Tubimet iraniane kundër një shkurtimi të fundit të subvencioneve shtetërore nuk ka gjasa të përputhen me qëllimin e valëve të mëparshme të protestave ose të përbëjnë një kërcënim për stabilitetin e regjimit. Kështu e parashikoi të mërkurën një ekspert i shquar izraelit, Raz Zimmt – studiues në Qendrën e Aleancës për Studime Iraniane dhe të Universitetit të Tel Avivit. Instituti për Studime të Sigurisë Kombëtare.
“Ndjenja ime është se kulmi i protestave ka mbaruar”, megjithëse shtoi ai se, “ka ende protesta relativisht të profilit të ulët në disa zona, por asgjë e veçantë”.
Sipas tij edhe nëse krahasohen këto protesta me ato të ndodhura në Iran verën e kaluar për mungesën e ujit dhe energjisë elektrike, dhe ato të gazit në vitin 2019, “nuk duken aq të rëndësishme”.
Protestat shpërthyen në disa qytete javën e kaluar, të nxitura nga vendimi i qeverisë për shkurtimin e subvencioneve që shkaktoi rritje të çmimeve deri në 300 për qind për një shumëllojshmëri produktesh me bazë mielli.
Qeveria rriti gjithashtu çmimet e disa mallrave bazë, si vaji i gatimit dhe produktet e qumështit, në një vend ku pothuajse gjysma e 85 milionë banorëve jetojnë nën kufirin e varfërisë, sipas shifrave zyrtare.
Çmimet e grurit janë rritur ndjeshëm pas pushtimit rus të Ukrainës në fillim të këtij viti.
Tani protestuesit kanë zgjeruar kërkesat e tyre, duke bërë thirrje për më shumë liri politike, fund të Republikës Islamike dhe rënies së liderëve të saj, sipas dëshmitarëve dhe postimeve në mediat sociale.
حرق سيارات القوات الخاصة والشرطة الإيرانية بمدينة كازرون الآن #IranProtests pic.twitter.com/LjiUyrl5QA
— محمد مجيد الأحوازي (@MohamadAhwaze) May 17, 2022
Videot e postuara në internet treguan demonstruesit duke djegur imazhet e autoritetit më të lartë të Iranit, liderin suprem Ayatollah Ali Khamenei, dhe duke bërë thirrje për kthimin e Reza Pahlavi, djalit të mërguar të shah-ut (një titull i ish-monarkut të Iranit) të përmbysur të Iranit.
Agjencia shtetërore e lajmeve iraniane tha të premten se disa dyqane ishin “djegur në disa qytete”, duke bërë që policia të arrestonte shumë “provokatorë”.
Stacioni i lajmeve me bazë në Dubai, “Al Arabiya”, citoi aktivistët lokalë të thonë se deri në gjashtë persona mund të jenë vrarë nga forcat qeveritare që nga fillimi i protestave.
Gjithashtu ky stacion raportoi se protestat kishin shpërthyer në provinca të shumta, duke përfshirë Isfahan, Khuzestan dhe Bakhtiari.
Watch: Demonstrators in #Iran’s city of Golpayegan call on President Ebrahim Raisi to “leave” as protests triggered by a sharp rise in the prices of staple foods continues.https://t.co/KWR702RRrs pic.twitter.com/iJBlyWVBQM
— Al Arabiya English (@AlArabiya_Eng) May 18, 2022
Trazirat e fundit i shtojnë presionit në rritje ndaj sundimtarëve të Iranit, të cilët po luftojnë për të mbajtur në këmbë ekonominë e gjymtuar nën sanksionet e SHBA-ve, të rivendosura që nga viti 2018, kur Washington-i hoqi dorë nga marrëveshja bërthamore e Tehran-it në 2015-ën me fuqitë e mëdha.
Bisedimet për ringjalljen e paktit kanë ngecur që nga marsi, por regjimi mbetet “i aftë të merret me ato protesta” dhe presioni i vazhdueshëm ekonomik ndaj Tehran-it nuk ka gjasa të bëjë që Republika Islamike “të bëhet më fleksibël” në lidhje me programin e saj bërthamor, pretendon Zimmt.
“Unë nuk jam i sigurt se regjimi është i shqetësuar me situatën tani deri në pikën ku duhet të rishqyrtojë pozicionin e tij”, thotë ai.
Në vitin 2019, ajo që filloi si protesta të shpërndara për një rritje të papritur të çmimeve të karburantit u përhap shpejt në një nga sfidat më të mëdha për sundimtarët e Iranit, duke shkaktuar goditjen më të përgjakshme në historinë 40-vjeçare të Republikës Islamike.
Numri i raportuar i vdekjeve në 2019 ka variuar midis një llogarie të agjencisë së lajmeve “Reuters” me 1 mijë e 500 të vdekur dhe një shifër të “Amnesty International” prej më shumë se 300. Të dyja janë hedhur poshtë nga autoritetet iraniane.
May 14 – Babaheydar, southwest #Iran
Protesters raid an IRGC paramilitary Basij site and security forces are opening fire.#IranProtests pic.twitter.com/jF5b8KvHjI— People's Mojahedin Organization of Iran (PMOI/MEK) (@Mojahedineng) May 14, 2022
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
