sipas një studimi të vitit 2019, individët që raportuan se kalonin të paktën 120 minuta në natyrë në javë, treguan nivele më të larta të shëndetit dhe mirëqenies.

Megjithatë, urbanizimi – dhe privatizimi i tokës publike dhe burimeve në qytete – po kontribuon në humbjen graduale të hapësirave të gjelbra publike sot, të cilat mund të jenë të dëmshme për shëndetin tonë të përgjithshëm.

“Të jetosh në zona të qyteteve që kanë nivele të ulëta vegjetacioni – pemë, shkurre, kopshte, parqe – ka kosto shëndetësore”, thotë William Sullivan, profesor dhe drejtor i Iniciativës së Komuniteteve, të shëndetshme në Universitetin e Illinois.

Studimet tregojnë se krahasuar me njerëzit që jetojnë në zona më të gjelbra të qyteteve, ata që jetojnë në zona më të shkreta shërohen më ngadalë nga lodhja mendore dhe kanë më shumë gjasa të jenë agresivë dhe të dhunshëm.

Hapësirat e gjelbra urbane mbështesin kontaktet sociale joformale midis fqinjëve në lagjet e brendshme të qytetit, gjë që luan një rol jetik në formimin dhe ruajtjen e lidhjeve sociale të lagjes.

Lidhjet e forta sociale shoqërohen me jetë më të gjatë dhe mirëqenie më të mirë, ndërsa vetmia dhe izolimi social lidhen me shëndetin më të dobët dhe depresionin, duke theksuar më tej rëndësinë e hapësirave të përbashkëta të gjelbra dhe të jashtme.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.