Euro 2020

Historiku i Evropianëve, EURO 1960


Ndryshe nga herët e tjera, në vit tek, jo çift, zhvillohet Evropiani për shtetet më të spikatura të Evropës.

Kompeticioni, i cili organizohet çdo katër vjet, pritet me padurim nga çdo shtet në kontinentin evropian.

I 16-ti në histori, EURO 2020, do të zhvillohet në 2021-n, i shtyrë për shkak të pandemisë Covid-19.

Shumë ndryshime gjeneratash, shumë fitues, shumë futbollist të mëdhenj, shumë dëshpërime e dështime, por mbi të gjitha plot emocione të përmbledhura në një kompeticion që gjithmonë  zhvillohet gjatë të nxehtit veror.

Zakonisht fillon në qershor dhe mbyllet në mes të korrikut, kur luhet finalja e madhe, e cila është në vëmendjen e të gjithë botës.

I 16-ti do të jetë, 15 herë më parë u zhvillua, duke sjellë 15 ngritje të ndryshme të trofeut në qiell.

Trofeu “Henry Delaunay” shkonte në duar të ndryshme, duke kurorëzuar kampionët e mëdhenj të Evropës.

Për herë të parë, një Evropian u zhvillua në vitin 1960.

Por si shkoi, kush e organizoi dhe kush e fitoi për herë të parë një EURO?

Ndryshe nga çfarë është tani, në vitin 1960 luheshin kualifikimet për të caktuar katër skuadrat gjysmëfinaliste, të cilat do të luftonin për trofeun.

16 skuadra merrnin pjesë, por formati ishte ndryshe.

Sipas një shorti “të çuditshëm”, u zgjodhën 15 skuadra, të cilat do të luanin ndeshje vajtje-ardhje, deri në caktimin e çerekfinalistëve.

Më pas, nga faza çerekfinale, do të dilnin katër skuadrat finaliste. Nga të cilat, njëra do të kishte të drejtën për të organizuar Evropianin.

Për të caktuar skuadrën e 16-të, Irlanda dhe Çekosllovakia u përballën me njëra-tjetrën.

Fitorja 2-0 në Irlandë nuk ishte e mjaftueshme për ishullorët, të cilët ndeshjen e kthimit e humbën me rezultat 4-0 dhe rezultat të përgjithshëm 4-2.

16 skuadrat pjesëmarrëse në kualifikime ishin:

Bashkimi Sovjetik, Hungaria, Franca, Greqia, Rumania, Turqia, Norvegjia, Austria, Jugosllavia, Bullgaria, Gjermania Perëndimorë, Portugalia, Polonia, Spanja, Danimarka dhe Çekosllovakia.

Nga këto shtete, dolën këto ndeshje çerekfinale:

Francë – Austri, rezultat i përgjithshëm 9-4.

Portugali – Jugosllavi, rezultat i përgjithshëm 3-6.

Rumani – Çekosllovaki, rezultat i përgjithshëm 0-5.

Bashkimi Sovjetik – Spanjë, të parët u kualifikuan për shkak se Spanja refuzoi të udhëtonte në Bashkimin Sovjetik.

Këto katër skuadra do të ishin edhe “finalistet” e EURO-s së parë.

Organizimin përsipër e mori Franca, duke u bërë shteti i parë që do të organizonte një Evropian.

Në EURO 1960 merrnin pjesë vetëm katër skuadra, edhe pse procesi deri në caktimin e tyre ishte interesant.

Më 6 korrik të vitit 1960, do të zhvilloheshin dy gjysmëfinalet e para të një Evropiani.

Në Marsielle, Çekosllovakia përballej me Bashkimin Sovjetik.

Në Paris, Franca priste Jugosllavinë.

Ndryshe nga kualifikimet, mjaftonte një ndeshje për të përcaktuar fituesin.

Bashkimi Sovjetik lehtësisht arriti finalen, duke fituar 3-0 përballë Çekosllovakisë.

Dy gola nga Ivanov në minutat 34 dhe 56, dhe një gol nga Ponedelnik në minutën e 66-të, drejtoi Bashkimin Sovjetik në finalen e EURO-s inauguruese.

Në gjysmëfinale ishte një festival i plotë nëntë golave.

Jugosllavia fitoi 5-4 ndaj vendasve francezë, në Parisin e bukur.

Galic u dhuroi epërsinë mysafirëve në minutën e 11-të, por, vetëm një minutë më vonë, Vincent barazoi shifrat.

Pak para mbylljes së pjesës së parë, Heutte dërgoi francezët në epërsi në pushimin mes pjesëve, duke shënuar për 2-1.

Golat në këtë ndeshje qenë shumë, por të gjitha ndodhën në një minutazh të shkurtër.

Në minutën 53, Wisniewski shënoi për 3-1. Pas vetëm 120 sekondash, Zanetic ngushtoi shifrat në 3-2, kurse në të 62’-ën, Heutte shënoi të dytin personal duke dyfishuar epërsinë e francezëve përsëri.

Kur u duk se Franca po drejtohej te finalja vendase, Jugosllavia ktheu gjithçka për katër minuta.

Në të 75’-ën, Knez shënoi për 4-3, kurse rezultatin në 4-5, e ktheu Jerkoviç, me dy gola për dy minuta, në të 78’-ën dhe 79’-ën.

Në këtë mënyrë u caktua finalja e parë e një Evropiani, që do të ishte:

Bashkimi Sovjetik – Jugosllavi.

Kurse, ndeshja për vendin e tretë ishte:

Çekosllovaki – Francë.

Franca e humbi edhe këtë ndeshje. Në Marseille, dy gola në pjesën e dytë nga Bubnik dhe Pavlovic u dhuruan fitoren 2-0 çekosllovakëve.

Të ftuar papritur si skuadra e 17-të, Çekosllovakia shkaktoi befasinë duke përfunduar e treta.

Koha për finalen e madhe.

Pak para fillimit të gjysmëfinaleve, u zyrtarizua formati “Golden Goal”.

Kjo do të thoshte se, nëse ndeshja përfundonte në barazim, skuadrat do të luanin një kohë shtesë prej 30 minutash.

Skuadra e parë, e cila arrinte të shënonte gol brenda atyre 30 minutave, shpallej fituese.

Nëse asnjëra skuadër nuk shënonte në kohën shtesë, ndeshja u drejtohej penalltive.

Jugosllavia arriti epërsinë me golin e Galic-it në minutën e 43-të, duke shkuar në pjesën e parë në  epërsi.

Metreveli barazoi menjëherë në fillim të pjesës së dytë.

Deri në fund, nuk ndryshoi asgjë dhe ndeshja iu drejtua kohës shtesë, dy herë nga 15 minuta.

Në minutën e 23-të të tyre, ose në të 113’-ën, Ponedelnik arriti të gjente “Golden Goal-in”.

Ai ishte heroi i Bashkimit Sovjetik, që u bë fituesja e parë e një Evropiani, duke mposhtur 2-1 Jugosllavinë.

10 korriku 1960 shënoi edhe trofeun e parë të ngritur në qiell, duke qenë fillimi i një historie, që si në këtë artikull, vazhdon të përjetohet e të tregohet, sot e kësaj dite.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com


Lajmet kryesore