Janë bërë 31 vjet që kur 114 delegatë të Kuvendit të Kosovës miratuan Deklaratën Kushtetuese të pavarësisë së Kosovës, e njohur si deklarata e 2 korrikut.
Në ditën e 1 korrikut të vitit 1990 pjesë e sulmeve të Serbisë kundër Kosovës dhe shqiptarëve ishte edhe një “referendum për Kushtetutën e re serbe”, i kundërshtuar nga shqiptarët.
E ndërlidhur me të ishte edhe shpallja e “shtyrjes” së mbledhjes së Kuvendit të Kosovës të paralajmëruar për 2 korrik, për të cilën përfaqësuesit e popullit – delegatët shqiptarë shumicë – e delegatë të komuniteteve pakicë kishin bërë të gjitha përgatitjet për Deklaratën Kushtetuese.
Gazeta e parë dhe e vetmja në atë kohë në Kosovë, “Rilindja” e cila raportoi për vendimin e marrë nga ana e delegatëve të Kuvendit të Kosovës, u mbyll me forcë. “Rilindja” kishte botuar me 3 korrik të vitit 1990 në ballinën e saj shkrimin “Kosova u shpall subjekt i pavarur dhe i barabartë në Jugosllavi”.
Në brendinë e tekstit të botuar nga “Rilindja” kishte edhe pjesë të deklaratës së mëvetësisë që kërkonin delegatët e Kosovës. “Kuvendi i Kosovës është i popullit dhe në të mund të vendoset vetëm sipas vullnetit e kërkesave të popullit”, thuhej ndër të tjera aty.
Që nga faqja e parë kishte raportime e shkrime me titujt “Përkrahje e pa rezervë dhe njëzëshme e deklaratës”, “Përkrahen vendimet e Kuvendit të Kosovës”, “Përshëndetje vendimeve të Kuvendit të Kosovës”, “Fillimi i së nesërmes”, “Vetëm me dialog për Jugosllavinë e ardhshme”.
Profesori Universitar, Milazim Krasniqi, në një intervistë për Albanian Post, ka thënë se Deklaratës Kushtetuese të 2 korrikut të vitit 1990 i ka paraprirë fuqizimi i lëvizjes politike të emërtuar Lidhja Demokratike e Kosovës.
“LDK-ja rriti presionin politik e psikologjik edhe mbi atë përbërje të Kuvendit, e cila para se të themelohej LDK-ja, ishte treguar kalkuluese dhe e frikësuar përballë Millosheviçit”, rrëfen Krasniqi.
Ai e përshkruan procesin se si media e sistemit “Rilindja” filloi të dilte nga zinxhirët e auto-censurës, duke bërë presion që ta zbulonin fuqinë e opinionit publik. Ashtu kishte vepruar pak a shumë edhe Radio Televizioni i Prishtinës.
“Vetëm tre ditë pas Deklaratës Kushtetuese, më 5 korrik 1990, forcat policore serbe pushtuan Radiotelevizionin e Prishtinës dhe e ndërprenë programin. Po ashtu u godit edhe gazeta “Rilindja”, me masa të dhunshme, por ndalimi i saj u bë vetëm më 8 gusht. Atë ditë që u ndalua gazeta ‘Rilindja” unë e kam kthyer revistën “Fjala”, nga një revistë kulturore, në gazetë ditore dhe të nesërmen në kioska ka dalë “Fjala” me përmbajtje të gazetës ditore”, kujton ai.
Edhe pse në Kosovë situata ishte vështirësuar në atë kohë, Krasniqi thekson se ka arritur që të mbahet rezistenca e mediave në Kosovë.
“Me një aleancë të të gjithë gazetarëve, kemi arritur që ta mbajmë të fortë rezistencën mediale përballë gjendjes së re të okupimit klasik të vendit. Realisht lufta nga Serbia u shpall më 5 korrik 1990, duke pushtuar Kuvendin e duke ndaluar mediat. Pastaj erdhi duke u modifikuar deri te agresioni brutal në mars 1998, kur ajo mori ngjyrimet e gjenocidit”.
Ish-gazetari i gazetës Rilindja, Nehat Islami, për Albanian Post ka thënë se pas shpalljes së Kushtetutës, janë dëbuar nga objekti në të cilin punonte stafi i gazetës “Rilindja”.
“Njëri ndër efektet e para të pushtetit serb, pas shpalljes së Kushtetutës ka qenë mbyllja e Rilindjes dhe mbyllja e televizionit(RTP), neve na kanë përzunë nga pallati ynë, pas një kohe kemi filluar ta botojmë “Bujkun” si zëvendësim i gazetës “Rilindja”.
Ai tregon se pas gazetës “Rilindja” si gazetë e informimit në Kosovë vazhdoi të jetë Bujku.
“Bujku ka qenë një revistë bujqësore por ne, e shndërruam “Bujkun” në “Rilindje”, por që emrin e kishte tjetër sepse pushteti serb e mbylli Rilindjen. E shfrytëzuam emrin e një reviste bujqësore për të vazhduar deri në vitin 1999, deri në bombardimet e para të NATO-s”.
“Edhe pse, pas mbylljes së gazetës “Rilindja” ne u detyruam të shkojmë në Beograd dhe të kërkojmë regjistrimin e një gazete”, vazhdon rrëfimin e tij Islami, “ne jemi munduar që të gjejmë shkrime dhe nga brenda dhe nga jashtë për investime në popullin tonë”.
Në fillimet e saj, “Rilindja” shte gazetë e përjavshme. Kurse nga viti 1958 kjo gazetë ishte e përditshme, dhe tirazhin maksimal e kishte mbi 200 mijë kopje.
Në vitin 1990 botimi i saj u ndalua nga pushteti i atëhershëm serb, për të rinisur përsëri në vitin 1999, pas hyrjes se forcave të NATO-s në Kosovë. Gazeta “Rilindja” u mbyll në vitin 2002, pas largimit nga Pallati i Rilindjes.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
