Kina dhe shtetet e tjera forcojnë modernizimin e armëve bërthamore

Nëntë shtetet e botës me armë bërthamore po vazhdojnë të modernizojnë arsenalet e tyre bërthamore, me stokun e kokave bërthamore të Kinës duke u rritur me 17 për qind në vitin 2022, sipas Institutit Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm (SIPRI) me qendër në Suedi.

Në publikimin vjetor SIPRI 2023 të publikuar të hënën, grupi i ekspertëve tha se vlerësonte se arsenali bërthamor i Kinës ishte rritur nga 350 koka luftarake në janar 2022 në 410 në janar 2023 dhe se “pritet të vazhdojë të rritet”.

Në varësi të mënyrës se si Kina vendosi të strukturojë forcat e saj, shtoi raporti, Kina potencialisht mund të ketë të paktën po aq raketa balistike ndërkontinentale (ICBM) sa Shtetet e Bashkuara ose Rusia deri në vitin 2030, shtoi ai.

“Kina ka filluar një zgjerim të konsiderueshëm të arsenalit të saj bërthamor”, tha në një deklaratë Hans M Kristensen, bashkëpunëtor i lartë i programit të armëve të shkatërrimit në masë të SIPRI dhe drejtor i projektit të informacionit bërthamor në Federatën e Shkencëtarëve Amerikanë (FAS).

“Është gjithnjë e më e vështirë për të përballuar këtë prirje me qëllimin e deklaruar të Kinës për të pasur vetëm forcat minimale bërthamore të nevojshme për të ruajtur sigurinë e saj kombëtare.”

Ushtria Çlirimtare Popullore (PLA) është forca më e madhe luftarake në botë, por Kina është gjithashtu e angazhuar në një përpjekje për të modernizuar pajisjet dhe armatimet e saj ushtarake.

Globalisht, SIPRI vlerësoi se kishte 12 mijë e 512 koka bërthamore në janar 2023, me rreth 9 mijë e 576 në stoqe ushtarake për përdorim të mundshëm—86 më shumë se në janar 2022.

Prej tyre, rreth 3 mijë e 844 koka luftarake u vendosën me raketa dhe avionë, dhe rreth 2 mijë – pothuajse të gjitha nga Rusia ose SHBA – mbaheshin në një gjendje gatishmërie të lartë operacionale, që do të thotë se ato ishin të pajisura me raketa ose të mbajtura në bazat ajrore që strehonin ato bërthamore.

SIPRI vuri në dukje se pavarësisht rritjes së stokut bërthamor të Kinës, SHBA dhe Rusia së bashku zotërojnë pothuajse 90 për qind të armëve bërthamore në botë.

Dhe ndërsa arsenalet e tyre dukej se mbetën të qëndrueshme në 2022, pavarësisht tensioneve të rritura pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, SIPRI vuri në dukje se transparenca në lidhje me forcat bërthamore kishte rënë në të dy vendet si rezultat i luftës së vazhdueshme.

Në shkurt, Rusia tha se po pezullonte pjesëmarrjen e saj në Traktatin e Ri START, një shtyllë kryesore e kontrollit të armëve bërthamore amerikano-ruse.

Në fillim të këtij muaji, Uashingtoni tha se do të ndalonte së ofruari Moskën me përditësime për çështjet, duke përfshirë vendndodhjet e raketave dhe lëshuesve, në atë që Uashingtoni e përshkruan si një “kundërmasë” hakmarrëse për shkak të “shkeljeve” të marrëveshjes nga Moska.

Ajo kishte pezulluar tashmë dialogun e saj dypalësh të stabilitetit strategjik me Rusinë menjëherë pas pushtimit të Ukrainës më 24 shkurt 2022.

Presidenti rus Vladimir Putin, ndërkohë, po planifikon të pozicionojë armët taktike bërthamore në Bjellorusi që në korrik dhe kishte kërcënuar rregullisht me hakmarrje bërthamore që kur filloi lufta në Ukrainë dhe aleatët perëndimorë, përfshirë SHBA-të.

“Ne po kalojmë në një nga periudhat më të rrezikshme në historinë njerëzore”, tha në një deklaratë Dan Smith, drejtor i SIPRI.

“Është e domosdoshme që qeveritë e botës të gjejnë mënyra për të bashkëpunuar në mënyrë që të qetësojnë tensionet gjeopolitike, të ngadalësojnë garat e armëve dhe të merren me pasojat përkeqësuese të prishjes mjedisore dhe rritjes së urisë në botë”.

Midis shteteve të tjera bërthamore të botës, SIPRI vuri në dukje se India dhe Pakistani gjithashtu dukej se po zgjeronin arsenalet e tyre bërthamore, duke zhvilluar lloje të reja të sistemeve të shpërndarjes bërthamore.

Koreja e Veriut, gjithashtu bëri një prioritet të programit të saj bërthamor në vitin 2022, vëzhgoi SIPRI.

Grupi i ekspertëve vlerëson se Pheniani, i cili testoi për herë të fundit një armë bërthamore në vitin 2017, ka mbledhur rreth 30 koka luftarake dhe ka materiale të mjaftueshme të zbërthyeshme për midis 50 dhe 70 koka luftarake, të dyja dukshëm më të larta se vlerësimet në janar 2022.

Këtë janar, udhëheqësi Kim Jong Un bëri thirrje për një rritje “eksponenciale” të arsenalit të tij bërthamor.

Diku tjetër, publikimi i SIPRI tha se stoku i kokave luftarake të Mbretërisë së Bashkuar pritej të rritet pasi qeveria njoftoi në 2021 se po rriste kufirin e saj nga 225 në 260 koka luftarake.

Franca po vazhdon gjithashtu me planet për të zhvilluar një nëndetëse raketore balistike të gjeneratës së tretë me energji bërthamore (SSBN) dhe një raketë të re lundrimi të lëshuar nga ajri, si dhe për të rinovuar dhe përmirësuar sistemet ekzistuese, tha SIPRI.

Izraeli – i cili nuk e pranon publikisht posedimin e armëve bërthamore – besohet gjithashtu se po modernizon arsenalin e tij bërthamor.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.