Ankthi më së shpeshti përkufizohet si frikë ose ankth i papërcaktuar. Megjithatë, ndryshe nga frika, e cila më së shumti lidhet me një kërcënim të dukshëm, ankthi i referohet pritjes së një kërcënimi, domethënë “ndjenjës se diçka e keqe do të ndodhë”. Kjo është arsyeja pse shpesh quhet frikë lundruese e lirë.
Kur ankthi është irracional ose patologjik, pra kur shfaqet një çrregullim ankthi, atëherë nuk ka burim racional të frikës ose burimi ekziston, por reagimi i ankthit është më intensiv dhe më i shpeshtë se zakonisht.
Çrregullimi i ankthit bën që një person të fillojë të shmangë disa vende, situata ose entitete (persona, kafshë, objekte) ose të ndiejë një nivel ekstrem të shqetësimit ose ankthit në praninë e tyre. Prandaj, ky çrregullim prish funksionimin normal të një personi dhe mund të rrezikojë ndjeshëm cilësinë e jetës.
Ankthi është çrregullimi mendor më i zakonshëm dhe mund të prekë një person të çdo moshe, dhe vlerësohet se 30 përqind e njerëzve vuajnë nga çrregullimi i ankthit në një moment të jetës së tyre.
Për njerëzit që vuajnë nga ankthi, frika dhe shqetësimi janë të vazhdueshme, të pandërprera, dërrmuese.
Ankthi i paralizon ata dhe i çon në një situatë pafuqie. Për shkak të ankthit, uljes së produktivitetit dhe kreativitetit, niveli i energjisë është më i ulët, si dhe cilësia e jetës.
Simptomat karakteristike janë frika e vazhdueshme joreale, pagjumësia (gjumë i cekët, i shkurtër), tensioni (paaftësia për t’u çlodhur), kanë ftohtë, pëllëmbët dhe këmbët e mpirë, gulçim (frymëmarrje e cekët), kapërcim të rrahjeve të zemrës, tharje e gojës, nauze, muskuj të tensionuar të qafës, shpatullave dhe shpinës, marramendje dhe shumë të tjera.
Si të reduktoni ankthin?
Ushtrimet
Ushtrimet e rregullta janë të mira për shëndetin tuaj fizik dhe emocional. Ushtrimi i rregullt funksionon si qetësues ankthi tek disa njerëz. Efekti i ushtrimeve nuk është jetëshkurtër – efekti i tij në lehtësimin e ankthit mund të zgjasë me ditë.
Mos konsumoni alkool
Alkooli është një qetësues natyral. Pirja e një gote verë ose uiski kur ju shpërthejnë nervat mund t’ju qetësojë në fillim, por më vonë ankthi bëhet edhe më i madh. Nëse përdorni alkoolin si zgjidhje për ankthin dhe nuk përqendroheni në shkakun e ankthit, mund të zhvilloni varësi nga alkooli.
Ndaloni duhanin
Duhanpirësit shpesh kërkojnë një cigare në situata stresuese. Megjithatë, ashtu si konsumimi i alkoolit, synimi për një cigare kur jeni nën stres është një zgjidhje e shpejtë që mund të përkeqësojë ankthin me kalimin e kohës. Hulumtimet shkencore përkatëse kanë treguar se sa më herët të filloni të pini duhan në jetë, aq më i lartë është rreziku i zhvillimit të çrregullimit të ankthit më vonë. Hulumtimet gjithashtu sugjerojnë se nikotina dhe kimikatet e tjera në tymin e cigares ndryshojnë rrugët në tru që lidhen me ankthin.
Eliminoni kafeinën
Nëse keni ankth kronik, kafeina mund të mos jetë miku juaj. Studimet kanë treguar se kafeina mund të shkaktojë ose përkeqësojë çrregullimet e ankthit. Mund të shkaktojë gjithashtu sulme paniku te njerëzit me çrregullime paniku. Në disa njerëz, eliminimi i kafeinës mund të përmirësojë ndjeshëm simptomat e ankthit.
Flini më shumë
Pagjumësia është një simptomë e zakonshme e ankthit.
Bëjeni ëndrrën tuaj prioritet duke fjetur natën, mos lexoni apo shikoni televizor në shtrat, mos përdorni telefonin ose kompjuterin tuaj në shtrat, shmangni kafeinën, vaktet e rënda dhe nikotinën para gjumit, mbajeni dhomën tuaj të gjumit të errët dhe të freskët, shkoni në shtrat çdo natë në të njëjtën kohë.
Meditoni
Qëllimi kryesor i meditimit është të largoni mendimet kaotike nga mendja juaj dhe t’i zëvendësoni ato me një ndjenjë qetësie. Meditimi dihet se lehtëson ndjenjat e stresit dhe ankthit. Hulumtimet sugjerojnë se 30 minuta meditim ditor mund të lehtësojë disa simptoma të ankthit dhe të veprojë si një antidepresant.
Praktikoni frymëmarrjen e thellë
Frymëmarrja e cekët dhe e shpejtë është shpesh e pranishme në ankth. Kjo mund të çojë në rrahje të shpejta të zemrës, marramendje apo edhe sulme paniku. Ushtrimet e frymëmarrjes së thellë – një proces i qëllimshëm i frymëmarrjes së lehtë, të qëndrueshme dhe të thellë – mund të ndihmojnë në rivendosjen e modeleve normale të frymëmarrjes dhe zvogëlimin e ankthit.
Hani shëndetshëm
Sheqeri i ulët në gjak, dehidratimi ose kimikatet në ushqimet e përpunuara, të tilla si shijet artificiale, ngjyrat artificiale dhe konservantët, mund të shkaktojnë luhatje të humorit te disa njerëz. Një dietë e pasur me sheqer mund të ndikojë gjithashtu në temperamentin. Nëse ankthi juaj përkeqësohet pas ngrënies, kontrolloni zakonet tuaja të të ngrënit. Qëndroni të hidratuar, shmangni ushqimet e përpunuara dhe hani shëndetshëm – fruta dhe perime dhe proteina.
Provoni aromaterapinë
Aromaterapia përdor vajra esencialë aromatikë për të promovuar shëndetin dhe mirëqenien. Vajrat mund të thithen drejtpërdrejt ose të shtohen në një banjë të ngrohtë.
Studimet kanë treguar se aromaterapia ndihmon për të arritur një ndjenjë relaksi, rrit nivelin e cilësisë së gjumit, ngre humorin, redukton rrahjet e zemrës dhe presionin e gjakut.
Disa vajra esencialë që përdoren për lehtësimin e ankthit janë: livanda, sherebela, grejpfruti dhe të ngjashme.
Pini çaj kamomili
Një filxhan çaj kamomili është një ilaç i zakonshëm në shtëpi për qetësimin dhe përmirësimin e gjumit. Një studim i vitit 2009 tregoi se kamomili mund të jetë gjithashtu një aleat i fuqishëm në luftën kundër çrregullimit të ankthit të përgjithësuar.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
