Porti i fjetur grek u bë qendra e armëve nga SHBA-të

Një pikë e ‘vështirë’ gjeopolitike.

Një skelë betoni në një qytet të vogël bregdetar, i përdorur disa vite më parë dhe i zënë vetëm nga pulëbardha të detit shumicën e kohës.

Por porti i përgjumur i Aleksandoupolit në Greqinë verilindore ka marrë një rol qendror në rritjen e pranisë ushtarake të SHBA-ve në Evropën Lindore.

Nga aty Pentagoni transporton arsenale të mëdha në atë që e përshkruan si përpjekje për të frenuar agresionin rus.

Kjo rrjedhë ka zemëruar jo vetëm Rusinë, por edhe Turqinë fqinje, duke nënvizuar se si lufta në Ukrainë po riformulon marrëdhëniet ekonomike dhe diplomatike të Evropës.

Turqia dhe Greqia janë të dyja anëtarë të NATO-s, por ka një armiqësi të gjatë mes tyre, duke përfshirë konfliktin mbi Qipron dhe mosmarrëveshjet territoriale në Mesdhe.

Ankaraja e sheh si marrëdhënien midis Athinës dhe Washingtonit si një kërcënim të mundshëm.

Rritja e aktivitetit ushtarak është mirëpritur nga qeveria e Greqisë, shumica e fqinjëve të saj ballkanikë dhe banorëve lokalë, të cilët shpresojnë se amerikanët do të stimulojnë ekonominë rajonale dhe do të ofrojnë siguri në mes të tensioneve në rritje rajonale.

Rritja e aksioneve strategjike është shitja e afërt e portit të Aleksandoupolit.

Katër grupe kompanish po konkurrojnë për të blerë askionet– dy përfshijnë firma amerikane, të mbështetura nga Washingtoni dhe dy kanë lidhje me Rusinë.

Operacionet ushtarake të SHBA-ve në Greqi janë zgjeruar shumë që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt, dhe zyrtarë të lartë nga Moska dhe Ankaraja e kanë quajtur atë një kërcënim për sigurinë kombëtare.

“Kundër kujt u vendosën?”, tha presidenti Recep Tayyip Erdogan tha në qershor, duke iu referuar pikave ushtarake të SHBA-së në Greqi.

“Përgjigja që ata japin është ‘kundër Rusisë’. Ne nuk e blejmë atë”.

Ndërkohë që pjesa më e madhe e NATO-s ka mbajtur anën e prerë me Ukrainën, Erdogan – gjithmonë i gatshëm për të hartuar një drejtim tjetër – e ka pozicionuar Turqinë si ndërmjetëse.

Në maj, Ministria e Jashtme greke pretendoi se avionët luftarakë turq shkelën hapësirën ajrore të vendit mbi Aleksandropoli, vetëm 11 milje nga kufiri turk.

Incidenti nervozoi banorët vendas të shqetësuar me pretendimet e Turqisë ndaj pjesëve të Greqisë.

Ndërveprimi kompleks i interesave në Alexandroupoli nxjerr në pah se si lufta po e zhvendos fokusin strategjik të Evropës në rajonin e Detit të Zi.

Greqia dhe Rusia ndajnë lidhje të thella historike, ekonomike dhe kulturore të përqendruara në fenë e përbashkët të krishterë ortodokse.

Grekët janë ndër të paktët evropianë që duan të ruajnë lidhjet ekonomike me Rusinë, tregojnë sondazhet.

Por lufta në Ukrainë i ka tendosur keq këto lidhje.

Pushtimi i tokave të Ukrainës ka goditur një akord midis grekëve, shumë prej të cilëve shohin paralele midis retorikës perandorake të Presidentit Vladimir V. Putin dhe pretendimeve territoriale të Turqisë, paraardhësi i së cilës, Perandoria Osmane, sundoi Greqinë për shekuj me radhë.

Sasia e materialit luftarak të lëvizur nga Shtetet e Bashkuara përmes Aleksandoupolit u rrit gati 14 herë vitin e kaluar.

Zyrtarët amerikanë thonë se pajisjet janë të destinuara vetëm për njësitë ushtarake amerikane të stacionuara në Evropën Lindore dhe Veriore, jo për Ukrainën.

Zyrtarët lokalë thanë se shpresonin se përmirësimet ushtarake në port do të tërhiqnin investime në industri të tjera, duke e kthyer Aleksandoupolin në një qendër tregtare për Bullgarinë, Rumaninë dhe madje edhe Ukrainën e bllokuar.

Rëndësia strategjike në rritje e portit ka nxjerrë në pah lidhjet ruse të dy grupeve greke të biznesit që konkurrojnë për ta marrë atë.

Njëri grup udhëhiqet nga Ivan Savvidis, një oligark ruso-grek që ka shërbyer në Parlamentin rus dhe është ulur në një komitet për marrëdhëniet me jashtë që këshillon Putin.

Oferta e Savvidis mund të komplikohet nga pronësia e tij mbi portin e Selanikut, porti i dytë më i madh i Greqisë, i cili mund të jetë në kundërshtim me ligjet e konkurrencës.

Një tjetër ofertues, një filial i një konglomerati grek, Copelouzos Group, është më kompleks, duke theksuar ndryshimin e lidhjeve ekonomike të Greqisë.

Copelouzos është partneri lokal i kompanisë shtetërore ruse të gazit, Gazprom, dhe, në një sipërmarrje të përbashkët të quajtur Prometheus Gas, është furnizuesi i tretë më i madh i Greqisë i gazit natyror.

Copelouzos Group ndërtoi – dhe, deri në vitin 2016, operoi – aeroportin e Shën Petersburgut.

Marrë nga New York Times, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.