S’ka më “Kosova dhe Serbia” por vetëm “palët” – si ndryshoi propozimi franko-gjerman nga drafti i parë te i fundit

Albanian Post me 18 nëntor 2022 pati publikuar një nga draftet e para punuese në kuadër të propozimit franko gjerman që tashmë po njihet si Marrëveshja Bazë.

Me 22 janar 2023 u publikua nga media serbe Danas drafti i fundit i kësaj marrëveshje që besohet se u është prezantuar dy palëve në takimin që patën me top-diplomatët perëndimorë të udhëhequr nga Miroslav Lajçak i Bashkimit Evropian dhe Gabriel Escobar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Drafit i fundit është hartuar pasi janë marrë parasysh edhe vërejtjet, pakënaqësitë dhe sugjerimet e dy palëve.

Ajo që bie në sy si dallim esencial nga drafti i parë në të fundit është se në draftin e parë ka vazhdimisht referime me “Kosova dhe Serbia”, kurse në këtë të fundit emrat e shteteve janë zëvendësuar me “palët”.

Të gjitha nenet, si ishin, si janë dhe çfarë ndryshoi e çfarë mbeti krejtësisht e njëjtë:

Neni 1

Si ishte

Kosova dhe Serbia do të zhvillojnë marrëdhënie normale të fqinjësisë së mirë me njëra-tjetrën në bazë të të drejtave të barabarta

Si është:

Palët do të zhvillojnë reciprokisht marrëdhënie normale, të mira fqinjësore mbi bazën e të drejtave të barabarta.

Të dyja palët do të njohin reciprokisht dokumentet përkatëse dhe simbolet kombëtare, duke përfshirë pasaportat, diplomat, targat e automjeteve dhe vulat doganore.

Neni 2

Si ishte:

Kosova dhe Serbia do të udhëhiqen nga qëllimet dhe parimet e mishëruara në Kartën e Kombeve të Bashkuara, në veçanti nga barazia sovrane e të gjitha shteteve, respektimi i pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial, e drejta e vetëvendosjes, ruajtja e të drejtave të njeriut dhe mosdiskriminimi

Si është:

Të dyja palët do të udhëhiqen nga qëllimi dhe parimet e përcaktuara në Kartën e Kombeve të Bashkuara, veçanërisht ato për të drejtat sovrane të shteteve, respektimin e pavarësisë, autonomisë dhe integritetit territorial të tyre, të drejtën për vetëvendosje dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe mosdiskriminimin.

Neni 3

Si ishte:

Në përputhje me Kartën e Kombeve të Bashkuara, Kosova dhe Serbia do t’i zgjidhin mosmarrëveshjet e tyre ekskluzivisht me mjete paqësore dhe do të përmbahen nga kërcënimi ose përdorimi i forcës. Palët riafirmojnë paprekshmërinë tani dhe në të ardhmen të kufirit/vijën ndarëse që ekziston ndërmjet tyre dhe marrin përsipër të respektojnë plotësisht integritetin e tyre territorial.

Si është:

Në përputhje me Kartën e Kombeve të Bashkuara, palët do të zgjidhin të gjitha mosmarrëveshjet ndërmjet tyre vetëm me mjete paqësore dhe do të përmbahen nga kërcënimi ose përdorimi i forcës.

Neni 4

Si ishte:

Kosova dhe Serbia procedojnë/vazhdojnë tutje me supozimin se asnjëra nga dy palët nuk mund të përfaqësojë tjetrën ndërkombëtarisht ose të veprojë në emër të saj.

Si është:

Palët nisen nga supozimi se asnjëra prej tyre nuk mund të përfaqësojë palën tjetër në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të saj. Serbia nuk do ta kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.

Neni 5

Si ishte:

Kosovë dhe Serbia do të promovojnë raporte paqësore në Ballkanin Perëndimor dhe do t’i kontribuojnë sigurisë rajonale dhe bashkëpunimit në Evropë.

Si është:

Të dyja palët do të mbështesin aspiratat e tyre për t’u bërë anëtarë të Bashkimit Evropian.

Neni 6

Si ishte:

Kosova dhe Serbia vazhdojnë me respektimin reciprok të juridiksionit të secilës palë.

Si është:

Ndërsa kjo marrëveshje bazë përfaqëson një hap të rëndësishëm në normalizim, të dyja palët do të vazhdojnë procesin e dialogut të udhëhequr nga BE me një vrull të ri, duke çuar në një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme dhe gjithëpërfshirëse për normalizimin e marrëdhënieve.

Palët bien dakord që në të ardhmen do të thellojnë bashkëpunimin në fushën e ekonomisë, shkencës dhe teknologjisë, trafikut dhe lidhjes, marrëdhënieve në drejtësi dhe zbatim të ligjit, postës dhe telekomunikacionit, shëndetësi, kulturë, fe, sport, mbrojtjen e mjedisit, personat e pagjetur… dhe fusha të tjera në mënyrë të ngjashme përmes arritjes së marrëveshjeve specifike.

Neni 7

Si ishte:

Kosova dhe Serbia shprehin gatishmërinë e tyre për të rregulluar çështjet praktike dhe humanitare në procesin e normalizimit të marrëdhënieve të tyre. Ata do të lidhin marrëveshje me synimin për të zhvilluar dhe promovuar bashkëpunimin në fushat e ekonomisë, shkencës dhe teknologjisë, trafikut, marrëdhënieve gjyqësore, postave dhe telekomunikacionit, shëndetësisë, kulturës, sportit, mbrojtjes së mjedisit dhe në fusha të tjera, mbi bazën e kësaj marrëveshje dhe për përfitimin e tyre reciprok. Detajet janë rënë dakord në Protokollin Suplementar.

Si është:

Të dyja palët avokojnë për arritjen e marrëveshjeve konkrete, në përputhje me instrumentet përkatëse të Këshillit të Evropës dhe përdorimin e përvojave ekzistuese evropiane, në mënyrë që të sigurohet një nivel i duhur i vetëqeverisjes për komunitetin serb në Kosovë dhe mundësia e ofrimit të shërbimeve në Kosovë.

Kosova, në disa fusha specifike, duhet përfshirë mundësinë e ndihmës financiare nga Serbia dhe kanalet e drejtpërdrejta të komunikimit ndërmjet komunitetit serb dhe Qeverisë së Kosovës.

Palët do të zyrtarizojnë statusin e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë dhe do të sigurojnë një nivel të lartë të mbrojtjes së trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, në përputhje me modelet ekzistuese evropiane.

Neni 8

Si ishte:

Kosova dhe Serbia do të shkëmbejnë misione të përhershme. Ato do të vendosen në selinë përkatëse të qeverisë. Çështjet praktike në lidhje me themelimin e misioneve do të trajtohen veçmas.

Si është:

Palët do të shkëmbejnë misione të përhershme. Ato do të vendosen në selinë e qeverisë përkatëse. Çështjet praktike që lidhen me vendosjen e misioneve do të trajtohen veçmas.

Neni 9

Si ishte:

Kosova dhe Serbia u pajtuan që kjo marrëveshje nuk prekë traktatet dhe marrëveshjet ndërkombëtare dypalëshe dhe shumëpalëshe të lidhura më parë prej tyre ose në lidhje me to.

Si është:

Nga të dyja palët u vu në dukje përkushtimi i BE-së dhe donatorëve të tjerë për të krijuar një paketë të veçantë të ndihmës financiare për projektet e përbashkëta të palëve për zhvillimin ekonomik, lidhjen, tranzicionin e gjelbër dhe fusha të tjera kyçe.

Derisa drafti i parë kishte 9 nene, i fundit ka 10.

Neni 10 thotë pak a shumë thotë atë që është në nenin 9 në draftin e parë, por është speficikuar më tepër.

Neni 10

Palët do të krijojnë një komision të përbashkët, të kryesuar nga BE-ja, i cili do të monitorojë zbatimin e kësaj marrëveshjeje.

Të dyja palët konfirmojnë detyrimet e tyre për të zbatuar të gjitha marrëveshjet e mëparshme.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com