Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres arriti të bindë më në fund Asamblenë e Përgjithshme që të miratojë “Paktin për të Ardhmen”, i cili shpresojmë se do të vendosë parime të reja të përbashkëta për të rikthyer njëfarë stabiliteti në botën e trazuar në të cilën jetojmë.

Megjithatë, ishte një betejë deri në momentin e fundit dhe opozita e pakapërcyeshme e rreth njëzet vendeve anëtare tregoi se si lindi një koalicion autokracish, në kundërshtim me konsensusin demokratik dhe liberal që doli pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, i vendosur për ta penguar atë, nëse jo në fakt që ta shkatërrojnë.

Përballë krizave të shumta të planetit, nga luftërat në urgjencën klimatike, te varfëria, epidemitë, moszhvillimi, shkeljet e të drejtave të njeriut, premtimet dhe kërcënimet e teknologjive të reja si inteligjenca artificiale, Guterres thirri “Samitin e së Ardhmes” për të shkruar një hartë të re të përbashkët, me qëllim adresimin dhe zgjidhjen e tyre.

Atyre që e pyetën se për çfarë shërbente, duke pasur parasysh deklaratat e mëparshme të shpërfillura, ai u përgjigj: “Është shumë e thjeshtë. Deklaratat e mëparshme të jashtëzakonshme dhe të rëndësishme kishin të bënin me sfidat e shekullit të njëzet e një. Në vend të kësaj, kjo ka të bëjë me mënyrën se si të trajtohen ato në terma konkretë, duke përshtatur qeverisjen”.

Prandaj ai negocioi dhe shkroi tre dokumente: “Paktin për të Ardhmen”, “Kompaktin Global Dixhital” dhe “Deklarata për Gjeneratat e Ardhshme”.

E para përmban 56 veprime praktike që vendet anëtare marrin përsipër të ndërmarrin, për promovimin dhe ruajtjen e paqes, mbrojtjen e civilëve, zhdukjen e varfërisë, luftën kundër ndryshimeve klimatike, barazinë gjinore, forcimin e sistemit shumëpalësh, por edhe reformën e institucioneve financiare ndërkombëtare dhe Këshillin e Sigurimit, si dhe qeverisjen e inteligjencës artificiale.

Skeptikët do të pyesin veten se për çfarë shërbejnë ato, por mjafton të shikojmë rezistencën e ashpër të udhëhequr nga vendet autokratike për të kuptuar se në realitet aplikimi bardhë e zi i këtyre angazhimeve ka ende rëndësi, sepse ka një ndikim në sjellje, ose të paktën në detyrimet e njohura.

Rusia, për shembull, kundërshtoi mbi 25 paragrafë, duke filluar me “zgjidhjen e mosmarrëveshjeve tona në mënyrë paqësore, duke u përmbajtur nga kërcënimi ose përdorimi i forcës, ose aktet e agresionit, duke respektuar sovranitetin dhe integritetin territorial të njëri-tjetrit dhe duke konfirmuar parimet e pavarësisë dhe vetë-vendosmërinë, si dhe forcimin e detyrimit për t’u përgjigjur për veprimet e dikujt për t’i dhënë fund pandëshkueshmërisë”.

Imagjinoni se si do ta kishte marrë Putin-i pas pushtimit të Ukrainës dhe aktakuzës nga Gjykata Ndërkombëtare Penale.

Por mospajtimi nuk u ndal me kaq.

Të tjerë, si Bjellorusia, Eritrea, Irani, Nikaragua, Siria dhe Venezuela kundërshtuan gjuhën për të drejtat e njeriut, barazinë gjinore dhe partneritetin e OKB-së me shoqërinë civile.

Pakistani ka animuar “Grupin me mendje të ngjashme”, me këto vende plus Kubën dhe Kinën, duke kundërshtuar pesë paragrafë për të forcuar rolin e OKB-së në përgjigjen ndaj goditjeve të tilla si pandemitë dhe fatkeqësitë natyrore.

Arabia Saudite ka kundërshtuar alarmin për dëmet e shkaktuara nga energjia fosile.

Teksti u rishkrua të paktën pesë herë dhe rezistenca mbeti aq e fortë sa dje në mëngjes, pak para fjalimit të Guterres në Kuvend, zëdhënësi i tij Stéphane Dujarric u detyrua të shtyjë publikimin e paraparjes, “për shkak të rrjedhshmërisë së situatës”.

Në fakt, Rusia kishte paraqitur një amendament për të minuar tekstin.

Për të kapërcyer pengesën, u shpik një marifet diplomatik, pra një mocion për të mos shqyrtuar amendamentin, i cili u miratua me 143 vota pro, 7 kundër dhe 15 abstenime.

Ata që thanë jo ishin Bjellorusia, Koreja e Veriut, Irani, Nikaragua, Rusia, Sudani, Siria, ndërsa Kina abstenoi.

Prandaj kuptimi është i qartë: duhet të kemi parasysh faktin se konsensusi i lindur pas Luftës së Dytë Botërore ka përfunduar.

Tani ka një koalicion shtetesh autokratike, jo domosdoshmërisht përfaqësuese të të gjithë “Jugut Global”, i cili nuk e dëshiron rendin global të bazuar në rregulla të përbashkëta dhe synon ta prishë atë.

OKB-ja bëhet pasqyra e këtyre tensioneve, sepse ato janë reale dhe këtë herë ka arritur të ndërmjetësojë për një zgjidhje. Megjithatë, kjo është sfida afatgjatë, e cila do të përsëritet gjithmonë dhe për çdo gjë dhe do të jetë e pamundur të mos mbajmë një pozicion.

Marrë dhe përshtatur nga la Repubblica për Albanian Post