Philadelphi dhe Netzarim, dy ‘korridoret’ që bllokojnë një armëpushim Gaza-Izrael

Një marrëveshje midis Izraelit dhe Hamasit që mund të lirojë pengjet dhe të vuloset një armëpushim – dhe ndoshta të shmanget një luftë rajonale – është paralizuar prej muajsh.

Dy rripa të vegjël toke – korridori i Filadelfit përgjatë kufirit Gaza-Egjipt dhe korridori Netzarim që përgjysmon Rripin e Gazës – shihen tani si pengesat kryesore për një marrëveshje.

Këtë javë, me negociatat në një fazë kritike, kryeministri Benjamin Netanyahu mbajti qëndrimin e tij të ashpër, duke deklaruar se “Izraeli në asnjë rrethanë nuk do të largohet nga korridori i Filadelfit apo korridori Netzarim, pavarësisht presionit të madh si brenda dhe jashtë vendit”.

Pra, ku janë këto korridore dhe pse janë kaq të rëndësishëm për Izraelin?

Cili është korridori i Filadelfit?

Kjo rrugë është në thelb një emër tjetër për kufirin Gaza-Egjipt. Korridori – i quajtur ndonjëherë rruga e Filadelfit – është rreth 100 metra i gjerë, duke përfshirë gjatësinë 14 kilometra (8.6 milje) të anës së kufirit të Gazës dhe duke përfshirë kalimin Rafah me Egjiptin.

Zgjedhja e emrit “Philadelphi” është e rastësishme: ishte emri i koduar i Forcave të Mbrojtjes të Izraelit për zonën e çmilitarizuar midis Egjiptit dhe Gazës, e krijuar sipas traktatit të paqes të vitit 1979, produkt i Marrëveshjes së Camp David.

Egjipti i referohet zonës si korridori Salah Al-Din, i quajtur pas Saladinit, Sulltanit të Egjiptit dhe Sirisë që mundi kryqtarët në Jerusalem në 1187.

Në vitin 2005, si pjesë e tërheqjes së Izraelit nga Gaza, Izraeli dhe Egjipti nënshkruan një marrëveshje për vendosjen e 750 oficerëve të policisë egjiptiane për të stafuar rrugën pasi Izraeli të përfundojë tërheqjen e tij nga Rripi.

Kjo marrëveshje, duke përfshirë përcaktimin zyrtar të korridorit, synonte të parandalonte hyrjen e terroristëve, armëve dhe kontrabandës tjetër në Gaza nëpërmjet tuneleve të kontrabandës që ekzistonin.

Pasi Hamasi mori kontrollin e Gazës në vitin 2007 nga Autoriteti Palestinez, Izraeli vendosi një bllokadë në Rrip dhe Egjipti rriti kufizimet në lëvizjen për dhe nga Gaza. Si rezultat, rrjeti i tuneleve të kontrabandës u zgjerua në mënyrë dramatike me kalimin e viteve si në numër ashtu edhe në madhësi, duke u bërë i madh aq sa mund të kalojnë automjetet.

Në pika të ndryshme, tunelet janë injoruar ose shënjestruar dhe shkatërruar nga egjiptianët, në varësi të qeverisë dhe interesave në Kajro në atë kohë. Por tunelet nuk kanë pushuar kurrë së qeni një kërcënim serioz i sigurisë për Izraelin.

Çfarë ka ndodhur gjatë luftës së Gazës që filloi më 7 tetor?

Më 29 maj, si pjesë e lëvizjes së saj në rajonin e Rafahut, ushtria izraelite njoftoi se kishte marrë kontrollin e plotë mbi korridorin e Filadelfit, me qëllimin për të penguar aftësinë e Hamasit për t’u riarmatosur dhe rifurnizuar.

Zyrtarët izraelitë thanë se trupat izraelite kishin zbuluar më shumë se 20 tunele gjatë operacionit, si dhe 82 pika aksesi në ato tunele.

Hamasi nuk është i vetmi që ka deklaruar kundërshtimin e ashpër ndaj marrjes së izraelitëve në anën e Gazës të kalimit në Rafah – Egjipti është gjithashtu kundër tij. Si përgjigje, Egjipti mbylli anën e tij, duke ndaluar lëvizjen e automjeteve dhe njerëzve derisa pala tjetër të kontrollohet nga palestinezët, jo nga izraelitët.

Pse korridori është një pikë pengese në negociata?

Që nga sulmi i Hamasit më 7 tetor mbi komunitetet izraelite pranë Gazës, qeveria Netanyahu ka thënë se Izraeli duhet të mbajë kontrollin mbi korridorin, duke përfshirë kalimin e Rafahut, si e vetmja mënyrë për të parandaluar riarmatimin e Hamasit.

Por Hamasi kërkon një tërheqje të plotë të Izraelit nga zona si kusht për një marrëveshje pengjesh.

Si rezultat, amerikanët, egjiptianët, katarianët dhe izraelitët janë duke hedhur një sërë idesh në një përpjekje për të kapërcyer hendekun midis vazhdimit të kontrollit izraelit dhe kthimit të korridorit në duart e Hamas-it.

Negociatat në Katar dhe Egjipt janë fokusuar në madhësinë dhe shtrirjen e një pranie të vazhdueshme izraelite në një përpjekje për të gjetur një zgjidhje të pranueshme nga të gjitha palët – Izraeli, Hamasi dhe Egjipti.

Po korridori i Netzarimit?

Korridori Netzarim është një rrugë që përgjysmon Rripin e Gazës dhe shtrihet nga kufiri izraelit deri në detin Mesdhe. Korridori u përmend për herë të parë në një plan izraelit nga fillimi i viteve 1970 të quajtur “Plani i pesë gishtave” që synonte të copëtonte Rripin në mënyrë që të lejonte kontrollin ushtarak izraelit të Gazës.

Korridori aktual, që kalon nëpër pjesën jugore të qytetit të Gazës, është rreth 7 kilometra (4 milje) i gjatë dhe u krijua vetëm gjatë luftës aktuale.

Një ministër izraelit i tha CNN në fillim të këtij viti se korridori Netzarim do të bënte të mundur udhëtimin nga Kibbutz Be’eri – një nga komunitetet izraelite të sulmuar më 7 tetor – në plazh, në vetëm shtatë minuta.

Netzarim është emri i vendbanimit izraelit që ishte aty ku është tani korridori, duke i dhënë projektit të rrugës së re një frymë riokupimi.

Palestinezëve u ndalohet të kalojnë nga kjo rrugë, e cila përmban baza izraelite për forcat që kontrollojnë lëvizjen e palestinezëve midis veriut dhe jugut. Këto baza shërbejnë gjithashtu si pikënisje për operacionet izraelite.

Në fillim të luftës, IDF urdhëroi banorët e Gazës veriore të evakuoheshin në jug duke përdorur rrugët kyçe që kalojnë korridorin Netzarim.

Korridori besohet të jetë një element kryesor në një plan afatgjatë të Izraelit për të ndarë Gazën në dysh dhe për të monitoruar një zonë të ardhshme mbrojtëse midis Gazës dhe Izraelit, e krijuar për të parandaluar sulmet e stilit të 7 tetorit.

Burime të IDF kanë thënë për Haaretz se korridori Netzarim do të lejojë Izraelin të monitorojë dhe kontrollojë lëvizjen e palestinezëve midis veriut dhe jugut. Qeveria izraelite thotë se një kontroll i tillë është i nevojshëm për të siguruar që armët dhe terroristët të mos hyjnë përsëri në Gazën veriore pasi civilët të lejohen të kthehen.

Hamasi ka këmbëngulur se një kusht për çdo marrëveshje është një tërheqje izraelite nga kalimet Filadelfi dhe Netzarim.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.