Ura e Zogut, mes të rrezikuarave të trashëgimisë evropiane

E sotmja e 18 prillit shënon Ditën Ndërkombëtare të Monumenteve dhe Vendeve.

Kjo ditë, e miratuar zyrtarisht nga UNESCO gjatë Konferencës së Përgjithshme të 22-të në vitin 1982, kujtohet çdo vit për ndërgjegjësimin mbi trashëgiminë.

Ngado kujtohet.

Tema e këtij viti është “Trashëgimia dhe Klima”.

Është Këshilli Ndërkombëtar i Monumenteve dhe Vendeve (ICOMOS) që merr pjesë në mbrojtjen e trashëgimisë dhe promovimin e ditës së saj.

Referuar një komiteti të trashëgimisë evropiane, shtatë nga vendet e trashëgimisë së çmuar të Evropës janë të rrezikuara.

Këto shtatë monumente dhe vende të trashëgimisë më të rrezikuara në Evropë për vitin 2022 janë shpallur nga përfaqësuesit e Europa Nostra, federatë për trashëgiminë kulturore dhe Instituti i Bankës Evropiane të Investimeve.

Tabloja e këtyre vendeve, në të cilat përfshihet edhe Shqipëria, është goxha e zymtë.

“Këto zona kërcënohen nga neglizhenca, prishja e planifikuar, zhvillimi i papërshtatshëm, ndikimi shkatërrues i fatkeqësive natyrore ose mungesa e financimit”, ka thënë presidenti i Europa Nostra, Hermann Parzinger, përcjell Albanian Post.

Sipas tij, lista dërgon një mesazh të fortë solidariteti dhe mbështetjeje për komunitetet lokale dhe aktivistët e trashëgimisë që janë mobilizuar për t’i shpëtuar këto vende të rrezikuara.

“Trashëgimia kulturore e Evropës duhet të ruhet jo vetëm si një dëshmi e së kaluarës, kujtesës dhe identitetit tonë të përbashkët, por edhe si një katalizator për zhvillimin e qëndrueshëm, kohezionin social dhe bashkëjetesën paqësore shumë të nevojshme”, ka ravijëzuar ai.

Ura e Zogut

Është si një pjesëz e zymtë e infrastrukturës që gdhend peizazhin e lumit Mat në veri të vendit.

Ura e Zogut ka qenë edhe përpara kohës kur u ndërtua në vitin 1927 me gjatësinë mbresëlënëse dhe harqet e çelikta.

Paçka mbresave, aq sa u shpall Monument Kulture i kategorisë së parë, ajo është rrënuar.

Më tej, ndërtimi i dy urave të tjera përgjatë lumit, ka bërë që ura e Zogut të mos përdoret dhe si rrjedhojë, të mos mirëmbahet.

Edhe pse turistët ende e vizitojnë, ura rrezikon të shembet pasi një nga kolonat është në prag shkatërrimi.

Fat të njëjtë duket se kanë edhe të tjera copëza të trashëgimisë nëpër Evropë.

Manastiri Récollets, Belgjikë

Në qytetin Nivelles, në jug të Brukselit, ndodhet Manastiri Récollets.

I ndërtuar në vitin 1524, është i vetmi shembull i ruajtur i arkitekturës françeskane në Belgjikë.

Manastiri është një vend paqësor ku mendimet janë të prirura të enden nëpër korridor krahas historisë së vendit.

Teksa pjesa e kishës gotike e manastirit është restauruar në vitin 1970 dhe është në gjendje të mirë, pjesa tjetër e kompleksit është duke u copëtuar.

Frika më e madhe vjen nga kërcënimi i një zhvilluesi të pasurive të paluajtshme që ka blerë një pjesë të madhe të tij në vitin 2017.

Një projekt i ri i mbështetur nga autoritetet lokale mund ta zvogëlojë vendin historik në vetëm një grup apartamentesh.

La Butte Rouge, Francë

Në jug të Parisit është kopshti i pabesueshëm La Butte Rouge. Pjesë e një projekti që u zhvillua midis viteve 1931 dhe 1965, arkitektët dhe kopshtarët punuan së bashku për të krijuar një koncept të ri të banesave sociale.

Katër mijë apartamente ndajnë një hapësirë ​​të gjelbër prej 70 hektarësh që është frymëzuar nga shkollat ​​estetike Modern, Art Deco dhe Bauhaus.

Koncepti, revolucionar në kohën e vet, ishte krijimi i banesave sociale që ishin në kontakt me natyrën dhe artin.

Por, autoriteti lokal i Châtenay-Malabry dëshiron ta shkatërrojë qytetin.

Rreth 85 për qind e ndërtesave janë në rrezik prishjeje, gjë që jo vetëm do të shohë fundin e një pjese mahnitëse të arkitekturës historike, por gjithashtu do të zhvendosë mijëra banorë që jetojnë brenda.

Qendra Historike e Stolberg-ut, Gjermani

Stolberg-u është një nga ato qytete të vogla gjermane që të çon menjëherë në të kaluarën e zellshme të vendit.

Me një nga rrugët kryesore të qendrës historike të Gjermanisë që i mbijetoi Luftës së Dytë Botërore, është një perlë e rrallë e zonës.

Deri në përmbytjet vdekjeprurëse të verës 2021.

Asokohe, rrëke uji dolën nga lumi i mbytur Vicht, duke prekur 266 ndërtesa të Stolberg’s 752.

Qyteti i shkatërruar nga katastrofat klimatike ka nevojë urgjente për ndihmë për t’u rindërtuar dhe për të mbrojtur të ardhmen.

Banjat e Neptunit, Rumani

Atje, banjat termale janë një nga tërheqjet më të mëdha për këdo që kërkon të kalojë pak kohë në rehati luksoze përkëdhelëse.

Gjendur mes një gryke malore dhe lumit Cema është Băile Herculane, një qytet termal që daton në vitin 153 pas Krishtit.

Băile Herculane ka qenë përreth për të parë ndryshimin e historisë nga themeluesit romakë deri në epokën aktuale rumune.

Banjat aktuale janë ndërtuar që në vitin 1883 dhe ishin banjat më moderne në Evropë në atë kohë, duke ftuar mysafirë si familja mbretërore Habsburge dhe Perandorin e Perandoreshën e Austrisë.

Që nga rënia e komunizmit në vitin 1989, resorti është braktisur dhe në vitin 2019, prej tij janë shembur dy mure, një çati dhe një tjetër mur është shembur një vit më parë.

Prandaj ka nevojë urgjente për kujdes përpara se të shembet tërësisht.

Pallati Orléans-Borbón, Spanjë

Rezidenca verore e dikurshme e familjes së Dukës së Montpensier, Pallati Orléans-Borbón pranë Cádiz është një konglomerat i mesit të shekullit të XIX-të.

U përket stileve ekspresive, duke përfshirë arkitekturën neo-maure, neo-arabe dhe një kopsht me romantik.

Në vitin 1955, familjes iu desh të largohej me nxitim kur shkuan në mërgim.

Që atëherë, prona është shkatërruar ngadalë.

E rinovuar për herë të fundit në vitet ‘90, pavarësisht pronësisë nga bashkia, nuk ka pasur asnjë nxitim për të restauruar apo riparuar vendndodhjen.

Kalaja Crèvecoeur, Holandë

Në Den Bosch qëndron një pjesë e historisë nga fillimi i vendit të sapogjetur të Holandës.

E ndërtuar në vitin 1587, Kalaja Crèvecoeur ka qenë një bastion ushtarak për holandezët gjatë rrethimit të vitit 1629 gjatë luftës me spanjollët.

Pastaj, është përdorur sërish gjatë Luftës së Dytë Botërore nga gjermanët si urë.

Në pronësi aktuale nga Ministria holandeze e Mbrojtjes, ajo nuk i ka shpëtuar braktisje.

Strukturat e kalasë janë duke u shkatërruar dhe kanë nevojë për restaurim emergjent përpara se dëmi të jetë i pakthyeshëm.

Edhe pse ka plane për një park të ri që do të përdorë karakteristikat historike të mbrojtjes për të ndihmuar në menaxhimin e ujit në përpjekje për të ndaluar dëmtimin e mëtejshëm të kalasë.

Marrë nga “Euronews”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com