Ushqimi ultra i përpunuar (UPF) është i lidhur drejtpërdrejt me 32 efekte të dëmshme për shëndetin, duke përfshirë një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës, kancerit, diabetit të tipit 2, shëndetit të pafavorshëm mendor dhe vdekjes së hershme.
Gjetjet nga rishikimi i parë gjithëpërfshirës i provave vijnë në mes të rritjes së shpejtë të konsumit global të UPF-ve si drithërat, pijet me gaz, ushqimet e gatshme dhe ushqimet e shpejta.
Në Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA, më shumë se gjysma e dietës mesatare tani përbëhet nga ushqime ultra të përpunuara.
Për disa, veçanërisht njerëzit që janë më të rinj, më të varfër ose nga zona të pafavorizuara, një dietë që përfshin deri në 80% UPF është tipike.
Gjetjet e publikuara në BMJ sugjerojnë se dietat e larta në UPF mund të jenë të dëmshme për shumë elementë të shëndetit.
Rezultatet e rishikimit që përfshin pothuajse 10 milionë njerëz nënvizuan nevojën për masa për të synuar dhe reduktuar ekspozimin ndaj UPF-ve, kanë thënë studiuesit.
Rishikimi përfshiu ekspertë nga një numër institucionesh kryesore, duke përfshirë Shkollën e Shëndetit Publik Johns Hopkins Bloomberg në SHBA, Universitetin e Sidneit dhe Universitetin e Sorbonës në Francë.
“Në përgjithësi, u gjetën lidhje të drejtpërdrejta midis ekspozimit ndaj ushqimeve ultra të përpunuara dhe 32 parametrave shëndetësorë që përfshijnë vdekshmërinë, kancerin dhe rezultatet e shëndetit mendor, respirator, kardiovaskular, gastrointestinal dhe metabolik”.
Sipas studiuesve, ekspozimi më i madh ndaj ushqimeve ultra të përpunuara u shoqërua me një rrezik më të lartë të rezultateve të pafavorshme shëndetësore, veçanërisht kardiometabolike, çrregullime të zakonshme mendore dhe rezultate të vdekshmërisë.
“Këto gjetje ofrojnë një arsyetim për të zhvilluar dhe vlerësuar efektivitetin e përdorimit të masave të bazuara në popullatë dhe të shëndetit publik për të synuar dhe reduktuar ekspozimin dietik ndaj ushqimeve ultra të përpunuara për përmirësimin e shëndetit”.
Ushqimet ultra të përpunuara, duke përfshirë produktet e pjekura dhe ushqimet e paketuara, pijet me gaz, drithërat me sheqer dhe ushqimet e gatshme, i nënshtrohen proceseve të shumta industriale dhe shpesh përmbajnë ngjyra, emulsifikues, aromatizues dhe aditivë të tjerë.
Këto produkte gjithashtu priren të jenë të larta në sheqer, yndyrë dhe/ose kripë të shtuar, por janë të ulëta në vitamina dhe fibra.
Studimet e mëparshme kanë lidhur UPF-të me shëndetin e dobët, por asnjë rishikim gjithëpërfshirës nuk kishte ofruar ende një vlerësim të gjerë të provave në këtë fushë.
Për të kapërcyer këtë hendek, studiuesit kryen një rishikim ombrellë të 45 meta-analizave të ndryshme të bashkuara nga 14 artikuj rishikimi që lidhin UPF-të me rezultate të pafavorshme shëndetësore.
Vlerësimet e ekspozimit ndaj ushqimeve ultra të përpunuara u morën nga një kombinim i pyetësorëve të frekuencës së ushqimit, kujtimeve të dietës 24-orëshe dhe historisë dietike dhe u matën si konsum më i lartë kundrejt konsumit më të ulët, porcione shtesë në ditë ose një rritje prej 10%.
Studiuesit i vlerësuan provat si bindëse, shumë sugjestive, të dobëta ose pa prova. Ata gjithashtu vlerësuan cilësinë e provave si të lartë, të moderuar, të ulët ose shumë të ulët.
Rezultatet tregojnë se ekspozimi më i lartë ndaj UPF-ve ishte i lidhur vazhdimisht me një rrezik në rritje të 32 rezultateve negative shëndetësore.
Provat bindëse treguan se marrja më e lartë e UPF-ve u shoqërua me rreth 50% rritje të rrezikut të vdekjes së lidhur me sëmundjet kardiovaskulare, një rrezik 48 deri në 53% më të lartë të ankthit dhe çrregullimeve të zakonshme mendore dhe një rrezik 12% më të madh të diabetit të tipit 2.
Studiuesit pranuan disa kufizime, duke përfshirë se ata nuk mund të përjashtonin mundësinë që faktorë të tjerë të pa matur dhe variacione në vlerësimin e marrjes së UPF-ve mund të kenë ndikuar në rezultatet e tyre.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
