Pse nuk identifikohen kurrë mijëra njerëz të zhdukur në Mesdhe?

Prilli është një muaj i bukur në brigjet e Mesdheut teksa lulet aromatizojnë flladin dhe qytetet bregdetare gjallërohen.

Por për ata që monitorojnë kalimin e emigrantëve, pranvera sjell edhe një parandjenjë të keqe.

“Sa nëna do të më telefonojnë për të më pyetur për djalin apo vajzën e tyre të humbur?”, pyet veten Meron Estefanos, aktiviste.

Gjatë dekadës së fundit, deti i gjerë blu midis Afrikës së Veriut, Turqisë dhe Evropës është kthyer në një skenë për vdekje masive.

Nga më shumë se 2 milionë njerëz që kanë tentuar kalimin, shumica nga Afrika Sub-Sahariane dhe Lindja e Mesme, të paktën 28 mijë janë të zhdukur, sugjerojnë vlerësimet.

Tremujori i parë i vitit 2023 ishte më vdekjeprurësi në Mesdheun Qendror që nga viti 2017, sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin.

Drejtori i Përgjithshëm António Vitorino ka frikë se vdekjet tanimë janë “normalizuar”.

Nga shifrat e njohura, vetëm rreth 13 për qind e trupave janë gjetur nga autoritetet evropiane, vlerëson Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq.

Ndërkohë, shumica dërrmuese nuk janë identifikuar kurrë.

Shanset që një i afërm të marrë konfirmimin e vdekjes së një të dashuri të zhdukur janë “si gjasat për të fituar lotarinë”, sipas fjalëve të një zyrtari.

Cristina Cattaneo, profesoreshë e patologjisë mjekoligjore në Universitetin e Milanos, laboratori i së cilës punon për të identifikuar trupat e emigrantëve të gjetur nga autoritetet italiane, thotë se me vullnetin e duhur gjërat mund të bëhen edhe më mirë.

Por laboratori Labanof i Cattaneo-s nuk merr fonde shtetërore.

Qeveritë evropiane ofrojnë pak burime për rikuperimin, e jo më për ruajtjen dhe identifikimin e eshtrave që arrijnë në brigjet e tyre.

Spanja ka një bazë të dhënash të centralizuar të mjekësisë ligjore, por ajo është e kërkueshme vetëm me emër.

Në Itali dhe Greqi, ekziston një koordinim i kufizuar ndërmjet zyrave dhe rajoneve të ndryshme që trajtojnë rastet e emigrantëve të zhdukur.

Një marrëveshje e vitit 2018 midis Italisë, Maltës, Greqisë dhe Qipros për të ndarë informacionin mjekoligjor me Komisionin Evropian ende nuk është zbatuar plotësisht.

Brenda këtij boshllëku, njerëz si Cattaneo po përpiqen t’u vënë emra dhe fytyra të zhdukurve.

“Pjesa e vështirë është të kërkosh të afërmin, por nuk është e pamundur”, ka treguar ajo.

Një litar shpëtimi

Estefanos është një nga fytyrat më të njohura të diasporës së largët, duke e bërë atë një litar shpëtimi për ata që janë në kërkim të të zhdukurve.

Ata i japin asaj detajet që sapo i kanë mësuar dhe detajet që i kanë ditur.

Ajo ndan historitë e tyre në Facebook dhe në emisionin e saj javor në radio. Në një rast, ajo udhëtoi për të gjetur përgjigje, duke pastruar spitalet dhe burgjet, por pa dobi.

Ndonjëherë, ka kontrabandistë që ndajnë listën e pasagjerëve nga një anije e humbur.

Më shpesh, varkat fundosen pa të mbijetuar, duke shkuar aq thellë sa nuk do të gjenden kurrë.

Ose trupat shpërndahen në brigje të ndryshme, pa dokumente identifikimi, dhe zyrtarët atje bëjnë pak për të hetuar se kush janë ata.

Ndërkaq, ekspertët dhe aktivistët këmbëngulin se mund të bëhet më shumë për t’i rikthyer dinjitetin të vdekurve dhe qetësinë familjeve të tyre.

Bashkimi Evropian është fokusuar në parandalimin e migracionit, duke arritur marrëveshje me qeveritë në të gjithë Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut për të përgjuar anijet para se të arrijnë në ujërat evropiane dhe financimin e qendrave të paraburgimit për të mbajtur pasagjerët e tyre.

Në pjesën më të madhe, qeveritë evropiane ndërmarrin veprime të përbashkëta për të identifikuar të vdekurit pas mbytjeve të mëdha të anijeve që tërheqin vëmendjen e mediave.

Vendi i fundit i pushimit

Tunizia kapërceu Libinë këtë vit si pika kryesore e nisjes për anijet e emigrantëve që drejtoheshin përtej Mesdheut.

Në ujërat jugore të vendit, peshkatarët gjejnë kufoma në rrjetat e tyre.

Në vitin 2016, Aouatef Amade M’charek, një profesoreshë antropologjie në Universitetin e Amsterdamit e specializuar në mjekësi ligjore, filloi të dëgjojë gjithnjë e më shumë nga këto histori nga vendlindja e saj Zarzis, një komunitet bregdetar rreth 50 milje nga kufiri libian.

Sot, ajo është hetuesja kryesore e një projekti të financuar nga Këshilli Evropian i Kërkimit, i animuar nga një pyetje qendrore: Si përfundoi ky organ këtu?

“Në vitet e para, njerëzit nuk kujdeseshin shumë për të vdekurit”, ka treguar ajo.

Sipas saj, emigrantët tunizianë u larguan në varka më të forta dhe rrugë më të sigurta, dhe më pak u mbytën.

Kjo ndryshoi në korrik 2019, kur 87 trupa u hodhën në bregun e Zarzis.

M’charek ishte atje në një udhëtim kërkimor. Policia ishte e mbingarkuar. Pastruesit e rrugëve i bartën kufomat në kamionët e tyre.

Ata u çuan në Gabes, një qytet rreth 90 milje në veri, i cili ka një spital të pajisur për të kryer analiza mjeko-ligjore.

Prej asaj kohe, një mjek atje dhe një tjetër në Medenine, kanë ekzaminuar trupat që dalin në breg në Zarzis.

“Ajo në të cilën Gabes ka qenë i mirë është mundësia e identifikimit të njerëzve bazuar në sendet e tyre personale – veshjet e tyre ose gjërat që mbanin me vete”, ka thënë M’charek.

Nëse kufoma i përket një shtetasi tunizian, familja e të cilit po e kërkon në mënyrë aktive, identifikimi është relativisht i thjeshtë.

Por “kur bëhet fjalë për identifikimin e një trupi të rastësishëm, të panjohur që del në breg, kjo ka qenë më e vështirë”.

Gjatë një periudhe katërvjeçare nga viti 2017 deri në vitin 2021 në një spital të madh në qytetin juglindor të Sfax-it, tre të katërtat e të vdekurve nuk u identifikuan kurrë.

Përputhja e mostrave të ADN-së me të afërmit në vende të tjera do të kërkonte një bazë të dhënash ndërkombëtare, e cila në mënyrë ideale do t’i lejojë anëtarët e familjes të dorëzojnë mostrat në vend, thonë zyrtarët.

“Për të gjithë këtë, ju nevojiten sisteme, marrëveshje të vendosura dhe që njerëzit të dinë se këto rrugë ekzistojnë”, ka thënë Florian von König, i cili drejton përpjekjet e KNKK-së për të angazhuar qeveritë në çështjet e migracionit.

Ndërkaq, pengesa më e madhe është mungesa e vullnetit politik.

“Diçka duhet të ndryshojë”, sipas M’charek.

“Nuk mund ta bësh këtë në nivel kombëtar; ai duhet të jetë ndërkombëtar për shkak të natyrës së problemit”.

Në Tunizi, shumë prej tyre janë varrosur nga Chamseddine Marzoug, një aktivist dhe peshkatar nga Zarzis, Varrezat e të Panjohurve të të cilit janë vendi i fundit i pushimit për qindra emigrantë.

Varrezat e tij tani janë plot.

Marzoug dhe aktivistët e tjerë po u bëjnë thirrje grupeve të ndihmës për të ndihmuar vullnetarët vendas të mbledhin më shumë trupa nga Mesdheu.

Po ashtu po u drejtojnë thirrje edhe autoriteteve evropiane për të ndihmuar në identifikimin e tyre.

Sepse familjet presin lajme për të afërmit e tyre.

Marrë nga “The Washington Post”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com