Qindra punonjës postarë në MB të dënuar gabimisht, viktima të software-it

Posta është një nga shërbimet publike më të respektuara në Mbretërinë e Bashkuar, dhe Royal Mail, edhe pse tani e privatizuar, u themelua në vitin 1516 nga Henry VIII.

Bëhet fjalë për zyrat postare në të gjithë vendin që marrin dhe përpunojnë postën kombëtare në sportel, të cilat sot janë pjesë e një kompanie më vete dhe që janë në vëmendjen e të gjithëve këto ditë në Angli.

Sepse një skandal i vjetër dhe rrënues është rikthyer në sipërfaqe.

Sipas The Guardian, padrejtësia më e madhe e shtetit në kohët moderne, e cila ka ende pasoja shumë të rënda, me qindra jetë të shkatërruara pa asnjë dëmshpërblim.

Rasti mund të ketë gjithashtu një ndikim në zgjedhjet kombëtare të planifikuara për këtë vit – ndoshta në vjeshtë – në të cilat lideri laburist Keir Starmer ka një epërsi të qartë në sondazhe.

Kjo histori nisi në vitin 1999, kur “Post Office” prezantoi një software të ri për terminalet e qendrave dhe degëve të tyre, “Horizon”, nga japonezi Fujitsu.

Në teori, programi duhet të ketë lehtësuar llogaritë, transaksionet, bilancet dhe lëvizjet e parave brenda galaktikës së Postës.

Në vend të kësaj, software-i kishte një defekt në prodhim, i cili me kalimin e viteve ka shkaktuar pasoja katastrofike.

Sepse ka akuzuar padrejtësisht, edhe deri në vitin 2015, deri në 3 mijë e 500 punonjës dhe drejtues të Postës për përvetësim të burimeve ose përvetësim të parave.

Të gjithë punëtorët e përfshirë asokohe u deklaruan të pafajshëm. Por nuk kishte asnjë dobi, sepse software-i i ri, sipas drejtuesve të Postës, “nuk mund të bënte asnjë gabim”.

Mbi 700 punonjës u ndoqën penalisht për vjedhje dhe mashtrim. Disa përfunduan në burg, shumë u detyruan të paguanin borxhet dhe gjobat pavarësisht pafajësisë së tyre.

Të tjerë, të paktën katër, kryen vetëvrasje për shkak të reputacionit të tyre të shkatërruar publik.

Shumë pak kanë marrë drejtësi deri më tani.

Një hetim i ri

Çështja është rikthyer në qendër të vëmendjes për shkak të një hetimi të fundit nga rrjeti ITV, “Mr Bates vs Post Office”, i cili ka nxjerrë në dritë keqbërjet e pabesueshme dhe dëmet shumë të rënda që viktimat e këtij skandali po paguajnë edhe sot.

Vetëm në vitin 2019 një grup punonjësish ia dolën të arrinin drejtësinë falë një vendimi të Gjykatës së Lartë, të konfirmuar në apel.

Vendimi hapi mundësinë e dëmshpërblimit masiv, megjithëse Posta e ka rezistuar shpesh, me rezultat që edhe dëmshpërblimi i miratuar u vonua deri në atë pikë sa disa viktima të skandalit ishin tashmë të vdekur.

Deri më tani, 93 personave nga rreth 800 u janë rrëzuar dënimet, me dëmshpërblim prej 130 milionë paund, por gjykatat u kanë thënë jo 54 ish-punonjësve të tjerë.

The Guardian shkruan se viktimat do të ishin edhe më shumë, sepse punonjësit e tjerë do të ishin akuzuar gabimisht gjatë një eksperimenti fillestar të brendshëm të Horizon, mes viteve 1995 dhe 1996.

Deri më tani asnjë nga drejtuesit e Postës nuk ka paguar për gabimet e tyre.

Sistemi Horizon, pas korrigjimit të defekteve fillestare, është ende në përdorim nga kompania.

Reagimi i qeverisë

Kryeministri britanik Rishi Sunak ka siguruar se do të bëjë gjithçka për të vënë drejtësi për viktimat e pafajshme të skandalit të Postës dhe për të ndjekur penalisht përgjegjësit e vërtetë.

Të shumtë janë ata që kërkojnë heqjen e nderit shtetëror nga ish-shefja e kompanisë, Paula Vennels.

Megjithatë, ky skandal mund të ketë edhe një implikim politik.

Lideri aktual i Liberal Demokratëve, Ed Davey, është vënë nën kritika ditët e fundit për shkak se ai ishte ministër i Postës midis viteve 2010 dhe 2012, në qeverinë e koalicionit me konservatorët e kryeministrit të atëhershëm David Cameron, tani në krye të Ministrisë së Jashtme.

“Mungesa e gjykimit” dhe “neglizhenca” e Davey-t, siç e akuzojnë kundërshtarët e tij, mund të rëndojë në fushatën elektorale në vazhdim për zgjedhjet kombëtare, të cilat me shumë gjasa do të mbahen në vjeshtë.

Liberal Demokratët kanë vetëm 10% të votave në nivel kombëtar, sipas sondazheve.

Por, edhe nga këndvështrimi i laburistëve, ndihma e tyre është thelbësore për t’u hequr dhjetëra vende konservatorëve në jug të Anglisë, në një sistem të thatë njëanëtarësh si ai britanik.

Politikisht, rikthimi i këtij skandali shqetësues mund të jetë një lajm i mirë për Rishi Sunak.

Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.