Zelanda e Re mund t’i bashkohet komponentit jo-bërthamor të paktit Aukus

Qeveria e Zelandës së Re ka konfirmuar se po diskuton bashkimin me pjesën jo-bërthamore të aleancës Aukus të themeluar nga Australia, Britania e Madhe dhe SHBA.

“Na është ofruar mundësia për të folur nëse mundemi apo dëshirojmë të marrim pjesë në atë aspektin e dytë (jo bërthamor)”, tha Andrew Little, ministri i Mbrojtjes i Zelandës së Re.

“Unë kam treguar se do të jemi të gatshëm ta eksplorojmë atë”.

Kjo vjen një javë pasi Ministrja e Jashtme e Zelandës së Re, Nanaia Mahuta, takoi diplomatët e lartë kinezë, të cilët ngritën shqetësime për lidhjen ushtarake midis Australisë, Britanisë së Madhe dhe SHBA-ve, e cila është e përqendruar në Australinë që merr nëndetëse të marinës me energji bërthamore.

Një “shtyllë” e dytë e marrëveshjes me tre pjesë mbulon ndarjen e teknologjive të avancuara ushtarake, duke përfshirë llogaritjen kuantike dhe inteligjencën artificiale.

Zelandës së Re nuk i është ofruar mundësia për t’u bashkuar me shtyllën e parë dhe as nuk do ta pranonte, për shkak të pozicionit të saj anti-bërthamor. Little tha se çdo anëtarësim në Aukus “nuk mund të komprometonte detyrimet tona ligjore dhe angazhimin tonë moral për pa armë bërthamore”.

“Anëtarësimi në Aukus do të kishte të bënte me llojin e teknologjisë të nevojshme për të mbrojtur personelin e mbrojtjes”, tha ai.

Little u takua këtë muaj me Kurt Campbell, koordinatorin e sigurisë kombëtare të SHBA për rajonin Indo-Paqësor.

“Ata e pranuan qëndrimin tonë për këtë çështje. Ne nuk jemi pjesë e atyre marrëveshjeve”, tha Mahuta.

Zelanda e Re ka shqetësime të tjera në lidhje me Aukus, duke përfshirë se mund të rrezikojë traktatin e Rarotonga, i cili përcakton zona të mëdha të Paqësorit pa armë bërthamore.

“Shqetësimi ynë nuk është të shohim militarizimin e Paqësorit, që traktati i Rarotonga të mbështetet, dhe kjo është baza mbi të cilën janë marrë garancitë tona nga Australia në lidhje me ato marrëveshje”, tha Mahuta.

Kina është fuqishëm kundër Aukus-it, me zëdhënësin e ministrisë së Jashtme Wang Wenbin që përshkruan “shqetësimin e ashpër dhe kundërshtimin e fortë” të Kinës.

Nuk është e qartë nëse Kina ka të njëjtat shqetësime në lidhje me pjesët jo-bërthamore të Aukus.

Javën e kaluar, zëdhënësi i punëve të jashtme të opozitës së Zelandës së Re, Gerry Brownlee, ngriti shqetësimet e tij nëse Aukus mund ta bëjë më të vështirë për forcat Anzac që të veprojnë së bashku.

Të martën, ai u tërhoq nga komentet e tij, duke thënë se ai “me siguri nuk” po përpiqej të kritikonte marrëveshjen.

“Australia do të marrë vendime për Australinë”, tha Brownlee.

Zërat e huaj apo vendas kundër marrëveshjes nuk do të ishin një faktor në anëtarësimin e mundshëm.

“Ne si vend dhe liderët e ditës duhet të bëjmë një vlerësim për interesat tona më të mira afatgjata dhe atë që është një botë që ndryshon me shpejtësi dhe një rajon që ndryshon me shpejtësi”.

Ish-kryeministrja e Zelandës së Re, Helen Clark, ka thënë se nuk është në interesin e Zelandës së Re të lidhet me Aukus.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.