Shqipëria po shqyrton daljen nga juridiksioni i ICSID-së

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, deklaroi se autoritetet po analizojnë mundësinë e daljes nga juridiksioni i Qendrës Ndërkombëtare për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve (ICSID).

Ky i fundit, është një institucion ndërkombëtar arbitrazhi i krijuar në vitin 1966 për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve ligjore dhe pajtimin ndërmjet investitorëve ndërkombëtarë dhe shteteve.

I pyetur nga gazetarët për çështjen “Bechetti”, Rama tha se bëhet fjalë “për një gjykatë me të cilën ne do të hapim probleme të mëdha duke filluar nga java e ardhshme dhe nga e cila po analizojmë mundësinë e daljes fare nga ai juridiksion sepse është skandaloze ajo që ka ndodhur”.

Lidhur me çështjen e Albcontrol, Rama u shpreh se “ky është një aspekt i procesit që është i lidhur me konfidencialitetin e gjithë procesit gjë që patjetër ata që mezi presin që Shqipëria të dëmtohet nuk mund ta ruajnë si konfidencialitet, është e drejta e tyre, por detyra ime është të ruaj konfidencialitetin”.

Konventa ICSID ka hyrë në fuqi për Shqipërinë më 14 nëntor të vitit 1991, pasi u firmos më 15 tetor dhe u depozitua brenda të njëjtës ditë nga autoritetet e kohës.

Institucioni i Arbitrazhit refuzoi më herët kërkesën e Shqipërisë për rihapjen e çështjes me biznesmenin italian, Francesco Becchetti – pronar i televizionit Agon Channel – i cili u mbyll në vitin 2015 pasi ndaj tij u ngrit akuza e pastrimit të parave.

Nga ai çast, Becchetti e çoi çështjen në Gjykatën Evropiane, më 21 tetor 2015.

Kjo e fundit, më 24 prill 2019, e deklaroi fitues atë, duke vendosur një dëmshpërblim prej 110 milionë eurosh, si masë ndaj Shqipërisë.

Ndërkohë, Republika e Shqipërisë e kundërshtoi vendimin e arbitrazhit dhe refuzoi t’i paguante detyrimet.

Në vendimin e dhënë më 29 mars të 2023-it, ICSID-ja ka refuzuar të rishikojë dëmshpërblimin prej 110 milionë eurosh që Shqipëria duhet të paguaj ndaj Becchetti-t.

Gjykata argumentoi se në kërkesën e Shqipërisë nuk ishte vërtetuar se kishte ndonjë fakt të ri që nga vendosja e dëmshpërblimit në vitin 2019.

Çështja “Agon Channel”

Më 5 prill 2013, një televizion i ri privat u themelua në tregun mediatik shqiptar.

Me një investim gjigant, ra në sy marrja e shumë personazheve mediatike në djepin e Agon Channel.

Zyrtarisht, transmetimet filluan në dhjetor 2014. Mirëpo, ato zgjatën pak. Më pak se një vit.

Në 2015-n, kryeministri Edi Rama ngriti akuzën e pastrimit të parave ndaj biznesmenit italian.

Asetet e tij financiare u ngrinë. Vazhdimësia e Agon Channel-it ishte e pamundur.

Agon Channel u konsiderua si një nga kanalet më të njohura televizive në vend, i cili po bënte çdo ditë hetime kundër qeverisë së Ramës, duke treguar skandale të ndryshme që përfshinin qeverinë shqiptare.

Nga ai çast, Becchetti e çoi çështjen në Gjykatën Evropiane, më 21 tetor 2015. Kjo e fundit, më 24 prill 2019, e deklaroi fitues atë, duke vendosur një dëmshpërblim prej 110 milionë eurosh, si masë ndaj Shqipërisë.

Ndërkohë, Republika e Shqipërisë e kundërshtoi vendimin e arbitrazhit dhe refuzoi t’i paguante detyrimet.

Shqipëria dhe Francesco Becchetti janë bashkërendës të një historiku gjyqesh ndërkombëtare.

Beteja mes tyre u zhvillua pranë Qendrës Ndërkombëtare për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimit (ICSID).

Në vitin 2019, Qendra Ndërkombëtare për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve (ICSID), pjesë e Bankës Botërore, dënoi Shqipërinë me 110 milionë euro, pasi gjykoi se mbyllja e televizionit ishte “e motivuar politikisht”.

Siç raporton Avokatura e Shtetit në raportin e Kontrollit të Lartë të Shtetit, autoritetet shqiptare reaguan, duke kërkuar anulimin e vendimit të marrë dhe për atë arsye, ICSID në gusht 2019 pranoi ankesën, duke urdhëruar pezullimin e përkohshëm të ekzekutimit të vendimit të tij.

Shuma prej 110 milionë eurosh dëm, përfaqëson vlerën më të lartë me të cilën Shqipëria është dënuar nga një gjykatë arbitrazhi.

Sipërmarrësi italian Becchetti u përfaqësua nga dy firma të mëdha ligjore, Debevoise & Plimpton, me qendër në New York, dhe Quinn Emanuel Urquhart & Sullivan, me qendër në Paris dhe New York.

Lidhur me vendimet e arbitrazhit ndërkombëtar, Avokatura e Shtetit nuk dispononte informacion të plotë lidhur me shumat e paguara nga institucionet që janë palë në gjykim.

Sakaq, vlerat e ekzekutuara dhe të paekzekutuara nga buxheti i shtetit nuk mund të konfirmohen nga ky institucion. Çka në vlerësimin e KLSH-së paraqet nevojë imediate për një ndryshim në qasje ndaj dispozitave ligjore lidhur me këto detyrime.

Në vitin 2015, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm hetoi Becchetti-n për evazion fiskal. Procesi arriti kulmin në qershor, kur Gjykata e Rrethit Tiranë urdhëroi ngrirjen e të gjitha pasurive të Becchetti-t, përfshirë mbylljen e Televizionit Agon Channel.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.