I atij mëngjesi të 11 shkurtit 1986 më kujtohet mbi të gjitha i ftohti.
Në Glienicke Brücke, që lidh Berlinin me Potsdamin, ku kalonte kufiri midis Lindjes dhe Perëndimit, ajri ishte i trashë nga ngrica, gjithçka ishte e mbuluar nga ngrica.
Wannsee ishte pjesërisht e ngrirë.
Ishim dhjetëra e dhjetëra gazetarë që erdhëm nga e gjithë bota për të parë shkëmbimin në Urën e Spiunëve.
Kisha mbërritur mbrëmjen e mëparshme nga Brukseli, kisha qenë aty pa gdhirë, me dhëmbët më kërcitnin.
Më të rinjtë ishin ngjitur në qëndrime për të parë më mirë.
Moska kishte vendosur të lironte disidentin hebre sovjetik Anatoly Sharansky në këmbim të një grupi spiunësh, duke përfshirë Karel Koecher, spiunin informator çekosllovak që kishte vepruar si agjent i dyfishtë për KGB-në dhe FBI-në, përpara se të zbulohej dhe arrestohej në Shtetet e Bashkuara në 1984.
Kishte kaluar pothuajse një vit nga zgjedhja e Mikhail Gorbaçovit si udhëheqës i BRSS.
Disa muaj më parë kishte qenë samiti i Gjenevës me Ronald Reagan.
Ato ishin shenjat e para të shkrirjes. Asaj politike.
Prangat e Reaganit
Kur Richard Burt, ambasadori amerikan në Bon, një njeri me elegancë të pazakontë, pa Sharansky-n të përparonte, ai pati frikë nga më e keqja.
Ecte me zigzage në vend që të shkonte drejt, siç ishte urdhëruar.
“Mendova se ishte qëlluar. Por më tha më vonë se ishte provokimi i tij i fundit ndaj sovjetikëve”, thotë Burt në telefon nga Uashingtoni. “Ai ishte i tërbuar, për ta poshtëruar e kishin bërë të vishte një pallto katër madhësi më të madhe dhe një kapelë gjigante leshi që e bënte të dukej qesharak. Ne shkuam direkt në aeroportin Tempelhof, por para se të hipja në aeroplan, telefonova izraelitët, të cilëve duhej t’ua dorëzoja në Frankfurt, duke u kërkuar atyre të merrnin një pallto të madhësisë 46 që ai ta vishte pas mbërritjes”.
Për ta kthyer Sharansky-n në humor të mirë, Burt shpiku një “dhuratë” nga Presidenti Reagan. “Unë i hoqa fshehurazi prangat e argjendta presidenciale që m’i kishte dhënë personalisht, i vendosa në një borselino që mbaja në çantën time dhe ia dorëzova duke i thënë se presidenti ia dërgonte atij. Më pas telefonova Reganin për t’i thënë se Sharansky ishte i lirë, por gjithashtu i thashë se kisha shkelur protokollin duke i dhënë prangat në emër të tij. Ai u gëzua: “Mirë bëre ambasador”, më tha me të qeshur. Kur u ktheva në Uashington për herë të parë disa muaj më vonë, ai më priti në Zyrën Ovale dhe më dha një palë pranga të reja, të cilat i kam ende”.
Komploti i një filmi
Tregime të Luftës së Ftohtë. Tregime spiunësh. Histori shëmbimesh. Historitë e një ure.
Ishte vetë Glienicke Brücke ai që organizoi shkëmbimin më të famshëm të Luftës së Ftohtë, atë të 10 shkurtit 1962, kur Rudolf Abel, një agjent i inteligjencës sovjetike që kishte depërtuar në Uashington, u lirua në këmbim të amerikanit Francis Gary Powers, pilotit të Avioni spiun U-2 që ishte rrëzuar dy vjet më parë ndërsa ishte në një mision në qiellin e BRSS.
Më shumë se 50 vjet më vonë, historia u përjetësua nga filmi i Steven Spielberg, “Bridge of Spies”.
Një negocim që mbeti në analet për përmasat e tij ishte ai i vitit 1985, kur katër agjentë të shërbimeve sekrete lindore të ndaluar në SHBA, përfshirë polakin Marian Zakharskij, u shkëmbyen me 25 persona që kishin punuar për shërbimet perëndimore dhe ndodheshin në burgjet në Gjermaninë Lindore dhe Poloni.
Edhe ata kaluan mbi urën që lidh Berlinin me Potsdamin.
Në vitin 1986, korrespondenti i Newsweek, Nick Daniloff, u arrestua në Moskë, i akuzuar rrejshëm për spiunazh.
Ishte në fakt një çip negociues për Kremlinin: gazetari në fakt u lirua muaj më vonë në këmbim të një spiuni të vërtetë, Gennadi Zakharov, një fizikan që punonte në Nju Jork dhe spiunonte për KGB-në.
Por mbi të gjitha negociatat për shkëmbimin u zgjeruan, duke çuar në tetor në samitin SHBA-BRSS në Reykjavík, Islandë, ku vetëm për shkak të një refuzimi në minutë të fundit të Gorbaçovit nuk u arrit një marrëveshje e bujshme për çarmatimin.
Katër çifte
Por edhe pas Luftës së Ftohtë, profesioni i dytë më i vjetër në botë vazhdoi të prodhonte goditje.
Një goditje e madhe ndodhi në korrik 2010, kur amerikanët shpërbënë një rrjet spiunësh rusë, duke arrestuar dhjetë persona.
Mes tyre, katër çifte agjentësh që prej disa kohësh banonin në Amerikë me emra të rremë, në realitet me pak sukses, dhe mbi të gjitha bukuroshja Anna Chapman, vajza e një diplomati rus, e martuar dhe më pas e divorcuar nga një anglez, e cila kur u kthye në Moskë u bë një yll telebiziv.
Ky oborr i Mrekullive u lirua në këmbim të katër rusëve të dënuar për spiunazh: shkencëtari Igor Sutyagin, ish-koloneli i inteligjencës ushtarake, Sergei Skripal i cili në vitin 2018 i mbijetoi një tentative helmimi me Novichok në Salisbury, ish-majori i KGB-së, Gennai Vasilenko i arrestuar. në vitin 1998 për kontaktet e tij me CIA-n dhe armëmbajtje pa leje dhe ish-funksionarin e shërbimeve speciale Aleksandr Zaporozhskij.
Shkëmbimi u zhvillua në pistën e aeroportit të Vjenës, në një ambient perfekt Hollivudian.
Në vitin 2022, por është historia e djeshme, basketbollistja amerikane Brittney Griner, një olimpike basketbolli e arrestuar për fishekë vaj hashashi të gjetura në bagazhin e saj, u lirua në këmbim të tregtarit rus të armëve Viktor Bout, i dënuar në SHBA me 25 vjet burg për terrorizmin dhe kontrabandën e raketave.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
