Disa buzëqeshin, të tjerët bërtasin.
Imazhet, fotot dhe videot që vijnë nga vende të largëta, të panjohura shfaqen dhe zhduken nëpër celularë.
Ata duken pothuajse në një ekstazë, të përqendruar në fjalë, fjali, vizatime, animacione, ngjyra që rrjedhin si një lumë.
Një burrë i dërgon një mesazh të dashurës së tij përmes WhatsApp-it. Ai hap funksionin e videos dhe qesh si i çmendur, i argëtuar nga reagimi që sheh në anën tjetër të ekranit.
Skena zhvillohet në zemër të pyllit të Amazonës, në një nga fshatrat e fisit Marubo: një popull që jeton përgjatë brigjeve të lumit Ituì.
Janë dy mijë të tillë dhe kanë qëndruar të izoluar prej shekujsh. Ata nuk kanë asnjë kontakt me jashtë, përveç vëzhgimeve të ngarkuara për të bërë blerje thelbësore në zonat e para të banuara.
Një nga rezervat e shumta natyrore që Brazili u ka caktuar me të drejtë stërgjyshore.
Por në fillim të shtatorit, ky territor, i cili kishte mbetur imun ndaj botës së civilizuar, pësoi një reagim që hodhi në krizë vetë strukturën shoqërore mbi të cilën bazohet mbijetesa e tyre.
Elon Musk kishte idenë për të arritur në tokën Marubo me internet të shpejtë. Ai e bëri atë nëpërmjet Starlink, shërbimi i Space X, kompania e tij hapësinore.
Ai lëshoi 6 mijë satelitë në orbitë të ulët dhe lidhi zona të largëta në çdo cep të Tokës: nga Sahara, te preriet mongole, tek atolet e Paqësorit.
Një kërcim drejt modernitetit. Një mundësi për popullatat e ankoruara në të kaluarën e tyre të përjetshme.
Pas nëntë muajsh, dy reporterë nga New York Times shkuan në Amazon për të kuptuar se si ishte pritur ky revolucion teknologjik dhe efektet që ai prodhoi në një fis të pandotur.
Eksperimenti ishte pozitiv, por destabilizues.
“Kur mbërriti rrjeti”, u shpjegoi dy gazetarëve Tsainama Marubo, 73 vjeç, një nga të moshuarit e fshatit, “të gjithë ishin të lumtur.
“Kishte risi dhe shumë kuriozitet. Nga këto ekrane u hap një botë e panjohur për ne. Interneti ofronte shumë përparësi të qarta. Ashtu si bisedat me të dashurit e largët dhe aftësia për të kërkuar ndihmë në rast urgjence. Por gjërat tani janë përkeqësuar”.
Tsainama shikon përreth dhe me një gjest të dorës tregon fshatin e zhytur në një heshtje joreale.
“Këtu, ata janë të gjithë të përqendruar në celularët e tyre. Janë bërë dembelë. Nuk flasin, nuk punojnë, nuk lëvizin. Ata janë disi të trullosur. Ata lëvizin nëpër imazhe, lexojnë me përkthyesin, shfletojnë për orë të tëra të zhytur në një koma të frikshme”.
Teksa vazhdon të përziejë barishtet për për t’i përdorur si bojë, kryepushtetja e mençur tund kokën duke thënë “të rinjtë po mësojnë rrugët e të bardhëve”.
Pas vetëm nëntë muajsh, Marubo tashmë po përballet me të njëjtat sfida që kanë pllakosur familjet e urbanizuara prej vitesh: adoleshentët ngjitur pas telefonave të tyre; biseda në grup plot thashetheme; rrjetet sociale që krijojnë varësi; të huajt në internet; video lojëra të dhunshme; dezinformata dhe pornografi.
Dëgjohen zhurma nga një kasolle 15 metra e lartë ku banorët flenë, gatuajnë dhe hanë së bashku, dëgjohen britma dhe rrokullisje daullesh.
Një grup indigjenësh ndjekin një ndeshje futbolli në tre telefona celularë.
Tsainama as nuk kthehet për të parë.
“Kjo ndodh çdo ditë. Banorët e fshatit janë të lumtur. Kjo është mirë. Por interneti ishte si një tërmet për ne. Nuk kishim kohë ta kuptonim, studionim, mësuam ta përdornim. Ishte një tronditje”.
A është më mirë të heqësh dorë?
“Për hir, do të kishte një revoltë. Ne do ta kalojmë edhe këtë. Por mos e hiqni internetin”.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
