Ndërsa lufta e Sudanit është ndezur, palët rivale akuzohen për plaçkitje, devijimin e ndihmës

Më 22 maj, oficerët e sigurisë u shfaqën papritur në një magazinë të Mjekëve pa Kufij (Medecins Sans Frontieres, ose MSF) në Gedaref, një qytet nën kontrollin e ushtrisë në Sudanin lindor.

Oficerët thanë se duhej të kontrollonin ndihmën mjekësore, e cila supozohej t’u shpërndahej civilëve të kapur në një luftë të egër midis ushtrisë dhe Forcave të Mbështetjes së Shpejtë paraushtarake (RSF). Më pas, ata i konfiskuan furnizimet pa shpjegime të mëtejshme.

“Ne kishim një dërgesë gati për të shkuar nga Gedaref në një spital në Khartoum-in e Veriut, por u morën të gjitha”, tha Jean-Nicolas Armstrong Dangelser, koordinatori i urgjencës i MSF në Sudan.

Rreth 25 milionë njerëz – më shumë se gjysma e popullsisë së Sudanit – kanë nevojë të dëshpëruar për ndihmë për shkak të një krize akute humanitare të përkeqësuar nga luftimet. Por ndërsa konflikti hyn në muajin e tretë, të dyja palët akuzohen se po përpiqen të shfrytëzojnë dërgesat e ndihmave për të fituar dorën e parë në fushën e betejës.

RSF dhe ushtria po vjedhin ndihma, po kufizojnë aksesin e ndihmës dhe po vendosin pengesa për marrjen e qirasë, sipas 12 punonjësve të ndihmës, mjekëve sudanezë dhe ekspertëve që folën për “Al Jazeera”.

“Ushtria nuk po lejon shumë furnizime në zonat e kontrolluara nga RSF dhe e kundërta është gjithashtu e vërtetë. Ne po vuajmë sepse ka një konflikt mes të dyve”, tha Yousif Ahmed, një mjek, emri i të cilit është ndryshuar për ta mbrojtur atë nga hakmarrja.

“Si RSF ashtu edhe ushtria po vjedhin furnizime mjekësore dhe kjo është arsyeja pse ne kemi mungesa kudo”.

Furnizimet e MSF-së u konfiskuan nga Komisioni i Ndihmës Humanitare (HAC), të cilit iu dhanë kompetenca të zgjeruara për të goditur grupet e ndihmës nga ish-udhëheqësi autoritar i Sudanit, Omar al-Bashir, në vitin 2006. Sot, ata veprojnë nën komandën de facto të ushtrisë.

HAC dukej se ishte krijuar për të trajtuar organizatat perëndimore të ndihmës me dyshim, me qeverinë në vitin 2009 që shkoi aq larg sa dëboi 13 agjenci ndihmash për “kërcënim të sigurisë së Sudanit”.

Por grupet e të drejtave dhe punonjësit e ndihmës thanë se arsyeja e vërtetë ishte perceptimi i al-Bashir se ata kishin ndihmuar Gjykatën Penale Ndërkombëtare të mblidhte prova që rezultuan në lëshimin e një urdhër-arresti kundër tij për krime kundër njerëzimit.

Punonjësit e ndihmës i thanë “Al Jazeera-s” se ata e konsiderojnë HAC-në një pajisje për inteligjencën ushtarake dhe se komisioni vazhdon të jetë një gjemb në sy për grupet kryesore të ndihmës dhe Kombet e Bashkuara sot.

HAC mbetet i ngarkuar me dhënien e vizave për punonjësit e ndihmës dhe lëshimin e lejeve të udhëtimit për ata që kërkojnë të lëvizin brenda Sudanit. Ai gjithashtu monitoron shpërndarjen e ndihmave dhe inspekton të gjitha furnizimet me ndihma që mbërrijnë në Port Sudan – një qytet nën kontrollin e ushtrisë ku shumica e ndihmave hyjnë në vend dhe që ka vepruar si kryeqyteti administrativ që nga lufta që shpërtheu në mes të prillit.

Për këtë arsye, shumica e punonjësve të ndihmës folën me Al Jazeera-n jashtë rekordit nga frika e humbjes së aksesit të kufizuar të ndihmës që u është dhënë.

Kreu i HAC, Najm al-din Musa, mohoi pretendimet se komisioni ishte i përfshirë në devijimin e ndihmave.

“Këto akuza që po dëgjoni janë të gabuara dhe janë thjesht gënjeshtra. Unë do t’ju them të vërtetën. Komisioni nuk merr asnjë ndihmë nga asnjë organizatë”, tha ai.

Armstrong Dangelser i MSF tha se një nga magazinat e tyre në Khartoum ishte plaçkitur shumë herë.

Mjekët lokalë thanë gjithashtu se ushtria ndaloi një autokolonë të MSF-së në mes të majit, të cilin punonjësit e agjencisë e konfirmuan, dhe i drejtuan furnizimet mjekësore në një spital ushtarak në Khartoum.

Guiomar Pau Sole, zëdhënësi i OCHA, pranoi se OKB-ja ka marrë dhjetëra raporte në lidhje me dhunën dhe frikësimin kundër punonjësve të ndihmës, si dhe konfiskimin dhe plaçkitjen e furnizimeve të ndihmës. Por, shtoi ajo, asnjë nga 274 kamionët e ndihmës që kanë kaluar përmes mekanizmit të ndarjes humanitare të OCHA nuk është konfiskuar.

Pavarësisht pretendimit, punonjësit e ndihmës i thanë “Al Jazeera-s” se shumica e agjencive të ndihmës nuk e përdorin sistemin e OKB-së sepse kanë frikë se ai krijon një precedent për autoritetet sudaneze që të kërkojnë më shumë informacion në lidhje me dërgesat e ndihmave sesa bënin më parë.

Kjo rrezikon të çojë në pengesa më të përhershme burokratike në të ardhmen, thanë punonjësit e ndihmës.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.