Për dy ditë përfundon evakuimi i trupave britanikë nga Kabuli

Evakuimi i trupave ushtarakë të Britanisë së Madhe nga Kabuli pritet të përfundojë brenda “24 deri në 36 orëve” – duke braktisur potencialisht mijëra afganë. Këtë e konfirmuan të martën e 24 gushtit burimet e Mbrojtjes.

Ndërkohë talebanët, gjithnjë e më shumë, janë duke parandaluar afganët që të shkojnë drejt aeroportit për të lënë vendin.

Presidenti amerikan, Joe Biden, hodhi poshtë kërkesat e Britanisë së Madhe për të vazhduar transportin humanitar përtej 31 gushtit në një takim virtual të udhëheqësve të G7-ës të martën – duke shkaktuar pretendime nga deputetët konservatorë se “marrëdhënia speciale” ka mbaruar. Si dhe marrëdhëniet SHBA-Britani të Madhe ishin “gati për të hyrë në pikën e tyre më të ulët që nga Suezi”.

Pas G7-ës, burimet e mbrojtjes britanike thanë se ushtrisë amerikane besohet se i duhen dy deri në tri ditë për të mbyllur operacionet e saj në aeroportin e Kabulit dhe trupat britanike duan të jenë të paktën 24 orë përpara kësaj – duke lënë një dritare të vogël për Fluturimet RAF, duke evakuuar ata në rrezik nga marrja nën kontrollin e talebanëve.

Të gjitha forcat perëndimore do të largohen brenda pak ditësh.

Një deklaratë nga kryeministri britanik, Boris Johnson, pas samitit të G7-ës u përqendrua në atë që ai e quajti një “udhërrëfyes për angazhimin e ardhshëm me talebanët” – një pranim i heshtur se udhëheqësit botërorë janë të pafuqishëm përballë marrjes së grupit nga Afganistani pas luftës 20-vjeçare.

Johnson nuk përmendi sanksionet, por vendosi kushte për shkrirjen e miliarda dollarëve ndihmë, përfshirë arsimin e vajzave deri në moshën 18 vjeç.

Të martën në mbrëmje, Biden tha se donte që të gjitha trupat amerikane të tërhiqeshin nga Afganistani sa më shpejt të ishte e mundur para afatit të 31 gushtit. Por ai, gjithashtu, u shpreh se planet e paparashikuara po hartohen për të zgjatur tërheqjen “nëse kjo bëhet e nevojshme”.

Britania është ndër kombet që kërkojnë të përcaktojnë nëse një aeroport civil në Afganistan mund të përdoret pas 31 gushtit – ndoshta i operuar nga Turqia, me shpresën se ata që janë në rrezik nga talebanët. Përfshirë aktivistët e të drejtave të njeriut, gjyqtarët, prokurorët dhe avokatët LGBTQ+- do të jetë në gjendje të gjejë një rrugë drejt sigurisë.

Refuzimi i SHBA-ve për të zgjatur praninë e tij në kryeqytetin afgan ishte parashikuar, jo më pak se Pentagoni kishte përjashtuar një ndryshim të planit, ndërsa takimi i G7-ës ishte ende duke u zhvilluar.

E gjitha kjo shkaktoi zemërim të konsiderueshëm në mesin e deputetëve dhe ministrave konservatorë.

Një zemërim i tillë mbetet kryesisht i fokusuar te Biden, por Downing Street do të jetë i vetëdijshëm se takimi i G7-ës do të shihet si një shenjë tjetër e ndikimit të kufizuar të Johnson me Shtëpinë e Bardhë.

Duke folur pas takimit, Johnson pranoi se ishte e pamundur që Biden të bindej për të zgjatur rolin e trupave amerikane përtej afatit të tyre të përcaktuar më 31 gusht, duke pasur parasysh përparësitë e tij politike të brendshme dhe këmbënguljen e talebanëve se trupat e huaja duhet të largohen deri atëherë.

Ai tha se Britania e Madhe deri më tani kishte evakuuar 9 mijë njerëz në 57 fluturime nga Kabuli, përfshirë 2 mijë në 24 orë.

Agjencitë e ndihmës kanë frikë se afganët kanë të drejtë për zhvendosje në sajë të lidhjeve me Mbretërinë e Bashkuar – të tilla si përkthyes dhe stafi i ambasadës – janë në rrezik të mbeten prapa.

Së bashku me një listë të udhëheqësve të shoqërisë civile dhe ish-zyrtarëve qeveritarë të përpiluar nga Zyra e Jashtme.

Autoritetet në Francë, Gjermani dhe Itali ishin bashkuar me Mbretërinë e Bashkuar në kërkimin e një zgjatjeje të afatit përtej 31 gushtit.

Pas takimit të G7-ës, kryeministri kanadez, Justin Trudeau, tha se forcat e vendit të tij do të qëndrojnë sipas nevojës.

Johnson tha se “kushti numër një” për angazhimin me talebanët do të ishte i garantuar kalim i sigurt për njerëzit që donin të largoheshin nga vendi deri në fund të gushtit dhe më gjerë – por kjo u shfaq më shumë bazuar në shpresën sesa fuqinë.

Në një konferencë shtypi herët të martën, zëdhënësi i talebanëve, Zabihullah Mujahid, tha se nuk do të pajtohej me fluturimet e evakuimit pas 31 gushtit dhe u tha shtetasve afganë të ndalonin shkuarjen në aeroport. “Ekspertë të tillë si inxhinierë po dëboheshin”, tha Mujahid, duke shtuar se, “ne u kërkojmë atyre të ndalojnë këtë proces”.

Një komunikatë e përbashkët e G7-ës tha se programi i evakuimit ishte “përparësia e menjëhershme” dhe udhëheqësit shprehën “shqetësimin tonë të madh për situatën në Afganistan dhe bënë thirrje për qetësi e përmbajtje për të siguruar sigurinë e qytetarëve afganë dhe ndërkombëtarë të pambrojtur, dhe parandalimin e një kriza humanitare”.

Nga ana tjetër, vendet e Bashkimit Evropian njoftuan se do të ngrinin 1 miliard euro ndihmë për zhvillimin e Afganistanit gjatë shtatë viteve të ardhshme.

Ndërsa Brukseli kërkoi të përdorte ndikimin e tij financiar për të siguruar garanci mbi trajtimin e grave dhe grupeve të pakicave.

Sjellja e regjimit taleban në ditët në vijim, veçanërisht rreth mbajtjes së kalimit të lirë për zyrtarët e BE-së, stafin afgan dhe refugjatët politikë, u theksua gjithashtu nga Charles Michel, presidenti i Këshillit Evropian, si një kusht i mbështetjes financiare.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se vendet anëtare të BE-së do të marrin ndihmë financiare nëse “rriten” për të marrë refugjatë.

Ditët e fundit ka pasur një përgjigje të përzier nga qeveritë e BE-së për këtë çështje. Qeveritë e krahut të djathtë në Hungari dhe Austri kanë thënë se nuk do të pranojnë asnjë refugjat, por Spanja është ofruar si një qendër për të pranuar afganët që kanë punuar me fuqitë perëndimore.

Thirrjeve u është bashkuar edhe Rusia. Me katër avionë, ajo do të marrë mbi 500 persona nga Rusia apo vendet fqinje të ish-Bashkimit Sovietik.

Puna vijon edhe për evakuimin e afganëve drejt Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut. Mirëpo, ende duket e vështirë ardhja e tyre në Ballkan.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.