Shërbimet e sigurisë në të gjithë Evropën janë në gatishmëri për një armë të re të mundshme të luftës së Rusisë – zjarrvënie dhe sabotim – pas një vale zjarresh dhe sulmesh misterioze në infrastrukturën në Baltik, Gjermani dhe Britani të Madhe.
Kur një zjarr shpërtheu në Ikea në Vilnius në Lituani këtë muaj, pakkush kaloi ndonjë vërejtje derisa kryeministri polak, Donald Tusk, sugjeroi se mund të kishte qenë vepër e një diversanti të huaj.
Hetuesit kanë pretenduar tashmë përfshirje të mundshme ruse në një sulm me zjarr në lindje të Londrës, një ferr që shkatërroi qendrën tregtare më të madhe në Poloni, një përpjekje sabotimi në Bavari në Gjermani dhe mbishkrime antisemitike në Paris.
Teksa nuk ka asnjë provë që ndonjë nga këto incidente në të gjithë kontinentin është i koordinuar, shërbimet e sigurisë besojnë se ato mund të jenë pjesë e një përpjekjeje sistematike të Moskës për të destabilizuar Perëndimin, i cili ka mbështetur Ukrainën.
Ata theksojnë se pas Luftës së Ftohtë, operacionet e huaja të inteligjencës përbëheshin nga spiunët, por në epokën e mediave sociale, vandalët mund të punësohen, duke lënë pak lidhje me sulmuesit e tjerë, pasi diversantët paguanin disa qindra euro ose në kriptomonedhë.
Është i tillë shqetësimi i shfaqur se këto sulme hibride mund të jenë vepër e Rusisë, saqë çështja u ngrit në një samit të ministrave të Jashtëm dhe të Mbrojtjes në Bruksel këtë javë me zyrtarë të sigurisë holandeze, estoneze dhe lituaneze që të gjithë paralajmëruan për dobësitë kombëtare.
Një ministër, i cili kërkoi të mos përmendet, ka thënë se ata ishin thellësisht të shqetësuar për “sabotazhin fizik, të organizuar, të financuar dhe të bërë nga përfaqësuesit rusë”.
Javën e kaluar, Tusk zbuloi se autoritetet polake kishin arrestuar nëntë persona në lidhje me aktet e sabotimit që dyshohet se janë kryer me urdhër të shërbimeve ruse.
Ai ka thënë se krimet dyshohet se përfshinin “rrahje, zjarrvënie dhe tentativë për zjarrvënie” me hetuesit që po shqyrtonin nëse Rusia ishte e përfshirë në zjarrin në një qendër tregtare në Varshavë, një pretendim që ambasada ruse e përshkroi si një teori konspirative.
Një zëdhënës i Ikea ka thënë se hetimet po vazhdonin për burimin e zjarrit në Lituani, por ishte ndër shembujt, së bashku me një tentativë për zjarrvënie në një fabrikë në Poloni, që Tusk përmendi në paralajmërimin e tij për ndërhyrje të mundshme të huaja.
Në prill, një britanik u akuzua për orkestrimin e një sulmi me zjarr në dy njësi të lidhura me një biznesmen ukrainas në një pronë industriale në Leyton, në lindje të Londrës, pasi dyshohet se ishte rekrutuar nga inteligjenca ruse.
Shërbimi i Prokurorisë së Kurorës pretendoi se ishte “i angazhuar në sjelljen që synonte bizneset që ishin të lidhura me Ukrainën në mënyrë që të përfitonte shteti rus”.
Ministri estonez i Mbrojtjes, Hanno Pevkur, ka thënë sakaq se vendi kishte qenë tashmë viktimë e sabotazhit rus.
“Ata kanë kryer operacione të ngjashme në Estoni. Ata punësuan 10 persona për të sulmuar makinën e ministrit të Brendshëm dhe makinën e një gazetari. Kjo është sjellje normale e Rusisë. Na vjen keq të themi, por duhet të kuptojmë se Rusia është gjithnjë e më agresive ndaj vendeve evropiane dhe gjithashtu vendeve të NATO-s”, ka shtuar ai.
Ai i referohet incidenteve në shkurt kur u thyen xhamat e makinave që i përkisnin ministrit të Brendshëm, Lauri Läänemets, dhe një gazetari.
Gjashtë persona u arrestuan menjëherë më pas, duke përfshirë shtetas rusë dhe shtetas të dyfishtë ruso-estonez.
Në Gjermani, ka gjithashtu dyshime për sulme të nxitura nga inteligjenca e huaj, përveç një vale sulmesh kibernetike në vitin 2023 nga një grup hakerash të lidhur me inteligjencën ruse.
Muajin e kaluar, dy shtetas gjermano-rusë u arrestuan me dyshimin se po planifikonin sulme sabotazhi, përfshirë në një bazë ushtarake në Bavari.
I dyshuari kryesor është akuzuar për planifikim të një shpërthimi, zjarrvënie dhe mbajtjen e kontakteve me inteligjencën ruse.
Sulmet ndërkaq i shtohen një fushate dezinformimi tashmë të përhapur.
Të mërkurën, disa shkolla rreth Athinës u evakuuan pas një mashtrimi për bombë. Policia gjurmoi një server rus dhe tha se marifeti kishte për qëllim “prishjen e rendit publik”.
Vendet e BE-së po i ndjekin këto ngjarje.
Qendra Kombëtare e Menaxhimit të Krizave të Lituanisë (NKVC) ka paralajmëruar bizneset, përfshirë qendrat tregtare dhe organizatat që mbështesin Ukrainën, të rrisin vigjilencën e tyre.
Koordinatori kombëtar holandez për sigurinë dhe kundër-terrorizmin paralajmëroi për rrezikun e operacioneve subversive në Holandë, duke përfshirë “spiunazhin dhe parapozicionimin për sabotim të infrastrukturës jetike”.
Në Bruksel, ministrja holandeze e Mbrojtjes, Kajsa Ollongren, ka thënë se Rusia “po përpiqet të frikësojë” vendet e NATO-s, duke i bërë vendet anëtare të BE-së të prekshme.
“Mendoj se kjo ka qenë një mënyrë që Rusia dhe gjithashtu Bashkimi Sovjetik kanë punuar gjatë historisë së fundit, me të vërtetë; në 75 vitet e NATO-s mendoj se e kemi parë shpesh”, ka shtuar.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, gjithashtu ka drejtuar gishtin nga Moska.
“Ne kemi parë disa arrestime në të gjithë aleancën dhe vende të ndryshme aleate të NATO-s të njerëzve që akuzohen për zjarrvënie ose sabotim. Sigurisht që këto janë procese ligjore në vazhdim”, ka thënë ai.
“Por ajo që mund të them është se ne kemi parë një rritje të aktivitetit të inteligjencës ruse në të gjithë aleancën. Prandaj ne kemi rritur vigjilencën”.
Marrë nga “The Guardian”, përshtatur për “Albanian Post”.
