Presidenti i Jemenit shkarkon zëvendësin e tij – pushtetin ia dorëzon këshillit

Presidenti i Jemenit, Abdrabbuh Mansour Hadi, ka shkarkuar zëvendësin e tij dhe ia ka transferuar pushtetin një këshilli drejtues, në një tronditje të madhe të koalicionit të mbështetur nga Arabia Saudite që lufton rebelët Houthi në luftën civile të vendit.

Ai njoftoi se këshilli prej tetë anëtarësh do të udhëhiqet nga ish-ministri Rashad al-Alimi.

Po ashtu, e ngarkoi atë të negocionte me Houthis për të rënë dakord për një armëpushim të përhershëm dhe një zgjidhje politike të luftës.

Masa vjen pesë ditë pas fillimit të një armëpushimi dymujor mbarëkombëtar.

Jemeni është shkatërruar nga një konflikt që u përshkallëzua në vitin 2015, kur Houthi-t e lidhur me Iranin morën kontrollin e pjesëve të mëdha të perëndimit të vendit.

Hadi iku jashtë vendit dhe një aleancë e shteteve arabe e udhëhequr nga Arabia ndërhyri për të rivendosur sundimin e tij.

Megjithatë, ata kanë pasuar shtatë vjet ngërç ushtarak.

Luftimet thuhet se kanë lënë më shumë se 150 mijë njerëz të vdekur dhe kanë shkaktuar një nga krizat më të këqija humanitare në botë, me më shumë se 23 milionë njerëz – tre të katërtat e popullsisë – në nevojë për një formë ndihme.

“Unë i delegoj në mënyrë të pakthyeshme Këshillit Drejtues Presidencial kompetencat e mia të plota në përputhje me kushtetutën dhe Iniciativën e Gjirit dhe mekanizmin e saj ekzekutiv”, njoftoi Hadi në një deklaratë në orët e para të së enjtes.

Ai tha se këshilli do të menaxhojë çështjet politike, ushtarake dhe të sigurisë të Jemenit gjatë asaj që ai e quajti “periudhën e tranzicionit”. Ai gjithashtu do të “negociojë me Houthis për të arritur një armëpushim në të gjithë Jemenin dhe për t’u ulur në tryezën e bisedimeve për të arritur një zgjidhje politike përfundimtare”, shtoi ai.

Këshilli do të kryesohet nga Alimi, një këshilltar i Hadi-t dhe ish-ministër i brendshëm, i cili thuhet se ka lidhje të ngushta me Arabinë Saudite dhe partinë e fuqishme islamike sunite të Jemenit, Islah.

Shtatë anëtarët e tjerë përfshijnë Aidrous al-Zubaidi, kreu i Këshillit Kalimtar Jugor (STC) të mbështetur nga Emiratet e Bashkuara Arabe, i cili dëshiron një Jemen Jugor të pavarur, Tareq Saleh, një komandant ushtarak dhe nipi i ish-presidentit të ndjerë Ali Abdullah Saleh dhe Sheikh Sulltan al-Arada, guvernatori i provincës së pasur me naftë të Maribit, një fushë beteje kryesore në konflikt.

Peter Salisbury, një analist i Jemenit për Grupin Ndërkombëtar të Krizave, shkroi në median sociale Twitter se transferimi i pushtetit te figurat politike dhe ushtarake me role të drejtpërdrejta në terren ishte “ndryshimi më i rëndësishëm në punën e brendshme të bllokut anti-Houthi që nga fillimi i luftës”.

Por ai shtoi se, “si do të funksionojë kjo në të vërtetë në praktikë do të jetë e ndërlikuar për të thënë të paktën”.

Arabia Saudite theksoi mbështetjen e saj të plotë për këshillin dhe premtoi 3 miliardë dollarë në ndihmë të re financiare, njoftoi media shtetërore.

Arabia Saudite do të përdorë një pjesë të këtyre parave, së bashku me Emiratet e Bashkuara Arabe, për të injektuar 2 miliardë dollarë në Bankën Qendrore të Jemenit, ndërsa 1 miliard dollarë do të sigurohen për produktet e naftës dhe projektet e zhvillimit.

Arabia Saudite gjithashtu i bëri thirrje këshillit të “fillojë negociatat me Houthis nën kujdesin e OKB-së”.

Të mërkurën, i dërguari i posaçëm i OKB-së, Hans Grundberg, tha se kishte pasur një “ulje të ndjeshme të dhunës” që kur armëpushimi i parë mbarëkombëtar në gjashtë vjet hyri në fuqi të shtunën, fillimi i muajit të shenjtë islamik të Ramazanit.

Megjithatë, ai paralajmëroi se kishte “raportime për disa aktivitete ushtarake armiqësore, veçanërisht rreth Maribit, të cilat janë shqetësuese”.

Armëpushimi gjithashtu duhet të bëjë që 18 anije me karburant të hyjnë në portin e kontrolluar nga rebelët në Hudaydah – operimi i dy fluturimeve komerciale në javë në kryeqytetin Sanaa të mbajtur nga rebelët dhe hapja e rrugëve në qytetin e Taiz-it, të cilin rebelët e kanë rrethuar që nga viti 2015.

Deri më tani, qeveria ka lëshuar katër anije me karburant dhe janë duke u bërë përgatitjet për fluturimin e parë nga Sanaa.

“Ky armëpushim është një hap i rëndësishëm, por megjithatë një hap i brishtë. Ne duhet të përdorim sa më mirë dritaren që na jep ky armëpushim për të punuar drejt përfundimit të konfliktit”, tha Grundberg.

Kaosi në Jemen

Jemeni është përfshirë nga dhuna dhe kaosi që nga viti 2014, kur rebelët Houthi pushtuan pjesën më të madhe të vendit, përfshirë kryeqytetin Sana.

Tensionet u shtuan edhe me akuzat e ngritura ndaj ish-presidentit të vendit, Ali Abdullah Saleh, për përfshirje në aktivitete që kërcënuan paqen, sigurinë dhe stabilitetin e Jemenit.

Kriza u përshkallëzua në vitin 2015, kur një koalicion ushtarak i udhëhequr nga sauditët nisi një fushatë shkatërruese ajrore që synonte të rikthente territoret e pushtuara nga Houthi-t.

Ngushtica e Hormuzit ishte një ndër pikat më kryesore gjeostrategjike që ndikonte në konflikt. Është jetike për eksportuesit kryesorë të naftës në rajonin e Gjirit Persik.

Bregdeti verior i ngushticës takon Iranit, ndërsa ai jugor dhe Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Omanit.

Dhjetëra mijëra jemenas, përfshirë civilë, besohet se janë vrarë në konflikt, i cili ka çuar në krizën më të keqe humanitare në botë, pasi miliona njerëz përballen me rrezikun e urisë.

Kush janë rebelët Houthi

Lëvizja Houthi, e njohur ndryshe si Ansarallah, është një lëvizje politike islamiste shiite, e armatosur dhe e mbështetur nga Irani, në Jemen. Grupimi ka për qëllim luftën kundër mos zhvillimit ekonomik të vendit dhe margjinalizimit politik.

Një qeveri e re e unitetit u formua vitin e kaluar nën një marrëveshje për ndarjen e pushtetit të ndërmjetësuar nga Riad-i.

Ajo erdhi si në një përpjekje për t’i dhënë fund luftës për pushtet midis separatistëve STC, mbështetur nga Emiratet e Bashkuara Arabe dhe besnikëve të presidentit Abdrabbu Mansour Hadi, i cili mbështetet nga Arabia Saudite.

Qëllimi ishte bashkimi i të dy palëve në luftën kundër Houthis, të cilët kontrollojnë zonat veriore të vendit

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.