Nga Mbretëria e Bashkuar në Mbretërinë e “Pabashkuar”

Mbretëria e Bashkuar nuk lindi nga lavdia. Pushtimi anglez i Irlandës, në shekullin XVII, qe brutal, i motivuar nga frika e pushtimit dhe i lehtësuar nga epërsia e ushtrisë së Cromwell-it.

Pushtimi anglez i Skocisë në shekullin XVIII ishte pragmatik. Ai lindi nga falimentimi skocez, pas një investimi fatkeq amerikan dhe shqetësimeve angleze për Francën.

Por bashkimi që pasoi, ishte më shumë se shuma e pjesëve të tij. Ajo i dha jetë një revolucioni intelektual dhe shkencor, përqendruar në Edinburg, si dhe Londër.

Një revolucion industrial, i cili u rrit nga kjo, duke pasuruar Glasgow-in, Manchester-in dhe Liverpool-in, një perandori e ndërtuar po aq nga skocezët sa anglezët dhe një fuqi ushtarake, e cila ndihmoi në shpëtimin e botës nga fashizmi.

Ky bashkim tani është më i dobët se në çdo pikë të historisë. Shkaqet janë të shumta, por Brexit është më e rëndësishmja.

Liderët politikë në Londër, Edinburg dhe Belfast kanë vënë vendin e tyre në rrezik, nga mënyra sesi e kanë menaxhuar largimin e Britanisë nga Bashkimi Evropian.

Boris Johnson e vendosi partinë mbi vendin dhe, rrjedhimisht, u pasua nga një Brexit i vështirë. Skocezët kurrë nuk kanë dashur të largohen nga BE-ja, duke kërkuar një të ardhme jashtë Britanisë së Madhe.

Në vitin e kaluar, sondazhet e opinionit publik kanë kaluar nga një shumicë e vogël që mbështeste unionin, në një shumicë të vogël që mbështeste largimin.

Nicola Sturgeon, ministrja e parë e Skocisë dhe udhëheqësja e Partisë Kombëtare Skoceze, e ka bërë atë me vendosmëri, duke shfrytëzuar mospëlqimin e skocezëve për zgjidhjen e Brexit.

Arlene Foster, ministrja e parë e Irlandës së Veriut dhe kreu i Partisë Demokratike Unionist (DUP), veproi keqazi, duke refuzuar Brexit-in më të butë të propozuar nga Theresa May, paraardhësja e Johnson.

As Brukseli, as Dublini dhe as Londra nuk ishin të përgatitur për të krijuar një kufi të fortë në ishullin e Irlandës. Kjo ndihmon për të shpjeguar një javë trazirash më parë këtë muaj.

Pakënaqësitë shtohen dhe ndërsa afrohet 100-vjetori i pavarësisë irlandeze, ribashkimi nuk është dukur kurrë më larg.

Nëse skocezët, irlandezët e veriut apo edhe uellsianët zgjedhin të ndjekin mënyrën e tyre, ata duhet të lejohen ta bëjnë këtë, por vetëm një herë që të jetë i qartë vullneti i tyre i vendosur.

Prishja e një konfederate nuk mund të bëhet kurrë lehtësisht, sepse është një proces i dhimbshëm politikisht, ekonomikisht dhe emocionalisht.

Pyesni indianët, pakistanezët dhe serbët, kroatët dhe ish-shtetasit e tjerë të Jugosllavisë. Pak ndarje ndodhin në mënyrë paqësore dhe të lehtë si ajo e Çekosllovakisë.

Kur nuk grinden për çështjen kushtetuese, pjesët përbërëse të Britanisë së Madhe punojnë së bashku mirë.

Anglia, Skocia, Uellsi dhe Irlanda e Veriut zhvilluan bllokime të ndara Covid-19, të rregulluara me normat dhe ndjeshmëritë lokale. Vaksinat drejtoheshin në shkallë vendi.

Mbijetesa e Britanisë së Madhe, gjithashtu, ka rëndësi më të gjerë.

Edhe pse rekordi i tij historik nuk është aspak i padukshëm, ai është në anën e demokracisë, të drejtave të njeriut dhe transparencës në një botë të keqe.

Pa dyshim që pjesët përbërëse të saj do të përqafonin vlera të ngjashme, por kur Anglia ose Skocia e pavarur vendosen në mbrojtje të Hong Kongut, ato do të injorohen lehtësisht veçanërisht, nëse ata humbin vendin e tyre të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Fakti që mbijetesa e unionit është tani në duart e pabesueshme të Johnson-it nuk do të sjellë asnjë ngushëllim për askënd që shpreson se do të ketë një të ardhme.

Megjithatë, ai është mjaft i shqetësuar për të krijuar një “njësi sindikale” brenda Downing Street dhe ta vendosë atë nën Michael Gove, një nga kolegët e tij më të zgjuar dhe ministri i vetëm jo-anglez i profilit të lartë të qeverisë.

Disa nga vendimet që po merr Johnson janë të ndjeshme. Ai ka të drejtë të këmbëngulë se tani nuk është koha për një tjetër referendum skocez.

I fundit, vetëm shtatë vjet më parë, u reklamua si një mundësi një herë në një brez. E vërteta është e vërtetë, që rrethanat e Britanisë kanë ndryshuar që atëherë, por Brexit është më e fundit dhe mendimi për të nuk ka pasur një shans të zgjidhet.

Përshtatur nga The Economist për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.