Lehtësimi përshkon Teheranin pas sulmit të kufizuar izraelit

Pasi Irani hodhi një breshëri dronësh dhe raketash drejt Izraelit një javë më parë, 70-vjeçarja Hengameh hoqi pasqyrat nga muret e saj dhe u kërkoi anëtarëve të familjes të qëndronin larg dritareve nga frika e sulmeve hakmarrëse.

Banorja e Teheranit, e cila jetoi luftën e viteve 1980 të vendit të saj me Irakun, tha: “Më përndjekin mendimet për të ngecur në një ndërtesë të lartë apartamentesh pa ujë, energji elektrike ose ushqim, nëse Izraeli sulmon”.

Por pas hakmarrjes së kufizuar të Izraelit të premten, Hengameh është qetësuar.

“Çfarë lehtësimi që gjithçka përfundoi në këtë mënyrë. E gjitha ndoshta kishte për qëllim të trembte njerëzit”, tha ajo.

Shpërthimet pranë qytetit qendror të Isfahanit erdhën pas një breshërie iraniane prej më shumë se 300 dronësh dhe raketash fundjavën e kaluar, e cila nga ana e saj pasoi një sulm ndaj konsullatës së Republikës Islamike në Siri, për të cilën fajësohet Izraeli, në fillim të këtij muaji që vrau shtatë oficerë të Gardës Revolucionare.

Shkëmbimi ka sjellë në shesh një luftë të fshehtë prej dekadash dhe ka bërë që rrugët e mbushura me njerëz, kafenetë, dyqanet ushqimore dhe metrotë e kryeqytetit iranian të mbushen me një bisedë ankthioze nëse mund të pasojë një konflikt në shkallë të gjerë.

Mohammad, 30 vjeç, një videograf dhe mbështetës i zjarrtë i Republikës Islamike, tha për sulmin e së premtes së Izraelit: “Sulmi mbart shenjën e sulmeve të ngjashme sabotuese që kemi parë në të kaluarën. Lufta kjo nuk mund të konsiderohet as një përgjigje.”

Me një ton ngazëllyes, ai shtoi: “Kjo nuk ishte asgjë. Shikoni të gjitha ato shaka që njerëzit po bëjnë [online].” Platformat e mediave sociale ishin plot humor dhe meme: “A e dini pse Izraeli sulmoi kaq vonë natën? Për shkak se kuadkopterët e tij kishin vështirësi në gjetjen e adresës në Isfahan”, thuhet në një postim në Instagram.

Në internet dhe madje edhe në lajmet e televizionit shtetëror, iranianët qarkulluan një postim në faqen e mediave sociale X nga ministri i sigurimit kombëtar të ekstremit të djathtë të Izraelit, Itamar Ben-Gvir, i cili të premten komentoi sulmin më të fundit të vendit të tij ndaj armikut të tij kryesor me fjalën e vetme: ” I dobët”.

Taghi Azad Armaki, një sociolog iranian, tha se konflikti po ekspozonte një hendek brezash. Hija e pushtimit shkatërrues të Iranit nga Iraku në vitin 1980, dhe tetë vjet lufte që pasuan, është varur mbi udhëheqjen e Iranit që atëherë, si dhe mbi iranianët aq të vjetër sa të kujtojnë atë kohë.

“Brezi i vjetër e njeh luftën përmes forcës së saj shkatërruese”, tha Azad Armaki.

“Për brezin e ri me një sfond të ndryshëm sociokulturor, lufta nuk është gjë tjetër veçse një fantazi që ata kanë përjetuar përmes lojërave kompjuterike”. Ai argumentoi se konflikti në zhvillim ishte në thelb “një konfrontim politik”. Një lloj lufte që po bëhet përmes mediave, sesa në jetën reale”.

Pas dekadash konflikti ndërmjet grupeve militante të mbështetura nga Irani në rajon dhe forcave amerikane dhe izraelite, shkëmbimet e fundit ngritën frikën e një lufte rajonale në sfondin e konfliktit gjashtëmujor midis Izraelit dhe Hamasit në Rripin e Gazës. Sulmet e orkestruara me kujdes kanë vënë në dukje aktivitetin intensiv diplomatik duke u përpjekur të parandalojnë që konflikti të përshkallëzohet jashtë kontrollit.

Pas sulmit të fundit nga Izraeli pranë Isfahanit, besimi i iranianëve po rritej. Disa orë më pas, pamjet qarkulluan në internet të turmave në brigjet e lumit Zayandeh, një vend i njohur pikniku në Isfahan, duke kënduar një këngë patriotike. Televizioni shtetëror intervistoi banorët vendas në Isfahan, të cilët me shaka e quajtën grevën “fishekzjarre”.

Qeveria e Iranit tha pak për temën e sulmeve, një heshtje relative e parë nga disa shikues si një dëshirë për të zbutur tensionet. Dy komandantë të lartë të ushtrisë e vlerësuan sulmin e fundit të Izraelit si një incident të vogël, duke thënë se mbrojtja ajrore e vendit ishte në gjendje gatishmërie dhe kishte reaguar shpejt për të shkatërruar objektet “të dyshimta” ajrore.

Presidenti Ebrahim Raisi nuk e përmendi sulmin e fundit izraelit në një fjalim televiziv të premten, por ai vlerësoi sulmin e Iranit ndaj Izraelit javën e kaluar për grumbullimin e njerëzve të prirjeve të ndryshme politike rreth flamurit.

Naeem, 28 vjeç, një udhërrëfyes turistik, tha se breshëria e Iranit kishte qenë një veprim i mençur. “Pa sulmin, mundësia e shpërthimit të një lufte do të kishte qenë më e madhe. Izraeli shkeli sovranitetin tonë dhe e meritoi goditjen”.

Megjithatë, në të njëjtën kohë ai evokoi njohuri më të thella pakënaqësi, duke krahasuar forcën e sulmit të Iranit ndaj Izraelit me atë që ai e karakterizoi si rrëmujë të brendshme.

Që atëherë kur presidenti amerikan Donald Trump në vitin 2018 braktisi marrëveshjen bërthamore që Irani nënshkroi me fuqitë botërore dhe vendosi sanksione gjymtuese, vendi ka duruar stres të thellë ekonomik. Inflacioni i pazbutur dhe dobësimi i monedhës kombëtare janë në ballë të shqetësimeve të shumë iranianëve dhe kanë kontribuar në valët e mospajtimit.

Naeem tha: “Fatmirësisht në fushën ushtarake, ne jemi mjaft të fuqishëm për të shkatërruar pathyeshmërinë e armikut. Por pse nuk mund të arrijmë të njëjtën gjë, të themi, në industrinë e makinave apo mjekësinë? Ky sistem ka dështuar të trajtojë të gjitha problemet, nga vështirësitë ekonomike, te korrupsioni masiv, te [një] ikje e pandalshme e trurit, ndërkohë që individë shumë të pakualifikuar po zënë zyra të mëdha”.

Billbordet dhe pankartat propagandistike të qeverisë në Teheran gjatë javës së kaluar kanë shfaqur tema që variojnë nga aftësitë raketore të Iranit deri te fragmente nga media amerikane si “ABC News: Pesë raketa balistike goditën bazën ajrore Nevatim” dhe “NYT: Sulmet e Iranit ndaj Izraelit hapin një kapitull të ri për rivalët e vjetër”.

Megjithatë, autoritetet gjithashtu tradhtuan njëfarë pasigurie. Në ditën e breshërisë së raketave të Iranit drejt Izraelit, forcat e policisë që zbatuan mbajtjen e detyrueshme të shamisë për gratë u rishfaqën papritur në Teheran pas një mungese prej më shumë se një viti. Disa e panë zbatimin e rregullave të hixhabit thjesht si një mjet për të justifikuar praninë e dukshme të forcave që patrullojnë rrugët.

“Ky ishte thjesht një pretekst për të vendosur forca shtesë të sigurisë dhe policisë në rrugë përpara sulmit për të siguruar stabilitetin e brendshëm”, tha një analist.

Nina, një muzikante 38-vjeçare, tha për qeverinë iraniane: “E gjithë kjo që dinë këta djem është se si ta tërheqin vendin në konflikte. Ky ishte një gabim i keq. . . Ekonomia është në gjendje të keqe. Jemi nën sanksione. Ambienti është i sëmurë. Ndotja po na vret. Dhe kështu po i trajtojnë gratë në rrugë. Hyrja në një luftë është gjëja e fundit që na duhet tani”.

Përpara sulmit të fundit izraelit ndaj Iranit, disa kërcënime të ardhura nga Teherani lanë të kuptohet për mundësinë e prodhimit të armëve bërthamore. Irani është përballur me sanksione perëndimore për programin e tij bërthamor dhe në vitet e fundit ka pasuruar uranium afër nivelit të armëve, megjithëse thotë se programi është thjesht civil.

Të mërkurën, një figurë e lartë në Gardën Revolucionare paralajmëroi Izraelin se Irani ka të ngjarë të rishikojë qëndrimin e tij bërthamor nëse objektet e tij atomike kërcënohen.

Muhamedi, videografuesi, ishte skeptik se armët bërthamore do të ndihmonin republikën islamike, megjithatë. “Ju mund të jeni në gjendje ta përdorni atë si levë për të shmangur kërcënimet nëse jeni në qoshe,” tha ai. “Por kjo nuk e mban luftën larg. Në llojin e parandalimit që Irani po ndërton tani, nuk ka nevojë për një bombë bërthamore.”

Azad Armaki, sociologu, tha se ata që përshëndesin sulmin e Iranit ndaj Izraelit dhe ata që brohorasin kundër hyrjes së vendit në luftë, ndajnë një shqetësim të ngjashëm.

“Mesazhi i tyre është i njëjtë: Irani duhet të mbrohet”, tha ai.

“Kjo përballje ushtarake ka ringjallur një përkushtim kolektiv ndaj historisë, atdheut dhe identitetit të kombit. . . Nuk ka të bëjë më me kombin apo qytetërimin më të madh islamik, por ka të bëjë me dashurinë për Iranin”.

Marrë nga Financial Times, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.