Vrasja e Shireen Abu Akleh: Gjurmimi i një plumbi nga një kolonë izraelite

Gazetarët pandehën se ishin të sigurt.

Disa blloqe më tutje, një përleshje me armë midis ushtarëve izraelitë dhe luftëtarëve palestinezë sapo kishte pushuar.

Duke shpresuar të intervistonte dëshmitarët, grupi i reporterëve u drejtua nga rruga drejt një kolone ushtarake izraelite.

Midis tyre ishte edhe Shireen Abu Akleh, një korrespondente veterane e televizionit palestinezo-amerikan Al Jazeera.

Papritur, gjashtë plumba fluturuan drejt tyre dhe ata vrapuan për t’u mbrojtur. Ebu Akleh u fsheh pranë një peme.

U dëgjuan edhe shtatë të shtëna të tjera.

“A është plagosur ndonjë?”, bërtiti Saleem Awad, një kalimtari i rastit, përpara se të shihte gazetaren Abu Akleh të rrëzuar me fytyrë përtokë.

“Shireen! Shirin!” bërtiti ai, duke njohur gazetaren e njohur.

Zyrtarët palestinezë thanë se Abu Akleh u vra qëllimisht herët më 11 maj në qytetin Jenin të Bregut Perëndimor nga një ushtar izraelit.

Nga ana tjetër, zyrtarët izraelitë thanë se një ushtar mund ta kishte qëlluar gabimisht, por gjithashtu sugjeruan se ajo mund të ishte vrarë nga një person i armatosur palestinez.

Hetimi paraprak i ushtrisë izraelite arriti në përfundimin se “nuk ishte e mundur të përcaktohej pa mëdyshje burimi i të shtënave”.

Një hetim njëmujor nga gazeta The New York Times zbuloi se plumbi, që vrau zonjën Abu Akleh, ishte qëlluar nga vendndodhja e përafërt e kolonës ushtarake izraelite, me shumë gjasa nga një ushtar i një njësie elitare.

Provat e shqyrtuara nga The Times treguan se nuk kishte palestinezë të armatosur pranë saj kur ajo u qëllua.

Gazeta kundërshtoi pretendimet izraelite se, nëse një ushtar e kishte vrarë gabimisht, ishte për shkak se ai kishte qëlluar mbi një palestinez të armatosur.

Hetimi i Times tregoi gjithashtu se 16 të shtëna u qëlluan nga vendndodhja e kolonës izraelite, në krahasim me pretendimet izraelite se ushtari kishte qëlluar pesë plumba në drejtim të gazetarëve.

The Times nuk gjeti asnjë provë se personi që qëlloi e njohu zonjën Abu Akleh dhe e kishte vënë në shënjestër atë personalisht.

The Times nuk ishte në gjendje të përcaktonte nëse vrasësi pa që ajo dhe kolegët e saj kishin veshur jelekë mbrojtës me fjalën Press (Shtypi AP).

05:00, 11 maj

Korrespondentja palestinezo-amerikane për Al Jazeera, Abu Akleh, 51 vjeçe, ishte një emër i njohur në Lindjen e Mesme.

Ajo kishte raportuar për konfliktin izraelito-palestinez dhe pushtimin e Bregut Perëndimor nga Izraeli për më shumë se dy dekada. Tani, ajo ishte viktima e fundit.

Vrasja e saj tërhoqi zemërim global dhe për palestinezët ajo mishëroi rreziqet dhe zhgënjimet e të jetuarit nën pushtimin ushtarak izraelit.

Vdekjet e palestinezëve rrallë tërheqin vëmendjen ndërkombëtare dhe ushtarët e akuzuar për krime kundër palestinezëve në Bregun Perëndimor rrallë dënohen.

Abu Akleh kishte shkuar në Jenin atë ditë për të mbuluar sulmet e vazhdueshme ushtarake të Izraelit në qytet.

Në javët para asaj dite, një valë sulmesh palestineze kishte vrarë 19 izraelitë dhe të huaj, dhe disa nga sulmuesit kishin ardhur nga rajoni i Jeninit.

Si kundërpërgjigje, ushtria izraelite nisi një seri bastisjesh në Jenin, të cilat u shoqëruan me të arrestime dhe përplasje me armë.

Ndërsa dielli po lindte më 11 maj, një tjetër bastisje po fillonte.

Rreth orës 5 të mëngjesit, një banore e Jeninit, Fatima al-Hosari, pa raportime në mediat sociale se një bastisje ushtarake ishte duke u zhvilluar dhe kishte frikë se ushtria do të vinte për dy nga djemtë e saj.

Një djalë i tretë ishte vrarë në një përleshje me armë gjatë një sulmi izraelit në Jenin në mars.

Tani dy të tjerët ishin në kërkim nga ushtria, të akuzuar për veprimtari luftarake.

Ndërsa ushtarët izraelitë u mbyllën në shtëpinë e tyre – në një lagje të dendur të populluar kryesisht nga pasardhësit e palestinezëve që u larguan ose u dëbuan nga shtëpitë e tyre gjatë luftës së vitit 1948 që rrethoi krijimin e Izraelit – al-Hosari zgjoi djemtë e saj dhe u tha të iknin.

Disa çaste më vonë, ushtarët izraelitë arritën në derën e tyre, duke e hapur atë me eksploziv dhe duke mësyrë shtëpinë, sipas anëtarëve të familjes.

Ushtarët kërkuan të dinin vendndodhjen e vëllezërve, por prindërit e tyre nuk pranuan t’u tregonin.

Ushtarët, më pas, hynë në një ndërtesë ngjitur ku dyshuan se vëllezërit mund të fshiheshin.

Ata u futën me forcë brenda, deri në katin e dytë, thanë familjarët.

Dhe nga një dritare në katin e dytë, ata shkëmbyen zjarr me persona të armatosur palestinezë në jug të tyre.

Tre milje në veri, një kolonë prej pesë automjetesh ushtarake izraelite po hynte në Bregun Perëndimor, të udhëhequr nga një automjet i blinduar izraelit MDT David.

Ora 5:45 e mëngjesit

Rreth orës 5:45 të mëngjesit, Abu Akleh u zgjua në hotelin e saj në periferi të Jeninit nga një telefonatë prej Ali Samoudi, 54 vjeç, një producent prej i Al Jazeera, i cili e nxiti atë të shkonte në skenën e bastisjes sa më shpejt të ishte e mundur.

Ajo takoi tre kolegë të Al Jazeera në parkingun e hotelit, veshën jelek antiplumb të shënuar me shkronja të mëdha “PRESS” dhe më pas u nisën me makinë në skaj të lagjes së al-Hosaris.

Samoudi ishte tashmë atje së bashku me dy gazetarë të pavarur, Mujahed Saadi, 35 vjeç dhe Shatha Hanaysha, 29 vjeçe.

Ndërsa gazetarët u mblodhën, karvani izraelit, i dërguar për të nxjerrë ushtarët e përfshirë në bastisje, mbërriti në një rrugë aty pranë, New Camp Street.

Bastisja ushtarake dukej se po mbyllej dhe gazetarët donin të ecnin nëpër New Camp Street, për të kaluar kolonën, drejt shtëpisë së al-Hosaris, thanë gazetarët e mbijetuar.

Por ata pritën disa minuta në krye të rrugës New Camp, për të vëzhguar reagimin e ushtarëve përpara se t’i afroheshin kolonës.

Nëse ushtarët do të donin që ata të mbanin distancën, thanë gazetarët, ata do të përdornin një lloj paralajmërimi, ndoshta disa të shtëna në ajër.

6:24 paradite

Awad, 27 vjeç, kishte ndjekur bastisjen në mediat sociale dhe doli jashtë për ta parë vetë.

Në orën 6:24 të mëngjesit ai filloi transmetimin e drejtpërdrejtë të videos në TikTok.

Atmosfera ishte relativisht e qetë, tregon videoja e Awad.

Abu Akleh dhe kolegët e saj u nisën nga rruga e New Camp drejt shtëpisë së al-Hosari, ku të shtënat e armëve ishin zbehur.

Ishte ora 6:31 e mëngjesit, dy minuta nga të shtënat e fundit.

6:31 paradite

Të shtënat filluan përsëri disa sekonda më vonë – një shpërthim prej gjashtë të shtënash u dëgjua në videon e Awad.

“Ata po qëllojnë mbi ne”, bërtiti Samoudi. Ai u kthye, dhe ndjeu se një plumb ia shpoi jelekun mbrojtës dhe ia kapi shpatullën e majtë.

“Ali është goditur, Aliu është goditur!”, bërtiti Abu Akleh, kujton Samudi. Ishte hera e fundit që do të dëgjonte zërin e saj.

Saadi, një nga gazetarët e pavarur, u hodh në një ndërtesë të papërfunduar. Tjetra, Hanaysha, u mbulua pranë një muri.

Abu Akleh u përkul në anë të pemës, me shpinën e saj nga kolona izraelite, tregonte videoja e marrë nga kameramani i ekipit, Majdi Bannoura.

Pastaj ndodhën shtatë të shtëna të tjera.

Autoriteti Palestinez, i cili administron pjesë të Bregut Perëndimor, tha se autopsia e tij tregoi se një nga ata plumba hyri në kafkën e zonjës Abu Akleh nga prapa, doli nga balli i saj dhe goditi pjesën e brendshme të helmetës së saj.

E strukur pranë saj, Hanaysha shtriu furishëm dorën drejt trupit të plagosur të Abu Akleh, tregon video. Por plumbat po gjuheshin ende, duke e detyruar Hanayshan të qëndronte pas pemës.

“Kushdo që qëlloi mbi ne duhet të na kishte parë më parë”, tha Hanaysha.
“Ne menduam se ishim të sigurt”.

Hetimet

Më 26 maj, Autoriteti Palestinez tha se hetimi i tij, i cili përfshinte autopsinë dhe një ekzaminim mjekoligjor të plumbit, zbuloi se ushtarët izraelitë kishin vrarë Abu Akleh me një plumb blindues.

Zyrtarët palestinezë akuzuan izraelitët për vrasjen e saj me dashje, duke përmendur faktin se ajo ishte qëlluar në kokë nga pas, ndërsa kishte veshur një jelek që e identifikonte atë si gazetare.

Plumbi u bë fokusi i hetimit palestinez dhe një i fakt i pamohueshëm që është qëlluar nga izraelitët, sepse gravurat mund ta përputheshin me armën që e shkrepi.

Izraeli bëri thirrje për një hetim të përbashkët dhe që plumbi të ekzaminohej nën mbikëqyrjen ndërkombëtare, e vetmja mënyrë, thanë zyrtarët dhe ekspertët izraelitë, për të përshtatur përfundimisht një plumb me një armë të caktuar.

Por udhëheqësit palestinezë e refuzuan këtë kërkesë, duke thënë se Izraelit nuk mund t’i besohej hetimi i vrasjes.

Zyrtarët izraelitë nuk kanë publikuar rezultatet përfundimtare të hetimit të tyre dhe të premten thanë se kishin shtuar një hetues më të lartë në ekipin e tyre.

Në një deklaratë të mëparshme, ushtria hodhi poshtë si “një gënjeshtër të hapur” pohimin se kishte vrarë me dashje gazetaren.

“Ushtarët izraelitë nuk i njohën gazetarët në zonë gjatë gjithë aktivitetit dhe sigurisht që nuk qëlluan me dashje ndaj gazetarëve”, thuhet në deklaratë.

“Forcat Izraelite të Mbrojtjes (IDF) hodhën poshtë pretendimet e bazuara në hetime të paplota dhe dëshmi të njëanshme dhe do të vazhdojë të kryejë një hetim të përgjegjshëm për incidentin”.

Ata thanë se një hetim paraprak zbuloi se një ushtar i paidentifikuar nga njësia elitare Duvdevan qëlloi pesë plumba në drejtim të gazetares nga një hapje e ngushtë në një automjet në autokolonën izraelite, duke besuar se ai po qëllonte në një person të armatosur pranë grupit të gazetarëve.

Hetimi i Times rindërtoi momentet që çuan në vrasjen e zonjës Abu Akleh, duke përdorur video të mbledhura nga kalimtarë, gazetarë dhe kamera sigurie, intervista me shtatë dëshmitarë si dhe rrëfime të ushtrisë izraelite, analiza audio nga ekspertët dhe katër vizita në terren nga gazetarët e Times.

Kishte të paktën dy xhepa ushtarësh izraelitë si dhe militantë palestinezë të armatosur në disa pika në lagje rreth kohës kur Abu Akleh u qëllua, dhe pati shkëmbime të shumta zjarri mes tyre.

Por ndërsa nuk është shfaqur asnjë video që tregon momentin fatal, video e marrë në sekonda para dhe pas vrasjes së saj nuk tregon asnjë palestinez të armatosur në afërsi të saj.

Shtatë gazetarë dhe kalimtarë që ishin në vendngjarje thanë gjithashtu se asnjë person i armatosur nuk ishte aty pranë dhe zyrtarët izraelitë nuk kanë dhënë asnjë provë për një të tillë.

The Times pyeti dy ekspertë – Robert C. Maher, një ekspert i akustikës me armë zjarri në Universitetin Shtetëror Montana në Bozeman, dhe Steven Beck, një ish-konsulent akustike për F.B.I. — për të analizuar zhurmën e të shtënave nga videot e marra nga Awad dhe kameramani Bannoura.

Duke matur mikrosekondat midis zhurmës së çdo plumbi që dilte nga tyta e armës dhe kohës kur kaloi mikrofonat e kamerave, ata ishin në gjendje të llogarisnin distancën midis armës dhe mikrofonit. Ata gjithashtu morën parasysh temperaturën e ajrit atë mëngjes dhe llojin e plumbit që përdoret më shpesh si nga izraelitët ashtu edhe nga palestinezët.

Maher doli në përfundimin se të shtënat u qëlluan nga të paktën 181 jardë nga vendi ku u filmuan videot dhe deri në 211 metra larg. Beck përcaktoi në mënyrë të pavarur se ata ishin qëlluar nga një distancë prej 170 deri në 196 metra larg.

Videoja e kamerave të vëzhgimit dhe videot e marra nga kalimtarët para të shtënave tregojnë se automjeti i parë në kolonën izraelite qëndronte vetëm disa metra jashtë rrezes së llogaritur nga ekspertët – afërsisht 200 metra larg vendit ku u qëllua zonja Abu Akleh.

Kishte gjithashtu palestinezë të armatosur në zonë, por asnjë nga provat e shqyrtuara nga The Times nuk lidhte asnjë prej tyre me të shtënat.

Një video, për shembull, tregon burra të armatosur brenda rrezes së përllogaritur të të shtënave, por atyre u mungonte një vijë e drejtpërdrejtë e shikimit, me pamjen e gazetarëve të bllokuar nga disa mure.

Një video e dytë tregon persona të armatosur palestinezë me një vijë të qartë shikimi ndaj Abu Akleh. Por ata ishin rreth 330 metra larg – shumë jashtë kufijve të vlerësuar nga ekspertët.

Një video e tretë, e xhiruar nga një palestinez dhe e shpërndarë nga qeveria izraelite, tregon dy persona të armatosur në një rrugicë që të çon në një cep rruge që mund t’u kishte ofruar atyre një pamje të Abu Akleh.

Por ai kënd ishte afërsisht 300 metra larg gazetarit, gjithashtu jashtë kufijve të vlerësuar të ekspertëve.

Në mënyrë kritike, analiza zanore e të shtënave sugjeroi se të 16 plumbat u shkrepën nga vendndodhja e përafërt e automjetit izraelit.

Llogaritjet e ekspertëve supozojnë se predha ishte një plumb 5,56 me 45 milimetra, lloji i përdorur përgjithësisht nga të dyja palët. Arsyeja kryesore për gamën e distancave, thanë ata, është të llogaritet ndryshimi i mundshëm në shpejtësinë mesatare të plumbit.

Raportet nga grupi investigativ Bellingcat, Associated Press, CNN dhe The Washington Post arritën gjithashtu në përfundimin se me shumë gjasa ishte ushtria izraelite ajo që kishte vrarë Abu Akleh.

6:33 paradite

Tre plumbat e fundit erdhën rreth dy minuta pasi u qëlluan dy raundet e para.

Sharif al-Azab, një banor i Jeninit, tha se ai ishte në makinën e një shoku pranë vendngjarjes kur dëgjoi të shtëna dhe të bërtitura.

Duke shpresuar të jepte ndihmë, al-Azab u përpoq të kalonte rrugën për të shkuar te Abu Akleh, por u tërhoq, tha ai, pasi pa tre ushtarë izraelitë në rrugë me armë të ngritura.

Al-Azab, 20 vjeç, vrapoi me shpejtësi përgjatë rrugës dhe pas murit ku Abu Akleh ishte përpjekur të mbrohej.

Ai u ngjit mbi mur dhe u përkul pranë Abu Akleh, rreth dy minuta pasi ajo u vra në shpërthimin e dytë të armëve, në përpjekje për ta marrë atë. Por një e shtënë e detyroi atë të ngjitej pas murit.

Ai nxori Hanejshan nga vija e zjarrit përpara se të kthehej te Ebu Akleh për ta provuar përsëri.

Ai i lidhi duart nën krahët e saj, duke e tërhequr trupin e gazetares në makinën e shokut të tij.

Ndërsa e bëri këtë, dy plumba të tjerë shkuan përpara.

Pema tani është bërë një vend përkujtimor. Flamujt palestinezë varen nga degët dhe lëvorja e pemës është ende e vulosur nga vrimat e plumbave, secila e rrethuar nga shiriti i verdhë i policisë.

Një mural në murin pranë tij shfaq al-Azab duke mbajtur trupin e zonjës Abu Akleh.

Familjet kanë vizituar vendin për të bërë nderimet e tyre.

Disa filmojnë vajzat e tyre të vogla duke qëndruar nën hijen e pemës, duke imituar shenjën e famshme të transmetuesit: “Shireen Abu Akleh, Al Jazeera, nga Jenini”.

Marrë nga New York Times, përshtatur për Albanianpost

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com